Czy połączenie szczepionki i przechorowania koronawirusa – i zyskanie dzięki temu tzw. odporności hybrydowej – zapewni trwałą ochronę? Czy dzięki temu można liczyć na powrót do życia bez pandemicznych środków ostrożności? Redakcja Vox rozmawiała z ekspertami, znaleźć odpowiedzi.
Jak infekcja Covid-19 działa na odporność?
Odporność definiuje się jako zdolność organizmu do ochrony przed zachorowaniem w razie narażenia na działanie bakterii, wirusów, pasożytów lub grzybów. Odporność może pomóc uchronić się przed zarażeniem w pierwszej kolejności, a w razie zachorowania może zapobiec ciężkim objawom. W zależności od rodzaju infekcji, ten rodzaj ochrony może trwać przez miesiące, lata, a nawet całe życie. Na przykład po wyleczeniu się z odry, ludzie są odporni na całe życie i nie zachorują na nią ponownie. Odporność na Covid-19 może trwać miesiącami, ale z czasem słabnie.
Organizm i układ odpornościowy każdego człowieka reaguje inaczej na wirusy. W przeciwieństwie do szczepionek przejście infekcji Covid jest „bardzo niestandaryzowaną rzeczą” – skomentował Theodore Bailey, szef oddziału chorób zakaźnych w Greater Baltimore Medical Center. Nawet jeśli układ odpornościowy reaguje inaczej na tę samą dawkę szczepionki (ktoś może mieć poważne skutki uboczne, a inni mogą nie mieć żadnych) same zastrzyki są standaryzowane.
Badania pokazują, że przed pojawieniem się wariantu omikron, powrót do zdrowia po zakażeniu wirusem Covid-19 sprawiał, że ludzie mieli znacznie mniejszą sposobność na ponowne zakażenie – nawet przez wiele miesięcy. Ale omikron wydaje się zachowywać inaczej. W nierecenzowanym badaniu przeprowadzonym stwierdzono, że omikron ma potencjał do unikania odporności po przebytej infekcji lub dwóch dawkach szczepionki. Podobnie w innym, nierecenzowanym badaniu duńskim stwierdzono, że omikron był w stanie uniknąć odpowiedzi immunologicznej zarówno u osób zaszczepionych, jak i nieszczepionych (choć niewielkie badanie przeprowadzone w RPA wykazało, że zakażenie omikronem może chronić przed deltą).
W przypadku osób zaszczepionych, które zachorują, infekcje zapewniają wzmocnienie odporności – jak twierdzą naukowcy. „Ludzie, którzy przeszli zarówno chorobę, jak i szczepienie, mają znacznie wyższy poziom przeciwciał niż ci, którzy tylko wyzdrowieli i nie byli szczepieni” – dodał William Schaffner, profesor chorób zakaźnych w Vanderbilt University Medical Center. Wyższy poziom przeciwciał jest związany z dłuższym czasem trwania ochrony. Schaffner radzi, by szczepić się po wyzdrowieniu (jeśli nie było się szczepionym), aby wykorzystać tę kombinację ochronną.
Czy można czuć się bezpiecznie po zakażeniu wirusem Covid-19?
Jest bardzo mało prawdopodobne, aby w ciągu miesiąca lub dwóch po wyleczeniu się z zakażenia wirusem Covid-19 doszło do ponownego zakażenia tym samym wariantem wirusa – twierdzi Bailey. Niektóre badania sugerują, że poziom przeciwciał zaczyna spadać po trzech miesiącach od poprzedniego zakażenia. Jednak kiedy uzyskuje się odporność na jeden wariant, niekoniecznie uzyskuje się odporność na inne. Możliwe jest szybkie ponowne zakażenie omikronem po wyleczeniu z wariantu delta. Wyzdrowienie nie pozwala żyć tak, jak przed pandemią.
Ponieważ zawsze będzie istniało ryzyko ponownego zakażenia, Bailey sugeruje, żeby myśleć o odporności w tygodniach po wyzdrowieniu trochę jak o poduszkach powietrznych w samochodzie. Poduszki powietrzne chronią kierowców przed poważnymi obrażeniami, ale ryzykowne zachowania, takie jak pisanie SMS-ów, przekraczanie prędkości czy nieostrożna jazda, niwelują korzyści płynące z poduszki. Podobnie jest z odpornością po zakażeniu. Przeciwciała zapewniają ochronę, ale uporczywe działania wysokiego ryzyka – jak na przykład zdjęcie maski w zatłoczonym barze – zwiększają ryzyko ponownego zakażenia.
Jakie środki ostrożności są konieczne?
Bailey zaleca, by nadal stosować środki ostrożności, takie jak noszenie masek czy unikanie tłumów. Schaffner się zgadza: „Jeśli zdecydujesz się na wakacje po chorobie, upewnij się, że nadal się testujesz i nosisz maseczki, zwłaszcza jeśli odwiedzasz starszego dziadka lub przyjaciela z obniżoną odpornością podczas lub po podróży”.
Podczas gdy Schaffner twierdzi, że to mało prawdopodobne, by w krótkim okresie po wyzdrowieniu ponownie zachorować – jest to nadal możliwe. Im więcej czasu upłynie od wyzdrowienia, tym bardziej prawdopodobne jest, że można ponownie się zarazić i rozprzestrzenić wirusa. CDC nadal zaleca, aby każdy, kto uzyskał pozytywny wynik testu, został odizolowany, nawet jeśli nie ma żadnych objawów.
Ryzyko przyszłych wariantów powinno sprawić, że ludzie będą nieco bardziej ostrożni w zachowaniu po zakażeniu – mówi Schaffner. W miarę jak zmniejsza się liczba zachorowań, zmniejsza się również ogólne ryzyko, o ile nadal będziemy unikać niepotrzebnych zagrożeń.
