Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Ustawa o ochronie sygnalistów ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE, która miała zostać wprowadzona przez kraje unijne do 17 grudnia 2021 r. Podczas ostatniego etapu prac parlamentarnych Sejm przyjął poprawki Senatu, które wykreśliły prawo pracy z katalogu obszarów, w ramach których będzie można dokonać zgłoszenia naruszeń. Ochroną przed działaniami odwetowymi ze strony pracodawcy zostaną objęte osoby niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby.
Ustawa o sygnalistach bez prawa pracy
Główny inspektor pracy Marcin Stanecki jest współautorem ww. ustawy. Stanecki wcześniej był dyrektorem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. "Odpowiadałem za ten akt prawny przez ostatnie dwa i pół roku i zawsze mocno broniłem prawa pracy. Wykreślenie tego elementu z ustawy to duża strata dla sygnalistów. Bez prawa pracy ta ustawa nie będzie zbyt często stosowana w praktyce" – ocenił w rozmowie z PAP.
Zaznaczył, że wraz z wejściem w życie ustawy Państwową Inspekcję Pracy czeka fala zgłoszeń od sygnalistów. Jak wyjaśnił, będą one dotyczyły działań odwetowych. "W ustawie o ochronie sygnalistów wskazane są 22 działania o charakterze odwetowym, które dotyczą pracy, takie jak mobbing, nieprzyznanie nagrody, przeniesienie na niższe stanowisko czy pominięcie przy awansie. To działania odwetowe, które trafią do rozpatrzenia przez Państwową Inspekcję Pracy".
"Ponadto, nawet jeżeli zgłaszający nie będzie sygnalistą w myśl ustawy, a poinformuje, że w jego zakładzie pracy są naruszane przepisy, to my i tak będziemy działać, bo informację przekazaną przez sygnalistę będziemy traktować jak skargę. Jesteśmy przekonani, że liczba skarg drastycznie wzrośnie" – powiedział. Zdaniem szefa PIP ustawę o ochronie sygnalistów trzeba będzie z czasem uzupełnić o bezpieczeństwo i higienę pracy. "Dyrektywa unijna przewiduje, że następnym elementem, o który może zostać rozszerzony zakres przedmiotowy ustawy, jest bezpieczeństwo i higiena pracy. Nadal jest bardzo dużo naruszeń w tym zakresie" – podkreślił.
Państwowa Inspekcja Pracy pomoże zrozumieć nowe przepisy
Jak poinformował Stanecki, zanim ustawa wejdzie w życie, PIP planuje działania informacyjne wyjaśniające nowe przepisy. "Przygotowaliśmy ulotkę informacyjną, którą udostępnimy publicznie. Rozmawiałem też o współpracy i wspólnych działaniach w tym obszarze z przedstawicielami Rzecznika Praw Obywatelskich i Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Będziemy ich wspierać w zakresie funkcjonowania infolinii" – zapowiedział.
Państwowa Inspekcja Pracy na 17 września zaplanowała webinar, w trakcie którego ekspertki i eksperci odpowiedzą na najczęściej zadawane pytania. "Będzie to darmowa impreza online z udziałem praktyków, autorytetów prawnych. Wydarzenie to zostanie nagrane i udostępnione na stronach Państwowej Inspekcji Pracy i ministerstwa rodziny, więc każdy będzie mógł je obejrzeć w dowolnym czasie" – poinformował główny inspektor pracy.
Ustawa o ochronie sygnalistów: czego dotyczy?
Zgodnie z ustawą sygnalista będzie mógł zgłosić naruszenie prawa za pomocą wewnętrznych kanałów zgłoszeń, które zostaną utworzone przez podmioty prywatne i publiczne, zewnętrznych kanałów zgłoszeń do odpowiednich organów państwa i za pomocą ujawnienia publicznego (w określonych przypadkach). Instytucją odpowiedzialną za udzielanie wsparcia sygnalistom będzie Rzecznik Praw Obywatelskich. Ten urząd zajmie się też przyjmowaniem zgłoszeń zewnętrznych od sygnalistów, jeśli chodzi o konstytucyjne prawa oraz wolności człowieka i obywatela.
W katalogu obszarów, w ramach których będzie można dokonać zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, znalazły się między innymi: korupcja, zamówienia publiczne; usługi, produkty i rynki finansowe; przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu; bezpieczeństwo produktów i ich zgodności z wymogami; bezpieczeństwo transportu; ochrona środowiska; ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe; bezpieczeństwo żywności i pasz; zdrowie i dobrostan zwierząt; zdrowie publiczne; ochrona konsumentów; ochrona prywatności i danych osobowych; bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych, a także konstytucyjne wolności i prawa człowieka i obywatela.
Autorka: Karolina Kropiwiec
