Uprawnienie związane z rodzicielstwem przysługują również ojcom

Uprawienia rodzicielskie, z których mogą korzystać pracownicy oraz związana z nimi ochrona stosunku pracy co do zasady są kojarzone z kobietami. Mimo zachodzących w społeczeństwie zmian, nadal to matki najczęściej sprawują opiekę na małym dzieckiem oraz decydują się na przerwę w zatrudnieniu w związku z jego narodzinami. To sprawia, że pracownicy często nie są świadomi tego, że obowiązujące przepisy mogą obejmować ochroną również ojców. Dotyczy to między innymi obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego.

Ojciec może być chroniony przed zwolnieniem z pracy prawie przez 12 miesięcy

Jak wynika z art. 1867 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Którzy pracownicy należą do grupy uprawnionych do skorzystania z tego urlopu? Są to pracownicy zatrudnieni co najmniej 6 miesięcy. Jak więc wynika z przepisów, uprawnienie to dotyczy nie tylko matki dziecka, ale również ojca. Również on ma prawo skorzystać z urlopu wychowawczego, a więc ma również prawo złożyć wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. To zaś sprawia, że zostaje on objęty przewidzianą w przepisach ochroną stosunku pracy. Ustawodawcza przewidział bowiem, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę m.in. w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. W takim przypadku rozwiązanie przez pracodawcę umowy jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Co zrobić, by skorzystać z uprawnień?

Aby skorzystać z możliwości obniżenia wymiaru czasu pracy, pracownik musi złożyć wniosek. Może on mieć postać papierową lub elektroniczną i należy go złożyć na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze. Jeżeli pracownik wykorzystał już wcześniej część urlopu wychowawczego, może korzystać z obniżonego wymiaru czasu pracy przez okres odpowiadający pozostałemu do wykorzystania wymiarowi urlopu, jednak nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Na co pracownik powinien zwrócić szczególną uwagę chcąc skorzystać z omawianego uprawnienia? Na to, że w sytuacji, gdy złoży wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy, to zakaz wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy zacznie obowiązywać dopiero na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Jeśli natomiast wniosek zostanie złożony po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiąże się w terminie wynikającym z tej czynności.

Podstawa prawna

art. 186, art. 1867, art. 1868 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)