16 kwietnia weszły w życie nowe przepisy kodeksu cywilnego dotyczące gwarancji zapłaty za roboty budowlane. Inwestor zobowiązany jest do przedstawienia gwarancji zapłaty na rzecz wykonawcy, jeżeli ten takiej gwarancji zażąda. Ten sam obowiązek dotyczy generalnego wykonawcy w stosunku do podwykonawcy.

>>> Polecamy: Gwarancje zapłaty nie uchronią małych firm budowlanych od ryzyka upadłości

Rola tego instrumentu będzie rosnąć. Bo już dziś, w związku z wykorzystaniem środków unijnych, procedury przetargowe wymagają od firm ubiegających się o zlecenie przedstawienia gwarancji bankowych. Swoje zrobił też kryzys. – Gwarancja bankowa – oprócz np. zabezpieczenia relacji handlowej – zwiększa wiarygodność klienta w oczach kontrahenta, ponieważ jej wystawienie oznacza, iż bank wcześniej zweryfikował klienta, na którego zlecenie wystawił gwarancję – tłumaczy Piotr Winnicki, dyrektor ds. finansowania handlu w Raiffeisen Banku.
Ile kosztuje gwarancja? Zazwyczaj kilka procent jej wartości. Banki pobierają też opłaty za rozpatrzenie wniosku. – W naszym przypadku pobieramy opłatę za rozpatrzenie wniosku. Możemy z niej zrezygnować, kiedy wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie – mówi Alicja Dawidowicz z Banku Pekao. Rozpatrzenie wniosku przebiega podobnie jak ocena zdolności kredytowej, ale w niektórych bankach może trwać krócej. – Klienci, którzy zawarli z bankiem umowy o linie kredytowe, mogą wykorzystywać je, także wnioskując o gwarancje bankowe. Wówczas proces podejmowania decyzji o udzieleniu gwarancji jest skrócony i uproszczony – mówi Anna Hejne z BRE Banku. W banku tym nawet treść gwarancji można negocjować przez internet.
Podobnie jak przy kredycie potrzebne jest zabezpieczenie – może to być hipoteka, zastaw rejestrowy, a czasem nawet zabezpieczenie na środkach finansowych w gotówce. Tak samo jak w przypadku kredytu bank może odmówić udzielenia gwarancji. – Do odmowy udzielenia gwarancji może dojść w przypadku braku zdolności kredytowej klienta, ale także w przypadku, kiedy klient bądź beneficjent gwarancji żąda umieszczenia w treści gwarancji zapisów, których bank nie może zaakceptować – tłumaczy specjalistka z Pekao.
Wybrane rodzaje gwarancji
Przetargowa – pełni rolę wadium, które uczestnik przetargu musi wpłacić, aby jego oferta mogła zostać rozpatrzona. Gwarancja zabezpiecza interesy ogłaszającego przetarg w sytuacji, kiedy np. oferent nie podpisze kontraktu lub nie przystąpi do jego realizacji. Wysokość takich gwarancji to zazwyczaj 3 proc. wartości kontraktu.
Zwrotu zaliczki – zabezpiecza zwrot beneficjentowi gwarancji całości lub części kwoty zaliczki wypłaconej kontrahentowi w przypadku np. nieprzystąpienia w terminie do realizacji kontraktu. Wysokość: od 5 do 100 proc. wartości kontraktu.
Płatnicza – służy zabezpieczeniu interesów sprzedającego w przypadku, gdy kupujący nie wywiązuje się z obowiązków płatniczych.
Rękojmi – zabezpiecza realizację zobowiązań po wykonaniu przez kontrahenta kontraktu. Stosowana zazwyczaj z gwarancją dobrego wykonania kontraktu.
Dobrego wykonania kontraktu – zabezpiecza inwestora przd niewykonaniem kontraktu lub niedotrzymaniem terminów jego wykonania wynikających z umowy. Kwota gwarancji z reguły nie przekracza kar umownych określonych w kontrakcie (do 10 proc. wartości kontraktu).
Zapłaty czynszu – zabezpiecza wynajmującego lokal, gwarantując mu otrzymanie wynagrodzenia z tytułu wynajmu. Zastępuje kaucję gwarancyjną, a kwota opiewa zazwyczaj na rónowartość trzymiesięcznego czynszu za lokal.