Małe szkoły do likwidacji? Część nauczycieli straci etat? Co z dziećmi? Resort edukacji ma plan

W środę, 15 lipca MEN skierowało do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji publicznych projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe i niektórych innych ustaw dotyczących m.in. małych szkół.

– Zaproponowane rozwiązania mają na celu wprowadzenie regulacji pozwalających na dostosowanie edukacji na poziomie szkół podstawowych do zmian demograficznych, chroniąc przy tym – tam, gdzie jest to możliwe – usytuowane blisko domu rodzinnego, bezpieczne miejsca edukacji dzieci – szkoły podstawowe – podkreślono w komunikacie MEN.

Projekt zakłada m.in. możliwość utrzymania edukacji w klasach I–III jak najbliżej miejsca zamieszkania dzieci, nawet przy niewielkiej liczbie uczniów.

Nowe funkcje szkół podstawowych po lekcjach

Zgodnie z projektem, szkoły podstawowe po zakończeniu zajęć edukacyjnych będą mogły służyć lokalnej społeczności. W niewykorzystywanych częściach budynków będą mogły być realizowane zadania samorządów, np. z zakresu opieki nad dziećmi do lat trzech, polityki senioralnej, ochrony zdrowia czy kultury.

Podkreślono przy tym, że działania te nie mogą negatywnie wpływać na warunki funkcjonowania przedszkoli i szkół, w szczególności na bezpieczeństwo i higienę dzieci.

Zespół szkół dwujęzycznych – nowe rozwiązanie organizacyjne

Projekt ustawy przewiduje możliwość tworzenia zespołów szkół składających się z dwujęzycznej szkoły podstawowej (obejmującej klasy VII i VIII) oraz liceum lub technikum kontynuującego program dwujęzyczny. Ma to ułatwić uczniom płynne przechodzenie między etapami edukacyjnymi.

Ułatwienia dla samorządów w zarządzaniu szkołami

Nowe przepisy mają uprościć procedury przekształcania szkół podstawowych w szkoły filialne w trudnych warunkach demograficznych i geograficznych. Przewiduje się też uproszczenie przekazywania szkół publicznych innym podmiotom niż JST – np. w przypadku przejścia na emeryturę osoby prowadzącej placówkę.

Mniej biurokracji, więcej odpowiedzialności po stronie kuratorów

Projekt zakłada zniesienie obowiązku uzyskiwania przez JST opinii kuratora oświaty w niektórych sprawach, jeśli pokrywają się one z zakresem nadzoru wojewody. MEN tłumaczy to chęcią skoncentrowania kuratorów na jakości i warunkach edukacji.

Jednocześnie zapowiedziano wzmocnienie roli kuratorów w ustalaniu obwodów publicznych szkół podstawowych – co ma znaczenie w kontekście niżu demograficznego.

Większe prawa rodziców w szkołach publicznych i niepublicznych

W projekcie znalazły się też propozycje zwiększenia udziału rodziców w decyzjach dotyczących oświaty – np. przez obowiązkowe konsultacje społeczne przy planach likwidacji lub przekształceń placówek.

W szkołach niepublicznych mają zostać powołane rady rodziców, a także wprowadzone jasne zasady skreślania uczniów z list i naliczania opłat za naukę.

Rozszerzona opieka świetlicowa i lepsze żywienie uczniów

MEN zapowiada również rozszerzenie opiekuńczej funkcji szkół. Nowe przepisy mają umożliwić lepszą organizację świetlic i żywienia, także dla dzieci w przedszkolnych oddziałach funkcjonujących w szkołach podstawowych.

Dzieci mniej, seniorów więcej – dane demograficzne alarmują

Jak podał resort, powołując się na dane GUS, w latach 2020–2024 liczba najmłodszych dzieci spadła na terenach miejskich o 22,7 proc., a na wiejskich – aż o 29,8 proc. Równocześnie liczba osób w wieku 65+ wzrosła – w miastach o 9,1 proc., a na wsiach o 10,5 proc.

MEN wskazuje, że w 2020 r. na obszarach miejskich było 621,3 tys. najmłodszych dzieci, a w 2024 r. już tylko 480,4 tys. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym spadek wyniósł 9,2 proc. Jednocześnie liczba seniorów wzrosła z 4,6 mln do 5 mln.

mp/

Źródło: SSPAP