rozwiń >

Dlaczego właściciele studni powinni regularnie sprawdzać wodę

Woda pobierana z przydomowej studni może wyglądać na czystą, a mimo to zawierać drobnoustroje i chemiczne zanieczyszczenia, których nie da się wykryć „na oko”. Najczęstsze powody skażenia to między innymi nieszczelna studnia, zbyt mała głębokość, brak uszczelnień wokół otworu lub bliskość źródeł zanieczyszczeń typu szambo, kanalizacja, pola uprawne czy miejsca magazynowania nawozów.

Nawet krótkotrwałe podtopienia albo intensywne opady deszczu mogą wprowadzić bakterie i związki chemiczne do wód gruntowych. Sanepid wielokrotnie podkreśla, że obecność w wodzie bakterii kałowych nie zmienia jej smaku, zapachu ani koloru. Dlatego woda może wyglądać idealnie, a nadal być groźna dla zdrowia.

Jakie zagrożenia mogą znajdować się w wodzie ze studni?

Podziemne ujęcia wody mogą zostać zanieczyszczone na wiele sposobów. Najczęściej w badaniach wykrywa się:

  • bakterie z grupy coli i bakterie kałowe typu E. coli,
  • enterokoki kałowe,
  • metale ciężkie przykładowo ołów, kadm,
  • związki organiczne w tym pestycydy, herbicydy lub pozostałości nawozów,
  • nadmiar żelaza i manganu,
  • podwyższone stężenia azotanów i azotynów,
  • amonowy jon świadczący o dopływie ścieków lub rozkładzie materii organicznej.

Picie wody zanieczyszczonej jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci, seniorów i osób o obniżonej odporności. Objawy zatrucia mogą pojawić się nagle, w tym ostre biegunki, wymioty, gorączka i odwodnienie.

Kiedy koniecznie trzeba wykonać badanie wody ze studni

Jest kilka sytuacji, kiedy nie należy czekać:

  • woda zmieniła smak, zapach lub zrobiła się mętna,
  • rdzawy osad pojawia się na kranach lub naczyniach,
  • po kąpieli występuje swędzenie skóry,
  • w domu pojawiły się nagłe zatrucia żołądkowe,
  • doszło do podtopienia terenu lub zalania studni,
  • studnia nie była używana przez dłuższy czas,
  • przeprowadziłaś naprawę, modernizację lub czyszczenie studni.

Sanepid zaleca, aby osoby korzystające wyłącznie z prywatnej studni badały wodę minimum raz w roku albo częściej, jeśli cokolwiek budzi wątpliwości.

Domowy test jakości wody. Jak sprawdzić jakość wody w studni samodzielnie?

Domowe testy na bakterie coli i E. coli są coraz popularniejsze, gdyż pozwalają wstępnie ocenić jakość wody. Ich użycie jest bardzo łatwe. Do pojemnika z pożywką dodaje się określoną w instrukcji ilość wody, najczęściej około 100 ml i zostawia w temperaturze pokojowej lub wskazanej przez producenta na około 24–48 godzin. Po tym czasie porównujemy kolor lub zmętnienie próbki z tabelą dołączoną do instrukcji. Jeśli pożywka zmienia barwę lub staje się mętna, jest to sygnał ostrzegawczy.

Niestety, domowy test daje jedynie informację TAK lub NIE. Nie określa ilości bakterii i nie może zastąpić badania laboratoryjnego.

Profesjonalne badanie wody ze studni. Co dokładnie sprawdza laboratorium?

Pełna analiza wody w labolatorium obejmuje dwa zakresy.

Badanie fizykochemiczne podczas których ocenia się:

  • barwę,
  • mętność,
  • zapach,
  • smak,
  • pH,
  • przewodność,
  • stężenia żelaza, manganu, jonów amonowych, azotanów i azotynów,
  • obecności chloranów i chlorynów jeśli woda jest dezynfekowana.

Wyniki wskazują, czy woda jest bezpieczna dla instalacji domowej i czy nie niszczy urządzeń przez osady i kamień.

Badanie mikrobiologiczneobejmuje wykrywanie bakterii niebezpiecznych i wskaźnikowych:

  • bakterii z grupy coli,
  • E. coli,
  • enterokoków kałowych,
  • ogólną liczbę drobnoustrojów w 22°C.

Jeżeli którakolwiek z tych bakterii zostanie wykryta, woda nie spełnia wymagań dla wody przeznaczonej do spożycia.

Jakie normy musi spełnić woda z prywatnej studni

Rozporządzenie Ministra Zdrowia jasno określa dopuszczalne wartości. Najważniejsze to:

  • żelazo maksymalnie 200 µg/l
  • mangan maksymalnie 50 µg/l
  • azotany do 50 mg/l
  • azotyny do 0,50 mg/l
  • jon amonowy do 0,50 mg/l
  • bakterie E. coli i enterokoki kałowe muszą wynosić 0 jtk w 100 ml

Naruszenie którejkolwiek normy oznacza, że woda nie powinna być używana do picia, gotowania ani przygotowywania posiłków.

Badanie wody ze studni. Aktualne ceny w 2025 roku

Koszt badania zależy od zakresu badań, ale aktualnie wygląda to tak:

  • analiza mikrobiologiczna około 200–250 zł,
  • analiza fizykochemiczna około 200–280 zł,
  • pełny pakiet fizykochemiczny i mikrobiologiczny około 350–450 zł.

Na wyniki czeka się około 5–7 dni roboczych. Ekspresowe pakiety fizykochemiczne są dostępne nawet następnego dnia, natomiast mikrobiologia zawsze wymaga czasu inkubacji.

Warto pamiętać, że prywatne studnie nie podlegają rutynowej kontroli Sanepidu. Jeśli pijesz wodę z własnego ujęcia, to sam odpowiadasz za jej jakość.

Kiedy zgłosić problem do Sanepidu lub gminy?

Do Sanepidu zgłaszamy się jeśli domowy test wyszedł dodatnio, a dodatkowo w domu pojawiają się nagłe zatrucia żołądkowe lub nietypowe objawy, szczególnie jeśli ujęcie służy także gościom pensjonatu, domku letniskowego, agroturystyki, przedszkola lub innego obiektu. Sanepid może zalecić dodatkowe badania, dezynfekcję studni, tymczasowe zaprzestanie korzystania z wody.

Woda może być dopuszczona do spożywania wyłącznie po komunikacie Sanepidu.

Źródła:

  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Dz.U. 2017 poz. 2294
  • Kompendium GIS „Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi” materiały gov.pl
  • Komunikaty powiatowych stacji sanitarno epidemiologicznych z lat 2024–2025 dotyczące skażenia studni i wodociągów.