Rosja jest szóstym odbiorcą polskiego eksportu (według danych po 7 miesiącach 2011 r.), a wartość sprzedaży na Wschód wzrosła od ubiegłego roku o około jedną trzecią. Rosja jest też drugim pod względem wielkości rynkiem importowym dla Polski.
Rośnie nie tylko wartość wzajemnych transakcji handlowych, ale także liczba przedsiębiorstw polskich i rosyjskich, które decydują się na wzajemną wymianę po raz pierwszy.

Przybywa chętnych

Szczególny wzrost zainteresowania współpracą z Rosją potwierdza także analiza zapytań o ocenę kondycji firm, skierowanych do wywiadowni Coface. W 2010 roku było o 22 proc. więcej zleceń na badanie firm z tego kraju. Dane po trzech kwartałach 2011 r. wskazują, że w bieżącym roku wzrost może wynieść także około 20 proc. Polscy eksporterzy są zainteresowani pozyskaniem jak najbardziej wiarygodnych informacji na temat ich potencjalnych partnerów ze Wschodu, co jest z pewnością trudniejszym zadaniem niż sprawdzenie kondycji przedsiębiorstw z Europy Zachodniej.
Reklama

Wszystko na piśmie

Jak zatem prowadzić bezpieczny biznes z partnerami handlowymi z Rosji? Jak, nie mając doświadczenia, uniknąć zagrożeń i nieporozumień?
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z rosyjskim ustawodawstwem wszelkie relacje handlowe pomiędzy firmami z Rosji i ich zagranicznymi partnerami powinny być sformalizowane w formie pisemnej. Są na to dwa sposoby:
● przygotowanie odpowiedniej umowy, która powinna być opieczętowana i podpisana przez osoby mające prawo reprezentacji po stronie dłużnika i wierzyciela,
● otrzymanie i przyjęcie do realizacji dokładnego zamówienia od odbiorcy, które powinno zawierać wszystkie istotne warunki transakcji, takie jak: cena, terminy dostaw, opłaty itp. Zamówienie powinno być sporządzone na piśmie, opatrzone pieczęcią dłużnika i podpisem dyrektora; w takim przypadku przepisy prawa będą kwalifikować je jako umowę.

Szczegóły dostaw

Dla dostawcy niezwykle ważne jest otrzymanie dokumentów, które potwierdzą, że ich partner handlowy w rzeczywistości otrzymał i zaakceptował zakupione towary.
Fakt dostarczenia towaru i przyjęcia go przez zamawiającego może być udowodniony, jeśli na dokumentach znajdują się oficjalne pieczęcie i podpisy dłużnika.
Uwaga! Należy koniecznie zwracać uwagę na to, aby odbiorcą towaru była zawsze ta sama firma, która podpisała kontrakt, nie zaś podmiot trzeci.
Jeśli firmy decydują się dostarczać towary na warunkach EX-works lub w oparciu o inne reguły Incoterms, zgodnie z którymi firma transportowa nabywcy powinna odebrać towary i zadbać o bezpieczeństwo dostawy, to kupujący powinien przygotować oficjalne pismo (z pieczęcią i podpisem), informujące, że to podmiot trzeci, którym jest firma transportowa odbierze i dostarczy towar.
Jest to bardzo istotne, ze względu na fakt, że podczas ewentualnej windykacji sądowej sąd sprawdzi wszystkie ogniwa łańcucha dostawy i wszystkie szczegóły związane z przemieszczaniem się towaru: skąd był wysyłany, gdzie dostarczony i odbierany, kto go przyjął itp.

Tylko oryginały

Ponadto należy pamiętać, że dokumenty zeskanowane, jak również dokumenty otrzymane za pomocą faksu nie mogą być używane jako dowód w sądzie. Wszystkie dokumenty powinny być zatem przygotowywane na papierze jako oryginały lub kopie oryginalne.
Korespondencję, która była prowadzona pomiędzy dostawcą a jego partnerem handlowym, należy skrupulatnie przechowywać, ponieważ może być pomocna w rozwiązaniu problemów, które mogą być następstwem ewentualnych nieporozumień.
Na podstawie umowy handlowej rosyjski odbiorca musi przygotować specjalne pozwolenie (bargain passport), które jest niezbędne do dokonywania płatności z podmiotami zagranicznymi.
Zgodnie z rosyjskim prawem dłużnik nie będzie w stanie dokonać płatności bez tego pozwolenia i w związku z tym należności nie będą mogły być zapłacone. Pozwolenie to jest rejestrowane przez firmę rosyjską w autoryzowanym banku na potrzeby wykonywania dwustronnych operacji pomiędzy rosyjskimi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi.

Główne zagrożenia:

● Niektórzy rosyjscy biznesmeni wykorzystują do transakcji „podstawione firmy”, aby w ten sposób unikać podatków i zobowiązań (podmiot trzeci jest wykorzystywany w wybranych transakcjach). Po przeprowadzeniu takiego interesu „podstawiona firma” może zniknąć lub przestać działać. Należy pamiętać, że taki system jest bardzo popularny wśród oszustów.
● Ryzykowna jest także współpraca z mniej znanymi firmami. Należy pamiętać, że solidna weryfikacja rzeczywistej sytuacji finansowej rosyjskich przedsiębiorstw nastręcza wielu problemów, które wynikają przede wszystkim stąd, że system wywiadu gospodarczego w Rosji jest ograniczony, a pozyskane dane mało miarodajne. Po pierwsze informacje zawarte w oficjalnych dokumentach często nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Po drugie, rzetelną ocenę firmy czasami utrudnia także brak ciągłości działalności jednego podmiotu. Z różnych względów, głównie podatkowych, przedsiębiorcy przenoszą często działalność z jednego podmiotu do innego.

Najważniejsze rady:

● Przed sporządzeniem umowy z partnerem handlowym w Rosji staraj się pozyskać jak najwięcej informacji o nim.
● Umowę podpisuj tylko z firmą, która została sprawdzona, unikając sytuacji takich, że po weryfikacji jednego przedsiębiorstwa kontrakt zostanie podpisany z innym.
● Musisz mieć pewność co do rzeczywistych danych partnera, takich jak: pełna nazwa, adres, NIP, dane kontaktowe, nazwisko osoby, która jest upoważniona do podpisania kontraktu itp. Pozyskuj jak najwięcej danych kontaktowych, które są bardzo pomocne we współpracy, musisz mieć numery telefonów stacjonarnych do biura, telefonów komórkowych oraz adresy e-mailowe odbiorcy.
● ?Przechowuj wszystkie oryginały dokumentów.
ikona lupy />
Joanna Syzdół, dyrektor biura windykacji w Coface Poland, międzynarodowej firmie zajmującej się ubezpieczeniem należności, faktoringiem, informacją gospodarczą i windykacją / DGP