Europejski Bank Centralny jest jedną z ważniejszych instytucji Wspólnot Europejskich. Ma znaczący wpływ na politykę finansową Unii. Odpowiada za kształtowanie i wdrażanie polityki gospodarczej i pieniężnej.
Jego główne cele to utrzymanie stabilnego poziomu cen, czyli kontrola nad inflacją (zwłaszcza w krajach, których walutą jest euro) i utrzymanie stabilności systemu finansowego poprzez zapewnienie właściwego nadzoru nad rynkami i instytucjami finansowymi.
Zadaniem banku centralnego jest między innymi ustalanie podstawowych stóp procentowych, zarządzanie rezerwami walutowymi i zezwalanie bankom centralnym w strefie euro na emisję banknotów euro.
Współpracuje z bankami centralnymi 27. krajów UE. Wszystkie one tworzą Europejski System Banków Centralnych. Koordynuje również ścisłą współpracę między bankami centralnymi w strefie euro, obejmującej 17 krajów UE, które przyjęły euro jako swoją walutę.
Bankiem kieruje zarząd składający się z prezesa wybieranego na jedną, 8-letnią kadencję, wiceprezesa wybieranego na cztery lata oraz czterech członków. Pierwszym prezesem banku centralnego był do 2006 roku Holender Wim Duisenberg, obecnie jest nim Włoch Mario Draghi.
Poprzednikiem EBC był Europejski Instytut Walutowy, który funkcjonował jedynie jako ciało doradcze krajowych banków centralnych. Jego głównym zadaniem było przygotowanie wprowadzenia wspólnej waluty na obszarze Unii.
