Bezpieczeństwo Europy zależy od konkurencyjności gospodarki

Wykorzystując historyczny moment, w którym Polska może realnie wpływać na kształt i agendę Unii Europejskiej w epoce wielkich wyzwań i wielkich szans, Business & Science Poland (BSP), największa organizacja reprezentująca polski biznes i naukę na poziomie europejskim, zwołała Szczyt Biznesowy ds. Konkurencyjności i Bezpieczeństwa 2025 (Competitiveness & Security Business Summit – CSBS). Odbył się on 100 dni po inauguracji nowej Komisji Europejskiej, w dniu ogłoszenia przez KE białej księgi w sprawie europejskiej obronności, a niedługo po opublikowaniu założeń Clean Industrial Deal, którego nadrzędnym celem jest poprawa konkurencyjności europejskiego przemysłu przy zachowaniu celów klimatycznych.

Głos przedsiębiorców głosem polskiej prezydencji

Największe wydarzenie gospodarcze pod patronatem Polskiej Prezydencji w Radzie UE zgromadziło w siedzibie BSP w centrum Brukseli rekordową liczbę czołowych przedstawicieli biznesu, w tym CleanTechu łączącego dekarbonizację z budowaniem przewag konkurencyjnych, organizacji gospodarczych, nauki i uczelni, polityki, administracji i instytucji unijnych, start-upów, instytucji finansowych i wspierających biznes, organizacji pozarządowych – i z miejsca przełożyło się na strategiczne postanowienia organów UE.

W konkluzjach zwołanego dzień później szczytu Rady Europejskiej (EUCO) kwestie podniesienia konkurencyjności gospodarki zajęły aż 6 z 13 stron: przywódcy UE potwierdzili potrzebę radykalnego przyspieszenia procesu uproszczenia regulacji i znaczącego obniżenia kosztów administracyjnych (o co najmniej 25 proc., a dla małych i średnich przedsiębiorstw o 35 proc.) oraz uznali za konieczne dalsze inicjatywy upraszczające, zwłaszcza w zakresie dekarbonizacji przemysłu i regulacji sektora bezpieczeństwa. W pełni współbrzmi to z konkluzjami i postulatami z CSBS, wspieranymi i promowanymi przez Polską Prezydencję.

– Bezpieczeństwo Europy jest priorytetem naszej prezydencji w Radzie UE, ale aby w nie inwestować, Europa potrzebuje pieniędzy – a tych nie da się zarabiać bez wzrostu gospodarczego. Globalna konkurencyjność unijnej gospodarki to warunek dalszego wzrostu, a więc i fundament bezpieczeństwa, dlatego na wszelkich poziomach zabiegamy o stworzenie mechanizmów zwiększania konkurencyjności – mówi DGP Adam Szłapka, minister ds. Unii Europejskiej, który otworzył CSBS.

Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu ds. europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, podkreśla, że wszystkie wezwania Polskiej Prezydencji pod adresem organów UE wynikają z bliskiego dialogu z przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi. – Z licznych spotkań z przedstawicielami kręgów gospodarczych, z udziałem wielu ministrów, powstał specjalny raport Rady Przedsiębiorców ds. Prezydencji i mogę powiedzieć, że 90 procent propozycji i postulatów, które się w nim znalazły, stało się programem Polskiej Prezydencji – podkreśla ministra.

Zwraca uwagę, że Polska Prezydencja wkłada wiele wysiłku w pobudzenie rozwoju europejskiego ekosystemu innowacji, w tym w przyspieszenie wielu procedur i ograniczenie biurokracji, gdyż „zbyt wiele regulacji jest wrogiem innowacji”. Dużo mówi się na ten temat w Deklaracji Warszawskiej, która powstała po niedawnym spotkaniu nieformalnej rady ds. innowacji przy prezydencji. Jej sygnatariusze zaapelowali o zapisanie w nowych Wieloletnich Ramach Finansowych UE adekwatnie dużych pieniędzy na innowacje, ale też stworzenie prorozwojowych ram efektywnego finansowania innowacyjnych projektów.

– Biznes i administracja bardziej niż kiedykolwiek powinny prowadzić dialog i współpracować na rzecz bezpieczniejszej wspólnej Europy. Żyjemy w bardzo trudnych czasach, ale my jako Polacy jesteśmy gotowi być liderem Starego Kontynentu – deklaruje Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Bezpieczeństwo i konkurencyjność w pięciu aktach

Jak wyjaśnia Bartek Czyczerski, prezes BSP, hasło przewodnie CSBS – bezpieczeństwo i konkurencyjność – okazał się świetnym punktem wyjścia do arcyciekawych dyskusji toczonych z udziałem znakomitych gości w pięciu blokach tematycznych.

INNOWACJE. Podczas moderowanego przez Sashę Twining panelu pt. „Co robić, aby być innowacyjnym?” menedżerowie topowych firm - Wojciech Bogdan (Allegro), Dariusz Mazurkiewicz (BLIK), Paweł Zawodny (CD PROJEKT, twórca gier z serii Wiedźmin i Cyberpunk 2077), Dagmara Brzezińska (InPost), Karol Żbikowski (Platige Image) – dzielili się historiami sukcesów swoich innowacyjnych przedsięwzięć i mówili szczerze o tym, co przeszkadza w rozwijaniu i komercjalizacji europejskich innowacji, zwłaszcza na tle doświadczeń z innych rynków. Podpowiadali, jak stworzyć w krajach UE środowisko sprzyjające innowacjom – poprzez ramy regulacyjne, zachęty rządowe i wspieranie współpracy między firmami, instytucjami badawczymi i start-upami. Słowem-kluczem okazało się mindset (sposób myślenia). Potrzebna jest zasadnicza zmiana w podejściu Europejczyków do innowacji i ich twórców, w tym do realizacji i finansowania projektów o dużym poziomie ryzyka.

PRZEMYSŁ. Wprowadzenie do dyskusji panelowej pt. „Filary wspólnej przyszłości UE: konkurencyjność i bezpieczeństwo gospodarcze” wygłosili Wojciech Wrochna, wiceminister przemysłu, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, oraz Arancha González Laya, dziekan Paryskiej Szkoły Spraw Międzynarodowych Sciences Po, była minister spraw zagranicznych Hiszpanii. W panelu prowadzonym przez Gilesa Dicksona (WindEurope) kluczowi menedżerowie oraz wysocy przedstawiciele administracji – Wojciech Wrochna, Arancha González Laya, Ditte Juul Jørgensen (DG ENER, KE), Witold Literacki (ORLEN S.A.), Marco Mensink (CEFIC) i Judith Kirton-Darling (IndustriALL Europe) – radzili, jak rozwijać i zwiększać znaczenie przemysłu w UE, zapewnić mu przystępną cenowo energię, zmniejszyć uzależnienie od zewnętrznych dostaw surowców, mądrze wspierać sektory energochłonne, a przede wszystkim – jak wyznaczyć złoty środek między konkurencyjnością a celami polityki klimatycznej przy jednoczesnym zapewnieniu odporności łańcuchów dostaw i niezależności gospodarczej. Wojciech Wrochna podkreślił, że bez zagwarantowania Europejczykom bezpieczeństwa energetycznego, w tym energii w sensownej cenie, nie da się wzmacniać konkurencyjności gospodarki. W otwartych i przejrzystych rozmowach Polska stara się uświadamiać Komisji Europejskiej, że transformacja energetyczna wymaga czasu i odpowiedniego finansowania, a zarazem musi być efektywna ekonomicznie i – jak się wydaje – świadomość tych faktów po stronie KE rośnie. Teraz potrzeba szybkich czynów.

FINANSOWANIE. Słowo wstępne do dyskusji „Finansowanie na przyszłość: zwiększanie konkurencyjności Europy” wygłosił Jurand Drop, wiceminister finansów. Potem nie obyło się bez – mocno symbolicznych – problemów z technologią (na jednej ze scen wysiadł prąd), ale – jak trafnie zauważył moderator Jarosław Dąbrowski (BGK) – dzięki wzorcowej unijnej współpracy i polskiemu zmysłowi improwizacji sytuację udało się błyskawicznie opanować. Ze znakomitym skutkiem, albowiem dyskusja, z udziałem topowych menedżerek i menedżerów – Marjut Falkstedt (Europejski Fundusz Inwestycyjny), Magdaleny Paseckiej (Innova Capital), Katarzyny Suchcickiej (R.Power), Tomasza Bardziłowskiego (GPW) i Joosta Elstaka (ICEYE) – okazała się fascynująca, inspirująca i jednocześnie pełna nadziei dla Europy. Mowa była m.in. o unijnych mechanizmach inwestycyjnych, partnerstwach publiczno-prywatnych, strategicznym finansowaniu na rzecz czystej i cyfrowej transformacji oraz wzmacnianiu rynków kapitałowych w celu zwiększenia konkurencyjności i bezpieczeństwa. Europoseł Michał Kobosko komentował na gorąco, że Europa straciła wprawdzie mnóstwo czasu, a niektóre sektory są wręcz w niedoczasie, ale wciąż nie jest za późno, by działać – wszakże ze świadomością, że na zegarze jest już „za pięć, albo nawet za trzy dwunasta”.

STRATEGICZNE ŁAŃCUCHY WARTOŚCI. Wprowadzenie do dyskusji wygłosił Jacek Truszczyński (DG GROW, KE). W panelu „Bezpieczeństwo gospodarcze: od Ziemi do czystych technologii i przestrzeni kosmicznej”, moderowanym przez Rolfa Kuby’ego (Euromines), obok Jacka Truszczyńskiego wzięli udział: Andrzej Szydło (KGHM), Dorota A. Pawlak (Ensemble Centre of Excellence), Stephane Mespoulet (ESA) i Olga Malinkiewicz (Saule Technologies). Dyskusja z prelegentkami i prelegentami reprezentującymi cały łańcuch wartości surowców krytycznych dotyczyła dywersyfikacji łańcucha dostaw w celu zmniejszenia zależności od (nie zawsze pewnych i obliczalnych) partnerów zewnętrznych oraz strategii gospodarki o obiegu zamkniętym. Siłą rzeczy odnosiła się też do unijnych (nad)regulacji oraz praktyk biurokratycznych osłabiających rozwój innowacji i utrudniających wszystkie wymienione wyżej działania na rzecz konkurencyjności i niezależności unijnej gospodarki, a więc niemal bezpośrednio uderzających w bezpieczeństwo Europy.

OBRONNOŚĆ. Słowo wstępne wygłosiła Weronika Frydryszek, przewodnicząca Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa oraz zastępczyni szefa Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE. W dyskusji „W kierunku silniejszej i bezpieczniejszej Europy: zwiększanie gotowości obronnej UE” prowadzonej przez Marcina Idzika (PGZ; notabene Polska Grupa Zbrojeniowa ogłosiła tego dnia otwarcie swego biura w Brukseli) Kamila Gasiuk-Pihowicz (IMCO), Vassilis Theodosopoulos (ASD), Michał Szczerba (SEDE, AFET), Konrad Gołota (wiceminister aktywów państwowych) i Tomasz Smura (Fundacja Pułaskiego) rozmawiali o zwiększaniu zdolności obronnych UE, cyberbezpieczeństwie, mobilności wojskowej, konkurencyjności przemysłu obronnego oraz promowaniu strategicznej autonomii w celu zabezpieczenia interesów obronnych Europy.

FIRESIDE CHATS. Równolegle do ścieżek tematycznych trwały bardziej nieformalne wystąpienia czołowych gości CSBS. Na scenie rządzili celebryci Dave Keating, Olga Kozierowska, Sasha Twining. Liderzy opinii podczas krótkich i dynamicznych wypowiedzi dzielili się osobistymi spostrzeżeniami, doświadczeniami i wiedzą. Na scenie wystąpili: Beata Stelmach (Totalizator Sportowy), dr Jarosław Pietras z Raportem Better Europe (CSM), Michał Gładyś (ARP TFI), Aleksander Kutela (RASP), Marta Życińska (Mastercard Europe), Wojciech Bogdan (Allegro) i Michał Kanownik (Digital Poland, CEE Digital Coalition).

CSBS 2025: konkluzje i postulaty

Olga Malinkiewicz, jedna z najbardziej znanych polskich wynalazczyń, podkreśla, że w biznesie opartym na innowacjach absolutnie podstawową rzeczą jest sprawny proces decyzyjny w administracji. – Powinny istnieć superszybkie ścieżki, a urzędnicy powinni pamiętać na każdym kroku, że pewne rzeczy nie mogą czekać, bo innowacja albo się przez to nie wydarzy, albo nie wejdzie w fazę realizacji i skomercjalizuje ją ktoś inny, poza Europą – mówi nam Olga Malinkiewicz. Jej zdaniem Europę dramatycznie spowalnia to, że biznes i administracja pracują w całkowicie odmiennych ramach, wręcz w innych wszechświatach i przestrzeniach czasowych. To się musi szybko i radykalnie zmienić – bez tego nie ma co myśleć o poprawie konkurencyjności UE, gdyż ta jest w epoce rewolucji technologicznej pochodną innowacyjności.

– Powinniśmy się jak najczęściej spotykać, tak jak tu, na CSBS, wymieniać doświadczeniami, uczyć nawzajem, by legislatorzy i urzędnicy wszelkich szczebli zrozumieli, jak ważny dla naszych innowacyjnych biznesów, a tak naprawdę – dla naszego wspólnego rozwoju, dla Europejczyków – jest czas – mówi wynalazczyni. Podkreśla przy tym, że reprezentowany przez nią polski i europejski sektor CleanTech w przypadku mądrej deregulacji i sensownego wsparcia ze strony organów UE może odegrać absolutnie kluczową rolę w umacnianiu pozycji Europy we wszystkich strategicznych obszarach: od energetyki po obronność. Właśnie CleanTech dzierży klucz do świata, w którym dekarbonizacja i konkurencyjność gospodarki idą ze sobą w zgodnej parze.

Bartek Czyczerski dostrzega we wszystkich dyskusjach CSBS jeszcze jeden wspólny mianownik: fundamentalnym problemem Europy jest niechęć do ryzyka. – Owszem, nie boimy się być innowacyjni, mamy ambicje i wiele determinacji, ale mentalne, indywidualne i instytucjonalne odrzucanie ryzyka działa jak jeden wielki hamulec. Musimy to przezwyciężyć, aby iść naprzód – apeluje prezes BSP.

W opinii Jarosława Dąbrowskiego, Europa stoi przed ogromnymi wyzwaniami, ale też – olbrzymią szansą. – Jest wiele rzeczy, które możemy razem zrobić szybciej niż dotąd i przynajmniej na tym samym poziomie jakościowym jak Amerykanie i Chińczycy. Kluczową kwestią jest przyspieszenie procesu paneuropejskiego finansowania innowacji. Dotyczy to nie tylko banków, które reprezentuję, ale także rynków kapitałowych, funduszy emerytalnych itd. – wylicza szef BGK.

Nawiązując wprost do tytułu konferencji Witold Literacki z Orlenu zwraca uwagę, że bez wątpienia wszyscy w UE ciężko dziś pracują nad pogodzeniem planów Zielonego Ładu z równie żywotnym celem, jakim jest bezpieczeństwo energetyczne. – Zrozumieliśmy chyba, że musimy dekarbonizować nasz region świata w ten sposób, by obywatele całej Unii Europejskiej mieli dostęp do energii w przystępnych cenach i by zarazem nasza gospodarka pozostała konkurencyjna, albo wręcz zwiększała swą globalną konkurencyjność – co nie jest możliwe bez energii w konkurencyjnej cenie. W opinii Orlenu wymaga to zmian w legislacji, w tym opóźnienia wejścia w życie i korekty niektórych aktów prawnych, jak RED III czy ETS2 – przekonuje. Podkreśla, że każda regulacja wymaga rzetelnych wyliczeń pokazujących realny wpływ poszczególnych przepisów na koszty produkcji i ceny energii. Warto mieć przy tym pełną świadomość, że każde nowe obciążenie w sektorze energetycznym zadziała w obecnych realiach jak podatek nałożony na cenę energii.

Równie istotne z polskiego i środkowoeuropejskiego punktu widzenia jest to, że poszczególne państwa UE mają odmienną historię energetyki i przez to wykształciły zupełnie inne miksy energetyczne. – Wymaga to odpowiedniego podejścia i elastycznych rozwiązań dostosowanych do specyfiki tych państw – przekonuje wiceprezes Orlenu.

– Polska Prezydencja słucha przede wszystkim głosu przedsiębiorców wskazujących m.in. na bariery biurokratyczne i poziom przeregulowania UE. Na podstawie tych uwag i postulatów wypracowujemy plan uproszczeń przepisów decydujących o rozwoju. Spotkania, jak CSBS 2025, odgrywają tutaj kluczową rolę, ponieważ pomagają nam tworzyć plan sensownej deregulacji – podsumowuje minister Adam Szłapka.

Partner