Celem zmian w prawie unijnym, wprowadzających kluczowe wskaźniki referencyjne, jest zwiększenie ochrony konsumentów po słynnym skandalu związanym z manipulacjami stawkami LIBOR. Unijne rozporządzenie BMR wprowadza konieczność przeprowadzenia zmian w sposobie wyznaczania wskaźników referencyjnych dla rynku pieniężnego.
Przypomnijmy, że w październiku 2018 r. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) wystąpiła do Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych z wnioskiem o uznanie WIBOR za kluczowy wskaźnik referencyjny (zgodnie z Rozporządzeniem (UE) 2016/1011), a w marcu 2019 roku weszło w życie rozporządzenie Komisji Europejskiej uznające wskaźnik WIBOR za kluczowy wskaźnik referencyjny w instrumentach i umowach finansowych. Spowodowało to konieczność dostosowania wskaźników referencyjnych również i w Polsce.
>>> Czytaj też: Chaos z nowym WIBOR-em. Oto przewodnik dla wszystkich, którzy mają kredyt
Zmiany te są niezwykle istotne zarówno dla sektora bankowego, jak i dla konsumentów, którzy korzystają z instrumentów opartych o stawki WIBID i WIBOR. Pracami związanymi z wprowadzeniem zmian metodologicznych dla rynku pieniężnego koordynuje spółka GPW Benchmark S.A., podmiot wchodzący w skład Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
Ostatnie informacje wskazują, że zmiany w sposobie wyznaczania stawek WIBID i WIBOR będą przebiegały raczej w sposób ewolucyjny niż rewolucyjny. Wiemy już, że od początku 2020 roku nie będzie kwotowań stawki WIBID i WIBOR dla tenoru 9 miesięcy. Uczestnicy fixingu, w każdym dniu fixingowym będą przekazywali do administratora stawek WIBOR/WIBID zarówno kwotowania wiążące, jak i kwotowania modelowe, czyli wynikające z faktycznie zawartych na rynku transakcji. Przypomnijmy, że zgodnie z unijnym rozporządzeniem BMR, w metodologii wyznaczania nowych stawek w pierwszej kolejności powinny być uwzględniane wartości faktycznych transakcji na rynku pieniężnym, a dopiero później wartość kwotowań (tzw. metoda kaskadowa). Do transakcji uwzględnianych w ramach metody kaskadowej będą zaliczane transakcje uczestników fixingu zawierane na rynku międzybankowym oraz transakcje z podmiotami zaliczanymi do grupy instytucji finansowych. Przy kalkulacji nowego wskaźnika wykluczono transakcje uczestników fixingu z segmentem przedsiębiorstw oraz z segmentem instytucji publicznych. Zgodnie z aktualnymi regulacjami, przez podanie kwotowania uczestnik fixingu zobowiązuje się na żądanie innego uczestnika fixingu do zawarcia transakcji z pozostałymi uczestnikami w trakcie 15 minut po publikacji fixingu.
Konsekwencją proponowanych zmian może być nieco większa zmienność stawek WIBID i WIBOR z uwagi na dodanie elementu rynkowego w ustalaniu tych stawek. Zjawisko to można zaobserwować w przypadku jednodniowej stawki Polonia, gdzie uwzględnia się faktyczne transakcje na rynku pieniężnym w wyznaczaniu stawek referencyjnych. Konsumenci powinni zatem liczyć się z tym, że stawki WIBID i WIBOR będą zmieniały się wraz ze skalą płynności na rynku pieniężnym. Prawdopodobnie nie będzie odejścia od zbierania samych kwotowań ze strony banków – dealerów. Istnieje zatem nadal niebezpieczeństwo, że w przypadku, gdy liczba banków kwotujących te stawki będzie ulegała zmniejszeniu (zjawisko obserwowane w ostatnich latach), nie będzie to oddawać w sposób dokładny ceny pieniądza na rynku pieniężnym.
Implementacja zmian musi być wprowadzana w sposób sprawny i bezbłędny. Czasu jest coraz mniej, a konieczne jest wprowadzenie szybkich regulacji prawnych, które pozwolą od strony technicznej przygotować się wszystkim stronom biorącym udział w transakcjach na rynku pieniężnym. Ostateczny wpływ zmian na rynek pieniężny będzie można ocenić dopiero po wprowadzeniu zmian legislacyjnych.
>>> Czytaj też: Prezes Instytutu Rynku Finansowego: Nie należy zwlekać z nowym WIBOR-em [WYWIAD]
Autor: dr Jarosław Janecki, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Źródło: Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP)
