Zanegowanie tej praktyki ZUS dałoby około 200 000 emerytów powiększenie ich emerytur (miesięcznych) o 1191 zł (średnio) i wstecznych wyrównań do 64 000 zł (średnio). Bo niekonstytucyjność przepisów należałoby naprawić.

Dlaczego nie będzie ww. wypłat i przeliczeń? Wynika to z odpowiedzi na petycje przedstawione stronie rządowej. Artykuł dzielimy na dwie części:

Cześć 1. Przypomnienie problemu czerwcowego wyroku TK w sprawie obniżania wysokości emerytur.

Apel sędziów TK do rządu, Sejmu i ZUS o przeliczenie, podwyższenie i wyrównanie emerytur. Zaskoczenie w uzasadnieniu wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20)

Reklama

Część 2. Odpowiedź rządowa na petycje, które trafiły do Sejmu w sprawie ponownego przeliczenia emerytur m.in. w związku z tym wyrokiem.

Część 1a - Nadzieja na wyrównanie dla poszkodowanych emerytów

4 czerwca Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt SK 140/20) uznał za niekonstytucyjny przepis, który pozwalał na pomniejszanie emerytury o pobrane wypłaty z emerytury wcześniejszej. Podstawą była indywidualna skarga konstytucyjna pokrzywdzonego emeryta.

Logiczną konsekwencją takiego wyroku TK jest:

1) korekta zasad prawa,

2) wyrównanie dla poszkodowanych emerytur,

3) zwiększenie bieżącej wartości emerytur.

Część 1b - Nie będzie podwyżki emerytur o 1191 zł (średnio) dla 150 000 osób. I nie otrzymają wyrównań 64 000 zł (średnio)?

Sprawę pilotował dla opinii publicznej „Dziennik Gazeta Prawna". Z kilku publikacji w dzienniku dowiadujemy się, że:

  • problem dotyczy kobiet urodzonych w latach 1949–1959 bez rocznika 1953) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i 1954 (bez rocznika 1953) – TK rozstrzygnął na korzyść rocznika 1953 wcześniej.
  • Trzeba przeliczyć emerytury 150 000 osób, które wystąpiły już o emeryturę powszechną, oraz wypłacić im wyrównania (9,5 mld zł!). Natomiast przeciętna miesięczna podwyżka świadczenia dla tej grupy osób miałaby wynieść 1191 zł, a średnia kwota wyrównania to nawet 64 075 zł. Z kolei jeśli chodzi o wypłaty nowych, już niepomniejszonych świadczeń, to rocznie wzrost wydatków wyniósłby w kwotach nominalnych od 2,3 mld do 2,6 mld zł.
  • Jest jeszcze 53 000 osób, które dotychczas nie wystąpiły o emeryturę powszechną, a byłyby objęte zmianą. Przeciętna miesięczna podwyżka wynosi aż 4493 zł.

O szczegółach w DGP: TK zdecydował w sprawie emerytów. Czy dostaną nawet 64 tys. wyrównania?

Dlaczego nie będzie ww. wypłat i przeliczeń? Wynika to z odpowiedzi na petycje przedstawione stronie rządowej

Część 2a - Dwie petycje w sprawie przeliczenia emerytur

Cel petycji: Podjąć inicjatywę ustawodawczą dotyczącą zmiany ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w celu wprowadzenia zapisu o niestosowaniu art. 25 ust. 1b wobec wszystkich ubezpieczonych, bez względu na rok urodzenia, którzy przeszli na wcześniejsze emerytury przed 1 stycznia 2013 r.

Pełna treść petycji w pliku PDF do ściągnięcia

attachment petycja w sprawie przeliczenia emerytur
pobierz plik

Fragmenty petycji:

Przeliczeniu podlega podstawa obliczenia emerytury przyjęta w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury.

Do ustalenia nowej kwoty emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia przyjęte w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, a następnie uwzględnia się kolejne zmiany wysokości świadczenia. Emerytura w ponownie ustalonej wysokości przysługuje od dnia, od którego podjęto wypłatę emerytury przyznanej na podstawie art. 24, a w przypadku gdy prawo do tej emerytury było zawieszone - od dnia, od którego mogłaby być podjęta jej wypłata.
Jeżeli ponownie ustalona wysokość emerytury przyznanej na podstawie art. 24 jest wyższa od wypłacanej dotychczas, emerytowi wypłaca się wyrównanie. Kwotę wyrównania stanowi różnica między sumą kwot emerytur, jakie przysługiwałyby w okresie od dnia, o którym mowa w ust. 4, do dnia wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ich waloryzacji, a sumą kwot wypłaconych w tym okresie.

Część 2b. Rząd chyba nie zgodzi się na sztuczną kapitalizację wartości emerytury powszechnej

(…) zniesienie mechanizmu potrącania wynikającego z art. 25 ust. 1b wobec ubezpieczonych z roczników innych niż 1953, wywołałoby taki skutek, że wcześniejsi emeryci korzystaliby ze sztucznej kapitalizacji wartości emerytury powszechnej. Mimo pobierania dotychczasowego świadczenia i nieodprowadzania składek staliby się beneficjentami opóźnienia daty przejścia na emeryturę w nowym systemie. Wysokość emerytury z nowego systemu zwiększałaby się z uwagi na parametr zewidencjonowanych i waloryzowanych składek, niepomniejszonych o wypłacone emerytury wcześniejsze, oraz zmniejszanie się parametru statystycznego okresu dalszego trwania życia. Powstałaby zatem sytuacja, w której im dłużej pobierana byłaby emerytura wcześniejsza, tym wyższa byłaby wysokość emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Taki stan rzeczy byłby sprzeczny z fundamentalną, ubezpieczeniową zasadą powiązania wysokości świadczenia z wysokością odprowadzonych składek.”

Tak, można przeczytać w odpowiedzi na petycje związane z wyrównaniem strat emerytów, którzy byli na wcześniejszych emeryturach i stało się to podstawą obniżenia im emerytur powszechnych. Poniżej pełna treść dokumentu (format PDF do ściągnięcia):

attachment Odpowiedź rządu w związku z petycjami o drugą kapitalizację emerytur
pobierz plik

Wynika dla mnie taki wniosek z zacytowanego fragmentu tego dokumentu, że nie ma co liczyć na to, że nastąpi korzystne przeliczenie emerytur w związku z poniższym wyrokiem TK.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ (Sygn. akt SK 140/20)

Warszawa, dnia 4 czerwca 2024 r. Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Krystyna Pawłowicz – przewodniczący
Justyn Piskorski – sprawozdawca
Wojciech Sych
Michał Warciński
Andrzej Zielonacki,



po rozpoznaniu w trybie art. 92 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393), na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 czerwca 2024 r., skargi konstytucyjnej T.K. o zbadanie zgodności:
art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270, ze zm.) w zakresie, w jakim „dotyczy osób, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 32 ustawy”, z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji,

o r z e k a:

Art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto p o s t a n a w i a:

umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

Orzeczenie zapadło większością głosów.

Krystyna Pawłowicz
Justyn Piskorski
Wojciech Sych
Michał Warciński
Andrzej Zielonacki