Na takie właśnie cele jak zepsuta spłuczka do wody wnioskodawcy starają się o zasiłek celowy w MOPS. Jest on w praktyce przyznawany uznaniowo – nie można urzędu zmusić do przyznania tego zasiłku (można raczej tylko próbować przekonać). W tym przypadku MOPS skutecznie podnosił, że wniosku o udzielenie pomocy w spłaceniu rachunku 500 zł za wodę nie byłoby, gdyby ktoś w domu…. naprawił spłuczkę. Pracownicy MOPS pozwolili sobie na taką uwagę „wnioskodawczyni nie przyjmuje do wiadomości, że naprawy w mieszkaniu na przestrzeni lat zamieszkiwania zdarzają się wszystkim i że nie będą w nieskończoność pokrywane przez instytucje w sytuacji, gdy domownicy dysponują środkami własnymi.

Sprawę rozstrzygał WSA w Gdańsku (II SA/Gd 989/24), data wyroku: 25 października 2024 r. Batalia o spłuczkę jest wciąż nierozstrzygnięta – sprawa wróciła do MOPS, który musi poprawić postępowanie dowodowe w sprawie rachunku 500 zł za wodę.

Ważne

Od 1 stycznia 2025 roku kryterium dochodowe w pomocy społecznej dla osoby samotnie gospodarującej wyniesie 1010 zł, co oznacza wzrost o 234 zł (o 30%). Dla rodzin limit wyniesie 823 zł, co stanowi wzrost o 223 zł (o 37%).

Zasiłek celowy w ustawie o pomocy społecznej (w tekście u.p.s)

Ustawa ta stanowi, że świadczenia z pomocy społecznej mają na celu umożliwienie przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których osoby ubiegające się o pomoc nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oraz wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwiania im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1).

Zasada 1. Wynika z tego, że zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których tu mowa, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Zasada 2. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, a potrzeby osób i rodzin wnioskujących o pomoc powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej (art. 3 ust. 2, 3 i 4).

Te dwie zasady nie mają charakteru nic nie znaczących prawnie pustych słów. Bo zasiłek celowy, o którym tu mowa jest uznaniowy. Zasada 1 i Zasada 2 określają przesłanki jego przyznania.

Jeżeli nie na naprawę spłuczki, to na co zasiłek celowy?

Może zostać przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu (art. 39 ust. 1 i 2 u.p.s.).

Co z kryterium dochodowym?

Choć przepis art. 39 u.p.s., w którym uregulowano zasiłek celowy wprost tego nie przewiduje, to nie ulega wątpliwości, że w oparciu o art. 8 u.p.s. świadczenie to zależne jest od kryterium dochodowego. Przyznanie tego rodzaju pomocy społecznej uzależnione jest zatem przede wszystkim od wystąpienia przesłanki dotyczącej braku możliwości samodzielnego przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej związanej z niemożliwością zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, a także uzyskiwania dochodu nieprzekraczającego kwoty określonej w art. 8 ust. 1 u.p.s.

Wywiad środowiskowy

Należy podkreślić, że dla rozpatrzenia wniosku o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej niezbędne jest dokonanie stosownych ustaleń faktycznych, którym służy m.in. obligatoryjny wywiad środowiskowy. O ile jednak organy orzekające zobowiązane są do wnikliwego przeprowadzenia postępowania dowodowego, zgodnie z art. 7 k.p.a., o tyle na osobie ubiegającej się o świadczenie z pomocy społecznej spoczywa obowiązek umożliwienia organowi dokonania ustaleń faktycznych zgodnie z art. 4, art. 11 ust. 2, art. 12, art. 106 ust. 4 i art. 107 ust. 1 i 4a u.p.s.