Z renty na emeryturę. Oto jak ZUS może podwyższyć Twoje świadczenie

Przejście z renty na emeryturę. Czy warto?

Decyzja o przejściu z renty na emeryturę jest w większości przypadków finansowo korzystna i stanowi "gotowy plan" na podwyższenie świadczenia, który ZUS oferuje ubezpieczonym. Wynika to z kilku kluczowych mechanizmów obliczania emerytury, które stają się szczególnie opłacalne po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

1. Nowa, często korzystniejsza podstawa obliczeniowa emerytury:

Emerytura z tytułu wieku obliczana jest od nowa, według aktualnie obowiązujących zasad, które w wielu przypadkach okazują się bardziej korzystne niż te, na podstawie których była przyznawana renta. Dotyczy to zwłaszcza osób, które rentę pobierały od wielu lat.

2. Wpływ średniego dalszego trwania życia:

To jeden z najważniejszych czynników. Wysokość emerytury jest ilorazem sumy zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego w ZUS (wraz z zwaloryzowanym kapitałem początkowym) oraz średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku przejścia na emeryturę. Tablice średniego dalszego trwania życia (publikowane corocznie przez GUS) maleją wraz z wiekiem. Oznacza to, że im później przechodzimy na emeryturę (czyli np. z renty, często pobieranej przez dłuższy czas), tym krótszy okres średniego dalszego trwania życia jest brany do obliczeń, co skutkuje wyższym miesięcznym świadczeniem emerytalnym.

3. Aktualizacja kapitału początkowego i konta ubezpieczonego:

• Kapitał początkowy: Dla osób, które pracowały przed 1999 rokiem, ZUS ustalał tzw. kapitał początkowy. Jeśli był on ustalony lata temu lub na podstawie niepełnych danych, złożenie wniosku o emeryturę może być okazją do jego ponownego przeliczenia lub uaktualnienia (rewaloryzacji), co często zwiększa podstawę do obliczeń.
• Waloryzacja składek na koncie ZUS: Składki zgromadzone na koncie ubezpieczonego w ZUS (po 1998 roku) są corocznie waloryzowane. Im dłużej składki są na koncie, tym bardziej się "pomnażają" dzięki waloryzacji. Przechodząc z renty na emeryturę, wykorzystuje się wszystkie zwaloryzowane składki.

4. Zasada "jednego świadczenia, ale korzystniejszego":

Zgodnie z przepisami, z ZUS można pobierać tylko jedno świadczenie (albo rentę, albo emeryturę). Po złożeniu wniosku o emeryturę, ZUS ma obowiązek obliczyć obie kwoty – wysokość renty, którą pobieralibyśmy dalej, oraz wysokość nowo wyliczonej emerytury. Następnie zawsze wypłaci świadczenie korzystniejsze dla ubezpieczonego. Oznacza to, że rencista nie ryzykuje, że po złożeniu wniosku o emeryturę dostanie niższe świadczenie.

5. Brak limitów dorabiania po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego:

To ogromna korzyść dla osób, które po osiągnięciu wieku emerytalnego nadal chcą być aktywne zawodowo. Renciści, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego, są często objęci limitami dorabiania (ich świadczenie może być zmniejszone lub zawieszone po przekroczeniu określonych progów przychodu). Po przejściu na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), można dorabiać do świadczenia bez żadnych limitów i obaw o jego zmniejszenie czy zawieszenie. Jest to kluczowy element planowania finansowego na jesień życia.

Wniosek o przejście z renty na emeryturę

Proces złożenia wniosku o emeryturę z renty jest standardową procedurą w ZUS. Aby sprawnie przejść przez ten proces, należy przygotować odpowiednie dokumenty i prawidłowo złożyć wniosek.

Wymagane dokumenty:

• Wniosek o emeryturę (EMP): Dostępny w placówkach ZUS, na stronie ZUS oraz w systemie PUE ZUS;

• Dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe:

- Świadectwa pracy ze wszystkich miejsc zatrudnienia,

- Zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia (jeśli nie ma ich w dokumentacji ZUS)

- Dokumenty potwierdzające okresy nieskładkowe (np. zaświadczenia z uczelni o studiach, książeczka wojskowa, zaświadczenia o pobieraniu zasiłku chorobowego/macierzyńskiego).

• Dokumenty potwierdzające wynagrodzenie: Jeśli ZUS nie dysponuje wszystkimi danymi o wynagrodzeniu (np. z lat przed 1999 r.), mogą być potrzebne zaświadczenia od pracodawców lub archiwalne dokumenty;

• Orzeczenie o niezdolności do pracy: Będzie już w dokumentacji ZUS, ale warto mieć jego kopię;

• Dowód osobisty.

Procedura krok po kroku:

1. Zgromadzenie dokumentów: Zbierz wszystkie niezbędne dokumenty dotyczące Twojego stażu pracy i wynagrodzeń. To najczęściej najbardziej czasochłonny etap.

2. Konsultacja z doradcą emerytalnym ZUS: Skorzystaj z bezpłatnej usługi doradcy emerytalnego w ZUS (dostępnego w każdej placówce oraz telefonicznie/online). Doradca pomoże Ci zweryfikować zgromadzone dokumenty, a co najważniejsze – wyliczy prognozowaną wysokość Twojej emerytury na podstawie Twojego konta w ZUS. To kluczowy moment, aby sprawdzić, czy przejście na emeryturę jest dla Ciebie opłacalne.

3. Wypełnienie wniosku EMP: Wniosek można wypełnić samodzielnie, z pomocą doradcy ZUS, lub za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

4. Złożenie wniosku: Wniosek wraz z kompletem dokumentów można złożyć:

- Osobiście w dowolnej placówce ZUS,

- Pocztą (listem poleconym),

- Elektronicznie przez PUE ZUS – to najwygodniejsza i najszybsza metoda, pozwalająca na śledzenie statusu sprawy online.

5. Czekanie na decyzję: ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji od daty skompletowania wszystkich dokumentów.

Trudności przy składaniu wniosku. Na co zwrócić uwagę?

Mimo że proces jest stosunkowo prosty, mogą pojawić się pewne wyzwania:

• Brakujące dokumenty: Wiele osób ma problem z zebraniem wszystkich świadectw pracy lub zaświadczeń o zarobkach z odległych lat, zwłaszcza jeśli firmy już nie istnieją. W takich sytuacjach ZUS może pomóc w poszukiwaniach (np. w archiwach), ale to wymaga czasu;

• Rozbieżności w danych: Może się zdarzyć, że dane w dokumentach różnią się od tych, które ZUS ma w swoim systemie. Wymaga to wyjaśnienia;

• Odwołanie od decyzji: Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ZUS, masz prawo złożyć odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych;

• Pamiętaj o zasadzie "jednego świadczenia": Po przyznaniu emerytury, renta z tytułu niezdolności do pracy zostaje wstrzymana. Nie ma możliwości powrotu do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeśli okaże się ona niższa od emerytury (ale jak wspomniano, ZUS i tak wybierze korzystniejsze świadczenie).

Kiedy złożyć wniosek o przejście na emeryturę?

Nie ma pośpiechu! Prawo do emerytury z tytułu wieku jest prawem stałym i nie przedawnia się. Można pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego i odkładać złożenie wniosku. Każdy dodatkowy rok pracy (z opłaconymi składkami) po osiągnięciu wieku emerytalnego znacząco podwyższa przyszłą emeryturę, ponieważ:

• Zwiększa się kapitał na Twoim koncie ZUS (nowe składki),
• Maleje średnie dalsze trwanie życia (dzielnik jest mniejszy),
• Następuje dodatkowa roczna waloryzacja składek.

Warto pamiętać, że ważnym narzędziem dającym wiele możliwości jest Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Można tam sprawdzić stan swojego konta ubezpieczeniowego, zgromadzone składki, zweryfikować okresy zatrudnienia, a także złożyć wniosek o emeryturę i śledzić jego status. Umożliwia to także kontakt z doradcą emerytalnym online.

Dobrze jest też upewnić się co do prawa do dodatku pielęgnacyjnego. Po osiągnięciu 75 lat, dodatek pielęgnacyjny przysługuje automatycznie, niezależnie od tego, czy pobierana jest rentę, czy emerytura. Nie jest on wliczany do limitów dorabiania.

Reasumując, przejście z renty na emeryturę jest ważną decyzją, która może znacząco wpłynąć na sytuację finansową w jesieni życia. W większości przypadków jest to krok opłacalny, gwarantujący wyższe świadczenie oraz, co równie ważne, możliwość nieograniczonego dorabiania po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

ZUS dysponuje wszystkimi narzędziami, aby w tym pomóc – od doradców emerytalnych, którzy wyliczą prognozowane świadczenia, po platformę PUE ZUS ułatwiającą załatwianie formalności. Warto więc zweryfikować swoje uprawnienia i skorzystać z możliwości, które daje system.