Przełomowe zmiany już od 1 stycznia 2026 roku! Samozatrudnienie i zlecenia mają wliczać się do stażu pracy

Samozatrudnienie czy umowa zlecenia to też praca

W obecnym stanie prawnym, osoby, które przez lata pracowały na umowach zlecenia lub prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą, często z wieloletnim doświadczeniem zawodowym, po podjęciu pracy na etacie formalnie rozpoczynają od zerowego stażu pracy. Jest to sytuacja, w której doświadczenie, nawet najbardziej wartościowe, nie przekłada się na uprawnienia pracownicze.

Dla takich osób obecne regulacje oznaczają, że:

• mają 20, a nie 26 dni urlopu,
• nie mogą liczyć na dodatek stażowy,
• nie mają możliwości rozpoczęcia pracy w niektórych miejscach wymagających udokumentowanego stażu pracy.

Nowe przepisy mają za zadanie zmienić tę niesprawiedliwość. Jak podkreślała w sejmie minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk: "praca to praca, i każda zasługuje na szacunek, każda zasługuje na dostrzeżenie, każda zasługuje na to, żeby to co wypracowane, przynosiło owoce w przyszłości".

Równy dostęp do świadczeń pracowniczych

Celem projektowanych rozwiązań jest wyrównanie szans w dostępie do świadczeń pracowniczych. Nowe przepisy mają zapewnić, że osoby, które w przeszłości pracowały na umowie zlecenie czy prowadziły działalność gospodarczą, otrzymają teraz należne im uprawnienia wynikające z zaliczenia tych okresów do stażu pracy.

W praktyce oznacza to dostęp do:

• dłuższego urlopu wypoczynkowego, przysługującego po osiągnięciu określonego stażu (np. 26 dni urlopu po 10 latach pracy);
• nagród jubileuszowych, które są wypłacane po osiągnięciu długich okresów pracy;
• dodatku stażowego, czyli dodatku do wynagrodzenia zależnego od długości stażu pracy;
• stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego, gdzie dotychczas liczył się jedynie staż pracy na podstawie umowy o pracę.

Jak nowe przepisy będą działać w praktyce?

Zgodnie z projektem ustawy, do okresu zatrudnienia wliczane będą następujące okresy:

• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy z osobą prowadzącą działalność;
• okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
• okresy wykonywania umowy zlecenia;
• świadczenia usług, umowy agencyjnej oraz okres pozostawania osobą współpracującą;
• okres pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych;
• udokumentowany, przebyty za granicą okres wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej.

Wymienione okresy będą potwierdzane specjalnym zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), które potwierdzi staż pracy pracownika. Jeśli z jakiegoś powodu ZUS nie będzie w stanie wydać takiego zaświadczenia (np. z powodu dawności przepracowanego okresu lub braku danych w systemie), pracownik będzie miał możliwość udowodnienia stażu własnymi dokumentami, potwierdzającymi przepracowany okres.

staż pracy, umowa zlecenie, samozatrudnienie, jednoosobowa działalność gospodarcza