Emerytura bez podatku? Czekają na to miliony seniorów. Przełomowy projekt zmian już w Sejmie

W Sejmie procedowany jest obywatelski projekt ustawy "Emerytura bez podatku". Celem inicjatywy jest poprawa sytuacji finansowej milionów emerytów i rencistów poprzez całkowite zwolnienie ich świadczeń z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zdaniem twórców projektu osoby, które przez całe życie zawodowe ponosiły ciężary fiskalne, nie powinny być dodatkowo obciążane.

Zwolnienie z PIT i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie rewolucyjnych zmian w trzech kluczowych aktach prawnych:

1. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT):

2. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

3. Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Najważniejszą zmianą dla beneficjentów jest planowane zwolnienie z podatku dochodowego wszystkich rodzajów emerytur i rent wypłacanych na podstawie polskich ustaw. Obejmuje to świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), emerytury i renty funkcjonariuszy służb mundurowych, żołnierzy zawodowych, rolników, emerytury pomostowe, renty strukturalne, a także renty z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz renty socjalne.

Dodatkowo, projekt przewiduje wyłączenie osób pobierających świadczenia emerytalne lub rentowe z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Oznacza to, że świadczeniobiorcy otrzymywaliby świadczenie w kwocie brutto, bez potrąceń na podatek i składkę zdrowotną.

Wyższe świadczenia emerytalno-rentowe

Wejście w życie projektowanych zmian spowodowałoby, że emeryci i renciści otrzymywaliby swoje świadczenia w pełnej kwocie brutto. Obecnie, świadczenia są pomniejszane o zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Projekt ma na celu poprawę sytuacji finansowej emerytów i rencistów poprzez podwyższenie otrzymywanych przez nich świadczeń.

Z projektowanych zmian skorzystałyby miliony Polaków

Wejście w życie omawianych przepisów oznaczałoby realną poprawę sytuacji finansowej milionów Polaków. Z dokumentu "Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2018 roku" wynika, że emerytury i renty pobierało 7 610,6 tys. świadczeniobiorców. Ponad 5 milionów osób otrzymuje emerytury i renty w niskiej wysokości , a blisko połowa osób pobierających emerytury z ZUS, otrzymuje świadczenie niższe niż wynosi płaca minimalna.

Niskie emerytury stają się coraz powszechniejsze, a świadczenia poniżej emerytury minimalnej (1029,8 zł miesięcznie brutto) pobiera ponad 180 tys. osób, które nie wypracowały minimalnego stażu pracy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn). Przeciętna emerytura w marcu 2018 r. dla mężczyzn wyniosła 2672,51 zł brutto, a dla kobiet - 1609,65 zł brutto.

Problem zgodności projektu z prawem UE

Niestety procedowanie projektu może napotkać na poważne problemy. Opinia Biura Analiz Sejmowych (BAS) z 26 października 2018 r. wskazuje, że projekt ustawy jest niezgodny z art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE). Niezgodność ta wynika z różnicowania zasad opodatkowania emerytur i rent ze względu na:

• Źródło ich finansowania: Projekt zwalnia z podatku tylko polskie emerytury i renty, nie obejmując świadczeń z zagranicy (emerytur i rent otrzymywanych z zagranicy, w ramach systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujących w innych państwach członkowskich UE).

• Obywatelstwo świadczeniobiorcy: Obywatele innych państw UE, mający miejsce zamieszkania w Polsce i podlegający tu nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, nadal płaciliby podatek od swoich zagranicznych emerytur.

BAS podkreśla, że zasada niedyskryminacji z art. 18 TfUE wymaga równego traktowania osób w podobnej sytuacji. Brak zwolnienia z PIT dla emerytur zagranicznych dla obywateli UE mieszkających w Polsce jest uznawany za nieuprawnione różnicowanie.

Zmiana ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej polegająca na wyłączeniu obowiązku opłacania składki zdrowotnej przez emerytów i rencistów prowadzi do zmiany zasad finansowania świadczeń zdrowotnych z systemu składkowego na składkowo-budżetowy. Prawo UE nie harmonizuje jednak zasad finansowania systemów opieki zdrowotnej, pozostawiając w tym zakresie kompetencje państwom członkowskim. Koordynuje natomiast systemy zabezpieczenia społecznego, co nie wpływa na uprawnienia ubezpieczonych w tym zakresie.

Perspektywy wejścia w życie projektu zmian

Omawiane zmiany miałyby wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Projekt ustawy "Emerytura bez podatku" to jedna z kluczowych propozycji mających na celu realną poprawę sytuacji finansowej seniorów. Jednak jego droga legislacyjna może być skomplikowana ze względu na wskazaną niezgodność z prawem Unii Europejskiej. Obywatelski projekt ustawy został wniesiony 2 października 2018 r. i uzyskał Druk nr 38. Marszałek Sejmu Elżbieta Witek przekazała go do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej 22 listopada 2019 r.. Dalsze losy projektu zależą od decyzji Sejmu i Rady Ministrów.