Świadczenie 800 plus? - podstawowe zasady

Obecnie, świadczenie wychowawcze przysługuje na każde dziecko, do ukończenia 18 roku życia. Ze świadczenia mogą skorzystać:

  • matka lub ojciec dziecka,
  • opiekun faktyczny dziecka,
  • opiekun prawny dziecka,
  • dyrektor domu pomocy społecznej,
  • rodzina zastępcza,
  • osoba prowadząca rodzinny dom dziecka,
  • dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej,
  • dyrektor regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej,
  • dyrektor interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego – jeśli dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej.

Świadczenie wypłacane jest niezależnie od stanu cywilnego rodzica.

Poza obywatelami Polski, prawo do świadczenia mają również cudzoziemcy, mieszkający w Polsce, jeśli są obywatelami:

  • Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii (dotyczy obywateli tego kraju, którzy przyjechali do Polski przed 1 stycznia 2021 r.),
  • innego kraju i mają np. zezwolenie na pobyt czasowy w związku z pracą w zawodzie, który wymaga wysokich kwalifikacji lub dokument uprawniający do pobytu i wykonywania pracy na terenie RP.

Prawo do pobierania świadczenia mają również obywatele Ukrainy, którzy w związku z wojną na Ukrainie, przebywają na terenie Polski w sposób legalny.

Zasady korzystania z programu "Aktywny rodzic"

Program „Aktywny Rodzic” jest elementem kompleksowej reformy systemu wspierania opieki nad dziećmi do lat 3. Ustawa „Aktywny Rodzic” ustala 3 nowe świadczenia:

  • Aktywni rodzice w pracy (tzw. babciowe) - dla rodziców aktywnych zawodowo 1500 zł miesięcznie na rzecz organizacji opieki nad maluchem w wieku 12 - 35 miesięcy (w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, powyższe świadczenie będzie przysługiwało w podwyższonej wysokości 1900 zł miesięcznie),
  • Aktywnie w żłobku - dofinansowanie do żłobka do 1500 zł miesięcznie na dziecko na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym czy u dziennego opiekuna, lub do 1900 zł miesięcznie na dziecko z niepełnosprawnością, jednak nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki.
  • Aktywnie w domu - 500 zł miesięcznie na dziecko w wieku 12 - 35 miesięcy dla rodziców, którzy wychowują swojego malucha w domu.

Program „Aktywny Rodzic” umożliwia realizację dodatkowych inicjatyw na rzecz rozwoju opieki nad małymi dziećmi, w tym rozbudowanych programów szkoleniowych, których celem jest podnoszenie jakości opieki żłobkowej w całym kraju. Wszystkie trzy świadczenia oraz pozostałe działania wspierające finansowane są z jednego, wspólnego budżetu, pochodzącego z funduszy krajowych i europejskich.

Wybór jednego z trzech powyższych świadczeń zależny będzie od decyzji rodzica przy założeniu, że na to samo dziecko, za dany miesiąc może być wypłacone tylko jedno ze świadczeń. Rodzic będzie miał także możliwość wielokrotnej zmiany świadczeń, tj. rezygnacji z jednej formy wsparcia i przejścia na drugą, z zastrzeżeniem, że w danym miesiącu na dane dziecko rodzic będzie mógł pobierać tylko jedno z wybranych przez siebie świadczeń.

Program "Aktywny rodzic" przysługuję również cudzoziemcom - na takich samych zasadach jak program 800 plus.

Coraz większa liczba uchodźców przyczyną zmian w wypłacaniu świadczenia 800 plus

Polska doświadcza narastającego napłyu cudzoziemców do Polski, głównie ze względu na sytuację na Ukrainie. Najpierw doszło do zajęcia Krymu przez Rosję, a następnie wybuchła pełnoskalowa wojna. W efekcie tego, Polska przekształciła się z kraju o charakterze typowo emigracyjnym w państwo migracyjno-emigracyjne, z rosnącym napływem cudzoziemców. Obecnie w Polsce mieszka między 2,3 a 2,5 mln cudzoziemców, których pobyt można określić jako długookresowy. Doświadczenia wielu państw, na terenie których znajduje się liczna grupa cudzoziemców, wskazują na ryzyko wykorzystywania przez nich systemu polityki społecznej w celu uzyskiwania dodatkowych dochodów lub traktowania świadczeń rodzinnych i socjalnych jako alternatywy dla poszukiwania i podejmowania zatrudnienia.

Rząd proponuje zmiany w wypłacie świadczenia 800 plus oraz w programie „Aktywny rodzic”

Rząd proponuje powiązanie prawa do świadczeń z aktywnością na rynku pracy oraz nauką dzieci w polskiej szkole. Ma to zapobiec napływowi cudzoziemców, których celem jest głównie utrzymywanie się ze świadczeń oferowanych na terytorium Polski. Jednocześnie zmniejszy to ryzyko wystąpienia wykluczenia społecznego cudzoziemców legalnie przebywających na terytorium Polski. Poza tym, ma być wskazany katalog cudzoziemców, którzy są zobowiązani do posiadania numeru PESEL w celu umożliwienia jednoznacznej identyfikacji wnioskodawcy i dziecka, na które ma być wypłacane świadczenie. Zmiany umożliwią również Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych możliwość weryfikacji w rejestrze prowadzonym przez Komendanta Głównego Straży Granicznej spełnienia przesłanki zamieszkiwania cudzoziemców na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Rząd planuje również możliwość wstrzymania świadczenia „Aktywny rodzic” – w przypadku niespełnienia przesłanek ustawowych.

Kiedy zmiany wchodzą w życie?

Projekt jest jeszcze na wczesnym etapie. Według założeń ma być skierowany przez Radę Ministrów do Sejmu do końca czerwca 2025 r.

Podstawa prawna:

  • Projekt ustawy o weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o zmianie niektórych ustaw (nr projektu: UD229)
  • Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1576)
  • Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 337)