rozwiń >

W 2025 roku zasady dotyczące wysokości możliwych potrąceń komorniczych zostały dostosowane do aktualnej wysokości płacy minimalnej. Oznacza to, że kwoty wolne od zajęcia uległy zmianie w porównaniu do poprzedniego roku, a skala zajęć będzie rosła w zależności od wzrostu wynagrodzenia.

Dla wielu pracowników oznacza to wyższy poziom ochrony przed egzekucją komorniczą, co z pewnością może przynieść pewną ulgę osobom, które zmagają się z długami.

Jakie części wynagrodzenia są chronione przed zajęciem przez komornika?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, komornik nie ma prawa zająć całej pensji, niezależnie od wysokości zadłużenia. Część wynagrodzenia jest chroniona tzw. kwotą wolną od potrąceń, która ma na celu zapewnienie pracownikowi minimalnych środków do życia. W przypadku umowy o pracę, kwota ta musi gwarantować pracownikowi co najmniej minimalne wynagrodzenie netto, które pozwoli na pokrycie podstawowych potrzeb.

W 2025 roku wysokość minimalnego wynagrodzenia brutto wynosi 4666 zł, czyli 3510,92 netto. Pracownik zarabiający tę kwotę nie powinien mieć potrącanych żadnych środków z pensji, o ile nie posiada innych źródeł dochodów. Warto jednak pamiętać, że do dochodów, które mogą zostać zajęte, nie wliczają się różnego rodzaju świadczenia rodzinne, takie jak 800+ na dziecko czy inne dodatki finansowe od państwa.

Od czego zależy wysokość kwot wolnych od potrąceń?

Wysokość kwoty wolnej od potrąceń zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. W 2025 roku wynagrodzenie minimalne wynosi 4666 zł brutto.

Zgodnie z art. 871 Kodeksu pracy, kwota wolna od potrąceń jest ustalana w następujący sposób:

  • potrącenia z tytułu egzekucji inne niż alimentacyjne – wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia równa minimalnemu wynagrodzeniu brutto, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,
  • potrącenia związane z zaliczkami udzielonymi pracownikowi – wolna od potrąceń wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia,
  • potrącenia związane z karami pieniężnymi (zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy) – kwota wolna od potrąceń wynosi 90% minimalnego wynagrodzenia.

W razie potrąceń dobrowolnych, czyli za pisemną zgodą pracownika, wolna od potrąceń jest kwota:

  • przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy - 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  • przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy - 80 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Chodzi oto, aby pracownikowi zapewnić cześć minimalnych środków do życia, zabezpieczając go przed zbyt dużymi potrąceniami, które mogłyby utrudnić mu funkcjonowanie.

Limity potrąceń komorniczych dla osób będących na umowie o pracę

W 2025 roku obowiązują ściśle określone limity potrąceń z wynagrodzenia za pracę, które zależą od rodzaju długu oraz formy zatrudnienia. Ważne jest, czy pracownik ma zadłużenie wynikające z pożyczek, kredytów czy mandatów, czy też zaległości alimentacyjne. W każdym przypadku obowiązują różne zasady potrąceń.

Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę w pełnym wymiarze:

  • kredyty, pożyczki, mandaty i inne zobowiązania (tzw. długi niealimentacyjne) - komornik może zająć do 50% wynagrodzenia netto, ale musi pozostawić tzw. kwotę wolną (4666 zł brutto),
  • egzekucja alimentów - komornik może zająć do 60% wynagrodzenia netto. W tym przypadku kwota wolna od potrąceń nie obowiązuje, co oznacza, że komornik może zająć większą część wynagrodzenia.
  • potrącenia dobrowolne(np.: za zgodą pracownika) możliwe jest potrącenie do 80% wynagrodzenia.

Przykład 1: dług inny niż alimentacyjny np.: kredyt

Załóżmy, że pracownik zarabia 9500 zł netto i ma dług za niespłacony kredyt. W przypadku długów niealimentacyjnych, komornik może zająć do 50% wynagrodzenia netto. Mamy wówczas:

  • 50% z 9500 zł netto to 4750 zł, komornik może zająć maksymalnie 4750 zł z pensji pracownika.
  • po potrąceniu, pracownikowi zostaje 4750 zł netto. Pracownik nadal otrzyma kwotę wyższą niż wynagrodzenie minimalne, które w 2025 roku wynosi około 3500 zł netto, co oznacza, że nawet po egzekucji, jego pensja pozostaje komfortowa.

Przykład 2: dług alimentacyjny

Załóżmy, że pracownik zarabia 4500 zł netto i ma zaległości alimentacyjne wobec dziecka. Komornik może zająć do 60% wynagrodzenia netto w przypadku egzekucji alimentów. Mamy wówczas:

  • 60% z 4500 zł netto to 2700 zł. Komornik może zająć maksymalnie 2700 zł z pensji pracownika.
  • po potrąceniu, pracownikowi zostaje 1800 zł netto. W tym przypadku tej kwoty, jest ona poniżej minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku (które wynosi około 3500 zł netto), więc po potrąceniu alimentów, pracownik będzie miał do dyspozycji kwotę znacznie niższą niż pensja minimalna.

Te przykłady pokazują, jak wysokość potrącenia zależy od rodzaju długu (alimenty vs inne zadłużenia) oraz wynagrodzenia netto, a także jakie mechanizmy ochrony minimalnego wynagrodzenia są stosowane w różnych sytuacjach. Egzekucja alimentów ma zazwyczaj pierwszeństwo przed innymi rodzajami potrąceń, a komornik nie jest zobowiązany do pozostawienia kwoty wolnej od potrąceń w przypadku alimentów.

A jak wygląda sytuacja dla osób na umowę o pracę, ale w niepełnym wymiarze czasu pracy. W tym przypadku zasady potrąceń są proporcjonalne do wysokości wynagrodzenia netto. Jeśli pracownik zarabia mniej niż pełną pensję minimalną, zarówno kwoty potrąceń, jak i kwota wolna od potrąceń będą odpowiednio niższe.

W przypadku długów cywilnych, komornik może zająć do 50% wynagrodzenia netto, ale musi uwzględnić kwotę wolną, która w przypadku pracy na pół etatu w 2025 roku wynosi około 1750 zł netto. Natomiast w przypadku alimentów kwota wolna od potrąceń nie obowiązuje. Komornik może zająć do 60% wynagrodzenia netto, niezależnie od wymiaru etatu.

Limity potrąceń komorniczych dla osób będących na umowie zleceniu

W przypadku umowy zlecenia, wysokość potrąceń również zależy od rodzaju długu, ale kwota wolna od potrąceń w przypadku zlecenia nie jest określona w taki sam sposób jak w przypadku umowy o pracę. W praktyce oznacza to, że komornik może potrącić część wynagrodzenia, a ograniczeniem będzie tylko wysokość zadłużenia oraz przepisy dotyczące egzekucji.

Zgodnie z przepisami (przepisy prawa cywilnego oraz orzecznictwa sądowego), jeśli umowa cywilnoprawna (np. umowa zlecenia lub o dzieło) jest jedynym źródłem dochodu i jej warunki wykonywania są podobne do etatu, może zostać uznana za stosunek pracy, co daje pracownikowi prawo do ochrony wynagrodzenia zgodnie z przepisami dotyczącymi umowy o pracę. Komornik w takiej sytuacji jest zobowiązany respektować limity potrąceń przewidziane dla pracowników etatowych, co zapewnia większą ochronę dochodów osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Przykład: dług cywilny vs. alimenty

Załóżmy, że pracownik na umowie zleceniu zarabia 3000 zł netto miesięcznie. W przypadku długów cywilnych (np. kredyty, pożyczki) - komornik może zająć 50% wynagrodzenia, czyli 1500 zł. Natomiast w przypadku alimentów - komornik może zająć aż 60% wynagrodzenia, czyli 1800 zł. Warto pamiętać, że umowa zlecenie nie zapewnia takich samych zabezpieczeń, jak umowa o pracę, więc komornik ma większą swobodę w potrącaniu wynagrodzenia.

Czy komornik może zająć konto pełnoletniego dziecka?

Jeśli pełnoletnie dziecko ma długi i to na jego konto trafiają środki, komornik może je zająć, tak jak w przypadku dorosłych. Natomiast jeśli konto dziecka jest jedynie źródłem pieniędzy na utrzymanie dziecka (np.: świadczenia socjalne), środki są chronione przed egzekucją.

Co zrobić, jeśli komornik zabrał za dużą kwotę z Twojego konta?

Jeśli potrącenie komornicze jest zbyt wysokie i przekracza dopuszczalne limity, pracownik ma kilka możliwości, aby zareagować i ochronić swoje prawa.

  • Złożenie skargi na czynności komornika. Skargę należy złożyć do sądu rejonowego, który jest właściwy dla miejsca prowadzenia egzekucji. W skardze dłużnik może wskazać, dlaczego uważa potrącenie za zbyt wysokie i zażądać jego korekty.
  • Jeśli potrącenie jest dokonywane przez pracodawcę, warto skontaktować się z działem kadr lub księgowości. Pracodawca ma obowiązek sprawdzenia, czy potrącenie jest zgodne z przepisami.
  • W przypadku, gdy wysokość potrącenia jest zbyt wysoka, można także złożyć wniosek do komornika o obniżenie kwoty potrącenia, zwłaszcza w sytuacjach, gdy dłużnik udowodni, że zajmowanie tak wysokich kwot może zagrażać jego podstawowym potrzebom życiowym (np. utrzymaniu rodziny).
  • Jeżeli sytuacja jest bardziej skomplikowana, warto skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże w przygotowaniu skargi, wniosku do komornika lub sądu, a także doradzi, jak postępować, aby ochronić swoje prawa.

Działania te mogą pomóc w obniżeniu wysokości potrąceń, jeśli zostały one dokonane niezgodnie z przepisami prawa.

Podstawa prawna:

art. 87, art. 871, art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)