Nowe zasady przeliczania emerytur i rent. Przeliczanie z urzędu i gwarancja wyższej kwoty

Emeryci i renciści nie mają obowiązku składania żadnych wniosków w związku z nowymi zasadami. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) przeprowadzi ponowne przeliczenie świadczeń z urzędu i następnie wyda nową decyzję. Istotne jest, że w sytuacji, gdyby w wyniku przeliczenia ustalona kwota świadczenia okazała się niższa od dotychczasowej, świadczenie pozostanie bez zmian, czyli na wyższym poziomie.

Emerytury czerwcowe. Kogo obejmą nowe regulacje?

Nowe zasady przeliczenia emerytur czerwcowych dotyczą osób, które spełniają jeden z poniższych warunków:

  • Przeszły na emeryturę lub miały przeliczoną emeryturę od czerwca w latach 2009–2019.
  • Pobierają rentę rodzinną po zmarłym, któremu emeryturę ustalono lub przeliczono od czerwca w latach 2009–2019.
  • Pobierają rentę rodzinną po osobie, która osiągnęła wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), zmarła w czerwcu w latach 2009–2019, ale nie złożyła wniosku o emeryturę lub nie miała ustalonego prawa do niej.

Metoda ponownego obliczenia emerytury czerwcowych

ZUS ponownie ustali wysokość emerytury, stosując zasady obowiązujące w dniu jej pierwotnego ustalenia, ale traktując ją tak, jakby została przyznana w innym miesiącu niż czerwiec. Następnie zastosowana zostanie waloryzacja zarówno kapitału, jak i samego świadczenia, aby doprowadzić ich wartość do poziomu aktualnego.

Emerytury czerwcowe a zawieszenie postępowania w przypadku toczących się spraw

Jeśli wniosek o przeliczenie emerytury ustalonej od czerwca w latach 2009–2019 (lub renty rodzinnej) został złożony przed 1 stycznia 2026 roku, a postępowanie w sprawie tego wniosku jest w toku lub sprawa o ustalenie prawa/wysokości tych świadczeń toczy się przed sądem, ZUS zawiesi postępowanie z urzędu przewidziane w nowej ustawie. Zostanie ono wznowione po ostatecznym zakończeniu wcześniejszego postępowania. Świadczeniobiorca nie musi składać żadnych wniosków w tej kwestii. Jeśli ZUS prowadzi postępowanie w sprawie wysokości świadczenia w związku z ustaleniem emerytury od czerwca danego roku lub takie postępowanie toczy się w sądzie, a rozpoczęło się przed 1 stycznia 2026 roku, trwa ono do czasu, kiedy uprawomocni się kończąca je decyzja lub orzeczenie sądu.

Zakres i terminy realizacji emerytur czerwcowych

ZUS ponownie przeliczy wyłącznie wysokość emerytur ustalonych od czerwca w latach 2009–2019 na podstawie Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wszystkie te sprawy zostaną załatwione najpóźniej do 31 marca 2026 roku.

Przyczyna zmian w emeryturach czerwcowych

Emerytury ustalane w czerwcu w latach 2009-2019 były liczone na podstawie niekorzystne dla ubezpieczonych zasady waloryzacji składek. Skutkowało to zaniżeniem kwot świadczeń w porównaniu do osób, które przechodziły na emeryturę w innych miesiącach, co jest główną przyczyną konieczności ponownego przeliczenia.

Przeliczenie emerytur czerwcowych w 2026 roku

ZUS automatycznie przeliczy emerytury i renty rodzinne przyznane w czerwcu w latach 2009–2019 z powodu błędu w waloryzacji składek, co zaniżało świadczenia o 150–300 zł miesięcznie. Proces rozpocznie się 1 stycznia 2026 roku i potrwa do końca marca, z wypłatą wyższych emerytur oraz wyrównaniem za okres od lipca 2025 roku.

Kto skorzysta na przeliczeniu emerytur czerwcowych?

Przeliczenie obejmie ok. 95–103 tys. osób, głównie kobiety z roczników 1954–1959 i mężczyzn z lat 1949–1952 lub 1954, które przeszły na emeryturę w czerwcu lub po zmarłych takich osobach (renty rodzinne). Nie trzeba składać wniosku – ZUS zidentyfikuje beneficjentów samodzielnie i wyda decyzję listownie lub przez PUE ZUS. Dotyczy to świadczeń obliczonych według nowych zasad (art. 25–26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Zasady przeliczenia emerytur czerwcowych?

ZUS obliczy emeryturę tak, jakby przyznano ją w maju z kwartalną waloryzacją kapitału początkowego i składek, stosując korzystniejszy wariant (ustawa z 5 sierpnia 2025 r., Dz.U. 2025 poz. 1169). Świadczenie nie może być niższe niż dotychczasowe (zasada bezpieczeństwa, art. 2 ust. 4). Postępowania sądowe lub administracyjne zostaną zawieszone do czasu decyzji ZUS.

Przeliczenie emerytur czerwcowych a oczekiwane wzrosty

Średni miesięczny wzrost wyniesie ok. 210 zł brutto (5,5–7,5 proc. lub do 10 proc.), np.:

Średnia emerytura przed (brutto) Po przeliczeniu (brutto) Wzrost miesięczny Wyrównanie za 9 mies.
3 820 zł 4 030 zł +210 zł ok. 1 800 zł
2 900 zł 3 050 zł +150 zł ok. 1 200 zł
5 200 zł 5 380 zł +180 zł ok. 1 600 zł

Koszt dla budżetu to ok. 220 mln zł w 2026 roku.

Przeliczenie emerytur czerwcowych 2026 - podsumowanie kluczowych informacji

Przeliczenie emerytur czerwcowych dotyczy osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach od 2009 do 2019. Świadczenia tych emerytów były dotychczas ustalane na niekorzyść ze względu na specyficzne zasady waloryzacji składek obowiązujące w tym miesiącu w podanym okresie. Problem ten, znany jako "emerytury czerwcowe", skutkował obniżeniem wysokości świadczenia w porównaniu do osób, które złożyły wniosek w innym miesiącu. Wprowadzane regulacje mają na celu usunięcie tej niesprawiedliwości i zapewnienie, że emerytura czerwcowa będzie ustalana w taki sam sposób, jak ta przyznawana w pozostałych miesiącach roku.

Nowe przepisy wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do dokonania ponownego przeliczenia świadczeń z urzędu, co oznacza, że osoby uprawnione nie muszą składać w tej sprawie żadnych wniosków – nastąpi to automatycznie. ZUS ma czas na załatwienie wszystkich spraw i wydanie stosownych decyzji do 31 marca 2026 roku.

W wyniku przeliczenia emerytur czerwcowych emeryci zyskają wzrost bieżącego świadczenia. Szacunki wskazują, że średnia podwyżka może wynieść około 200-230 zł brutto miesięcznie. Oprócz podwyższenia comiesięcznej wypłaty, uprawnieni otrzymają także jednorazowe wyrównanie za okres pobierania zaniżonej emerytury. Pierwsze wypłaty podwyższonych świadczeń oraz ewentualne wyrównania będą realizowane najczęściej w I kwartale 2026 roku (marzec/kwiecień 2026). Rzeczywiście, szacunki dotyczące podwyżek różnią się w zależności od konkretnego roku przejścia na emeryturę w okresie 2009–2019, ponieważ waloryzacje pominięte lub źle naliczone w danym czerwcu miały różną wartość. W oficjalnych dokumentach podawana jest średnia podwyżka dla całej grupy uprawnionych, wynosząca około 220 zł miesięcznie brutto. Jednak, rzeczywisty wzrost świadczenia będzie zależał od indywidualnego przypadku i rocznika, co wpływa na finalną kwotę podwyżki. Nie ma jednej, stałej kwoty dla każdego roku, ale obserwowane trendy wskazują, że minimalne podwyżki w mniej dotkniętych latach mogły oscylować w granicach 160 zł miesięcznie, natomiast w rocznikach, gdzie pominięcie waloryzacji było bardziej dotkliwe, a składki były wysokie (często dotyczyło to lat 2013-2019), podwyżka może przekroczyć 250 zł miesięcznie brutto. Emeryci z lat 2009–2012 doświadczali zazwyczaj mniej znaczących wzrostów niż ci z późniejszych lat, choć dla każdego z nich zmiana będzie istotna. ZUS, dokonując przeliczenia z urzędu w 2026 roku, zastosuje zasadę wyboru kwoty korzystniejszej. Obliczy wysokość świadczenia zgodnie z dotychczasowymi, czerwcowymi zasadami, a następnie obliczy ją tak, jakby wniosek został złożony w maju danego roku i wybierze wyższą z tych dwóch kwot. Dzięki temu żadna osoba uprawniona nie straci, a uzyska świadczenie naliczone według korzystniejszej metody. Ważną kwestią jest, że ustawa nie przewiduje wyrównania za cały okres pobierania zaniżonej emerytury (tj. od 2009 do momentu wejścia w życie przepisów), ponieważ świadczenia te były obliczone zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem. Wypłata jednorazowego wyrównania będzie dotyczyć jedynie różnicy w świadczeniach za okres od 1 lipca 2025 roku do momentu przeliczenia w 2026 roku (czyli za około dziewięć miesięcy). To wyrównanie może wynieść łącznie od 1440 zł do 2070 zł brutto, w zależności od wysokości indywidualnej podwyżki.

FAQ - najczęściej zadawane pytania. Przeliczenie emerytur czerwcowych

Od kiedy obowiązuje nowe prawo o automatycznym przeliczeniu emerytur czerwcowych?

Od 1 stycznia 2026 roku.

Czy trzeba składać wniosek do ZUS o przeliczenie emerytury czerwcowej lub renty rodzinnej?

Nie. ZUS przeprowadzi ponowne przeliczenie świadczeń z urzędu i wyda nową decyzję. Świadczeniobiorca nie musi składać żadnych wniosków.

Kogo obejmą nowe zasady przeliczania emerytur i rent z lat 2009–2019?

Obejmuje: emerytury ustalone lub przeliczone od czerwca w latach 2009–2019; renty rodzinne po zmarłym z taką emeryturą; renty rodzinne po osobie, która osiągnęła wiek emerytalny, zmarła w czerwcu w latach 2009–2019 i nie złożyła wniosku o emeryturę lub nie miała ustalonego prawa.

Co jeśli po przeliczeniu emerytury czerwcowej wyjdzie niższa kwota świadczenia?

Jeżeli w wyniku przeliczenia nowa kwota byłaby niższa od dotychczasowej, świadczenie pozostanie bez zmian, czyli na wyższym poziomie.

Do kiedy ZUS zakończy ponowne przeliczenie emerytur ustalonych od czerwca 2009–2019?

Wszystkie sprawy zostaną załatwione najpóźniej do 31 marca 2026 roku. Ponowne przeliczenie dotyczy wyłącznie emerytur ustalonych od czerwca w latach 2009–2019 na podstawie Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.