Rust Belt: Jak zardzewiała fabryka największej gospodarki świata

1 sierpnia 2014, 06:47

Rozwojowi tego regionu pomogła jedna z największych w historii USA fal imigracji z Europy. Dużą część imigrantów stanowili masowo przyjeżdżający tam za chlebem Polacy. Do dziś Chicago stanowi jedno z największych skupisk Polaków za granicą. Nowe samochody czekające na transport kolejowy. Detroit, 1973 r. / Domena Publiczna

Przez lata była to kolebka amerykańskiego przemysłu, powstała z niezwykłego urodzaju surowców i dostępności siły roboczej. Z czasem przemysł jednak umarł, pozostawiając po sobie stalowe ruiny i wyniszczone miasta.

1 Tzw. „pas rdzy” to obszar w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, rozciągający się od stanu Nowy Jork przez Pensylwanię, Wirginię Zachodnią, Ohio, Indianę aż po część stanu Michigan. W XIX wieku stał się kolebką amerykańskiego przemysłu – dzięki rozwojowi kolei oraz technologii produkcji, przetwarzano tam ogromne ilości dostępnych w regionie surowców naturalnych, przede wszystkim węgla i rudy żelaza.
Na zdjęciu fabryka Ford Motor Company w Detroit, pomiędzy rokiem 1910 a 1920.

Tzw. „pas rdzy” to obszar w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, rozciągający się od stanu Nowy Jork przez Pensylwanię, Wirginię Zachodnią, Ohio, Indianę aż po część stanu Michigan. W XIX wieku stał się kolebką amerykańskiego przemysłu – dzięki rozwojowi kolei oraz technologii produkcji, przetwarzano tam ogromne ilości dostępnych w regionie surowców naturalnych, przede wszystkim węgla i rudy żelaza.
<br>
Na zdjęciu fabryka Ford Motor Company w Detroit, pomiędzy rokiem 1910 a 1920.

Domena Publiczna

Reklama

2 Bogactwo surowców umożliwiających produkcję stali spowodowało powstanie wielu fabryk i rozwój przemysłu motoryzacyjnego czy obronnego. Ten drugi stał się szczególnie ważny w czasie drugiej wojny światowej, która zwiększyła zapotrzebowanie na stal. Z tego właśnie powodu region ten nazwano „pasem stali” („Steel Belt”). Był on w tym czasie silnikiem amerykańskiej gospodarki.
Była fabryka stali w Bethlehem w Pensylwanii. Zdj. Jschnalzer CC-BY-SA-3.0

Bogactwo surowców umożliwiających produkcję stali spowodowało powstanie wielu fabryk i rozwój przemysłu motoryzacyjnego czy obronnego. Ten drugi stał się szczególnie ważny w czasie drugiej wojny światowej, która zwiększyła zapotrzebowanie na stal. Z tego właśnie powodu region ten nazwano „pasem stali” („Steel Belt”). Był on w tym czasie silnikiem amerykańskiej gospodarki.<br>
Była fabryka stali w Bethlehem w Pensylwanii. Zdj. Jschnalzer CC-BY-SA-3.0

Wikimedia Commons

3 Na świecie zaszły jednak zmiany, które spowodowały, że przemysł ten zaczął tracić na znaczeniu. W latach 60 i 70 XX wieku fabrykom dała się we znaki globalizacja i automatyzacja produkcji. Amerykańskich pracowników zastępowały maszyny lub tańsza siła robocza za granicą. Recesja z lat 1970-71 dała początek deindustrializacji kraju, a mieszkańcy prężnie rozwijających się do tej pory miast tracili pracę.
Fisher Body Plant, Detroit. Zdj. Patrickklida CC-BY-3.0

Na świecie zaszły jednak zmiany, które spowodowały, że przemysł ten zaczął tracić na znaczeniu. W latach 60 i 70 XX wieku fabrykom dała się we znaki globalizacja i automatyzacja produkcji. Amerykańskich pracowników zastępowały maszyny lub tańsza siła robocza za granicą. Recesja z lat 1970-71 dała początek deindustrializacji kraju, a mieszkańcy prężnie rozwijających się do tej pory miast tracili pracę.<br>
Fisher Body Plant, Detroit. Zdj. Patrickklida CC-BY-3.0

Wikimedia Commons

4 Z tego powodu nazwę tego regionu gospodarczego przekuto z „pasa stali” na „pas rdzy” („Rust Belt”). Do dziś w wielu miastach stoją dosłowne dowody tego upadku – opuszczone fabryki i zakłady pracy, zniszczone domy, opustoszałe place w miejscach, gdzie stały kiedyś wieżowce (wyburzenie odkupionego budynku i przekształcenie terenu w parking było często najbardziej opłacalną strategią).
Detroit, opuszczone domy na Mackay Street

Z tego powodu nazwę tego regionu gospodarczego przekuto z „pasa stali” na „pas rdzy” („Rust Belt”). Do dziś w wielu miastach stoją dosłowne dowody tego upadku – opuszczone fabryki i zakłady pracy, zniszczone domy, opustoszałe place w miejscach, gdzie stały kiedyś wieżowce (wyburzenie odkupionego budynku i przekształcenie terenu w parking było często najbardziej opłacalną strategią). <br>
Detroit, opuszczone domy na Mackay Street

Bloomberg / Jeff Kowalsky

5 Najbardziej wyrazistym przykładem „zardzewiałego” miasta jest Detroit, które rozkwitło wraz z amerykańskim przemysłem motoryzacyjnym – swoje samochodowe imperium stworzył tam Henry Ford. Upadek fabryk sprawił jednak, że miasto opustoszało – od 1950 do 2010 roku liczba jego mieszkańców spadła o 60 proc., a w 2013 r. miasto musiało ogłosić bankructwo i przejść w ręce zarządcy komisarycznego, który ma pełną władzę nad jego finansami.
Opuszczona fabryka samochodów w Detroit. Zdj. Albert duce [CC-BY-SA-3.0

Najbardziej wyrazistym przykładem „zardzewiałego” miasta jest Detroit, które rozkwitło wraz z amerykańskim przemysłem motoryzacyjnym – swoje samochodowe imperium stworzył tam Henry Ford. Upadek fabryk sprawił jednak, że miasto opustoszało – od 1950 do 2010 roku liczba jego mieszkańców spadła o 60 proc., a w 2013 r. miasto musiało ogłosić bankructwo i przejść w ręce zarządcy komisarycznego, który ma pełną władzę nad jego finansami.<br>
Opuszczona fabryka samochodów w Detroit. Zdj. Albert duce [CC-BY-SA-3.0

Wikimedia Commons

6 Od czasów recesji można jednak zauważyć pewne optymistyczne sygnały – zatrudnienie w przemyśle w USA powoli wzrasta, między innymi dzięki rosnącym kosztom pracy w Chinach. Przemysłowy północny wschód prawdopodobnie nigdy nie zobaczy już świetności z pierwszej połowy XX wieku, ale pozostaje nadzieja, że przynajmniej stanie się ponownie atrakcyjnym miejscem do życia.
Panorama centrum biznesowego Detroit. Zdj. Haljackey, CC-BY-SA-3.0