259 „Różowy podatek” to polskie tłumaczenie anglojęzycznego terminu „pink tax” (spotykanego również jako „woman tax”, czyli „kobiecy podatek”), wprowadzonego przez francuski kolektyw feministyczny Georgette Sand. Aktywistki zrzeszone w ramach tej grupy poczyniły trafne spostrzeżenia dotyczące cen produktów reklamowanych jako przeznaczone dla kobiet i zauważyły, że są one znacznie droższe, niż ich identyczne lub bardzo podobne odpowiedniki dla mężczyzn.
Wybór różowego koloru w określeniu tej sytuacji rynkowej nie powinien nikogo dziwić. Róż to barwa, która od wielu lat przypisywana jest kobietom – już zaraz po narodzinach dziewczynki otrzymują różowe ubranka, co ma podkreślić ich przynależność do płci. Także inne produkty polecane przez producentów kobietom występują często właśnie w różu. Teoria „różowego podatku” zakłada więc, że często paniom i panom oferowany jest ten sam produkt. Przeważnie różni się on wtedy tylko kolorem i ceną. Bez wątpienia w głównej mierze dotyczy to produktów higienicznych i kosmetyków. Eksperci tłumaczą, że segment ten zdominowany został przez kobiety, które bardziej niż mężczyźni dbają o urodę i są gotowe w tej kwestii na wyższe wydatki. Jednak czy teoria „różowego podatku” sprawdza się we wszystkich kategoriach produktów?

260 Porównywarka cen idealo przeanalizowała sześć kategorii produktów, które dostępne są wersji dla mężczyzn i dla kobiet. W wielu przypadkach są to artykuły posiadające jednakową nazwę, formę, objętość i funkcje, jednak występują w wersji „Man” oraz „Woman”. W pozostałych przypadkach produkty podzielono na dwie grupy – dla mężczyzn i dla kobiet – i z ich najniższych cen obliczono cenę średnią. Przykładem tego typu analizy były produkty z kategorii Pielęgnacja twarzy oraz Pielęgnacja twarzy dla mężczyzn. Artykuły tego typu jak mało które potwierdzają teorię „różowego podatku”. Średnia cena produktów z kategorii Pielęgnacja twarzy wynosi bowiem 180,58 zł i jest tym samym aż o 67% wyższa od średniej ceny produktów z kategorii Pielęgnacja twarzy dla mężczyzn. Na kosmetyki tego typu panowie wydają bowiem średnio 108,36 zł.
W analizie idealo natrafiono jednak także na grupy produktów, za które więcej zapłacą mężczyźni. Szczególnie dotyczy to artykułów z kategorii Zegarki męskie i Zegarki damskie. Panowie muszą zapłacić za czasomierz aż o niespełna połowę (48%) więcej niż panie. Średnia cena zegarka męskiego na idealo wynosi bowiem 672,88 zł, podczas gdy panie płacą za przeznaczone dla nich produkty już tylko 454,80 zł. Fakt ten może być powodowany wieloma czynnikami. Eleganccy mężczyźni są z pewnością gotowi wydać na zegarek więcej, ponieważ stanowi on jeden z bardzo niewielu elementów męskiej biżuterii. Przed kobietami otwiera się pod tym względem znacznie więcej możliwości, przez co czasomierze konkurują z kolczykami, bransoletkami lub naszyjnikami. Oprócz tego pamiętać trzeba, że męskie zegarki są znacznie bardziej masywne niż ich odpowiedniki dla kobiet. Wiąże się to zatem z koniecznością wykorzystania drogich materiałów w ich produkcji. Podobna różnica dotyczy jednak również mniej eleganckich zegarków sportowych. Również w tym przypadku produkty dla mężczyzn są o 39% droższe niż te dla kobiet.
Ponadto panowie płacą o 8% więcej za okulary przeciwsłoneczne. Średni koszt zakupu tego typu produktów wynosi dla nich 530,14 zł, podczas gdy kobiety wydają na nie 490,83 zł.

261 Perfumy należą do produktów, które często dostępne są w wersji dla kobiet i mężczyzn. Na 123 jednakowe produkty dostępne na idealo zaledwie 4 oferowane są w tej samej cenie. W ponad połowie przypadków (58%), perfumy dla kobiet są droższe niż ich odpowiedniki dla mężczyzn.
W kategoriach Zapachy damskie i Zapachy męskie niekorzyść dla pań nie jest aż tak wyraźna jak w przypadku produktów do pielęgnacji twarzy. Za jednakowe perfumy kobiety płacą średnio jednak wciąż 170,91 zł, czyli o 13% więcej niż mężczyźni, których wydatek ten wynosi 151,70 zł. Różnica ta jest wyraźna również w średniej cenie za mililitr perfum. Panowie płacą zań 2,61 zł, zaś panie już 34 grosze więcej.

262 W przypadku dezodorantów panie płacą za dedykowane im, jednakowe z męskimi produkty zaledwie 48 groszy więcej – koszt takiego zakupu wynosi dla nich 44,94 zł, czyli jedynie 1% więcej, niż dla panów (44,53 zł). Średnia cena za mililitr wynosi w tym przypadku tylko jeden grosz.
Mimo to w sklepie znacznie łatwiej jest natrafić na droższy dezodorant sygnowany dopiskiem „Woman”. Dzieje się tak w 60% przypadków, podczas gdy produkty dla mężczyzn są dostępne w wyższej cenie w 28% przypadków. W zaledwie 3 spośród dostępnych na idealo 25 jednakowych dezodorantów w wersji dla kobiet i mężczyzn ich cena jest taka sama.

263 Przykładem produktów, które dostępne są w jednakowej wersji dla kobiet i mężczyzn, są również buty sportowe. W tym przypadku jednak różnica w cenach rozkłada się na niekorzyść panów. Przeznaczone dla nich modele kosztują średnio 268,98 zł i są o 4% droższe niż te dla pań (258,28 zł).
W tym przypadku warto jednak wziąć pod uwagę fakt, że aż połowa spośród 40 zbadanych produktów dla kobiet i mężczyzn dostępna jest w jednakowej cenie. Różnica w średnich cenach butów dla kobiet i dla mężczyzn wynika zatem z jedynie 33% przypadków, kiedy to produkty dla panów dostępne są w wyższej cenie.

264 Dane idealo potwierdzają, że ceny produktów mogą różnić się nie tylko ze względu na ich przeznaczenie dla kobiet lub mężczyzn, lecz również z uwagi na ich ogólne zastosowanie. Na artykuły higieniczne lub kosmetyki takie jak perfumy, dezodoranty lub kremy do twarzy rzeczywiście więcej wydają panie. Zaskakującym może okazać się fakt, że w wybranych do analizy idealo kategoriach należących do odzieży i dodatków takich jak okulary przeciwsłoneczne, zegarki bądź buty sportowe, różnice w cenach wypadają na niekorzyść mężczyzn.
Fakt ten nie podważa tezy, jakoby podobne produkty dla kobiet i mężczyzn z czysto marketingowych pobudek oferowane były w różnych cenach. Producenci i sprzedawcy wykorzystują często fakt, że kobiety są skłonne wydać więcej na urodę, zaś mężczyźni – na przeznaczone dla nich dodatki lub artykuły sportowe. Wnioskiem płynącym z analizy idealo może być natomiast fakt, że to nie zawsze kobiety są stroną pokrzywdzoną działaniami sprzedawców. Po skompletowaniu koszyka z wymienionymi wyżej produktami dla kobiet, koszt wszystkich sześciu artykułów dostępnych w średniej cenie wyniósłby 1 600,34 zł. Stworzony na tej samej zasadzie koszyk dla mężczyzn byłby natomiast o 176,25 złotych droższy.
Czy przyszedł więc czas na to, żeby mówić o „niebieskim podatku”? Zapraszamy do polemiki i dalszych obserwacji!