Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W artykule omawiam wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydział Cywilnysygn. akt XXV C 1120/19 link do wyroku
Matka podarowała córce udziały w nieruchomości i próbowała odwołać ta darowiznę. Córka miała złożyć oświadczenie. Jej treść jest przykładem jak formalnie odbywa się przeprowadzenie odwołania darowizny:
Przykład
w związku z odwołaniem przezJ. C.w stosunku do mnieD. S.darowizny co do ½ udziału we własności zabudowanej nieruchomości położonej we wsiK., gminaB., stanowiących działkę gruntunumer ewidencyjny (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Pruszkowie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jestksięga wieczysta Kw nr (...), niniejszym jaD. S.oświadczam, iż zwrotnie, nieodpłatnie przenoszę na rzeczJ. C.prawo co do ½ udziału we własności zabudowanej nieruchomości położonej we wsiK., gminaB., stanowiącej działkę gruntunumer ewidencyjny
Przedmiot darowizny był skonstruowany w taki sposób, że tworzył dwa odrębne lokale mieszkalne ze wspólną klatką schodową oraz wejściem, w którym mieszkały dwie rodziny prowadzące odrębne gospodarstwa domowe. W budynku nie zostały wyodrębnione dwa liczniki, w związku z czym rodzina powódki oraz rodzina pozwanej zgodnie, dobrowolnie ustaliły i rozliczały się z rachunków po połowie.
Ważne
Jako powody odwołania darowizny powódka wskazała: nierespektowanie pełni uprawnień przyznanych darczyńcy, niezapewnienie prawa do bezpłatnego zamieszkiwania w darowanym budynku, nierealizowanie obowiązków w zakresie niesienia pomocy darczyńcy, nierealizowanie obowiązków w zakresie sprawowania opieki, lekceważący stosunek do darczyńcy, szykanowanie, niespodziewane wyprowadzenie się z darowanej nieruchomości, zgłoszenie do dystrybutorów energii elektrycznej i gazu dyspozycji odcięcia mediów, której skutkiem byłoby uniemożliwienie zamieszkiwania w nieruchomości, wskazanie na konieczność opuszczenia przez darczyńcę nieruchomości objętej służebnością, nierealizowanie przez obdarowaną obowiązków alimentacyjnych i rodzinnych względem darczyńcy.
Matka pomimo lepszego statusu majątkowego niż córka zarzucała jej niewypełnianie obowiązków alimentacyjnych.
Odwołanie darowizny - podstawy prawne
Podstawą prawną odwołania darowizny jest art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego (przepis kluczowy).
Darczyńca może odwołać darowiznę (nawet już wykonaną), jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (art. 900 k.c.), a nie może być dokonane po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego (art. 899 § 3 k.c.).
Wnioski:
Najważniejsze przepisy o odwołaniu darowizny:
- art. 898 § 1 k.c. — rażąca niewdzięczność jako przesłanka odwołania darowizny,
- art. 900 k.c. — forma pisemna oświadczenia,
- art. 899 § 3 k.c. — roczny termin od momentu uzyskania wiedzy o niewdzięczności.
Przepisy nie definiują pojęcia "rażąca niewdzięczność". Dla jego zrozumienia niezbędna jest analiza wyroków takich jak przykładowo wybrany na potrzeby artykułu.
Darowizny nie odwołują zwykłe konflikty rodzinne i tarcia między matką (darczyńca) a córką (obdarowana)
Sąd ustalił, że umowa rzeczywiście była darowizną, nie dożywociem – pozwana zobowiązała się jedynie nie pobierać opłat za zamieszkiwanie powódki i nieodpłatne zamieszkiwanie nie oznaczało przejęcia na siebie obowiązku ponoszenia wszelkich rachunków za media przez pozwaną. Konflikty pomiędzy stronami dotyczyły codziennych spraw i nie wykraczały poza zwykłe relacje rodzinne, nie wykazano także, by pozwana odmówiła matce pomocy, gdy była taka potrzeba. Sąd podkreślił też, że powódka była osobą samodzielną, a kiedy wymagała wsparcia – otrzymywała je.
W konsekwencji sąd uznał, że zachowania pozwanej nie wypełniają przesłanki „rażącej niewdzięczności”, a trudności i spory były skutkiem pogorszenia relacji i sytuacji życiowych po obu stronach – nie zaś złośliwości lub złej woli pozwanej
W tym stanie rzeczy podnoszone przez powódkę w treści oświadczenia zarzuty wskazujące na rażącą niewdzięczność wynikającą z braku zapewnienia matce bezpłatnego używania mieszkania, niezrealizowania przez obdarowaną obowiązku pomocy skorelowanymi z obowiązkami praw darczyńcy uznać należało za chybione (pkt 1, 2, 3, 4).
Powódka próbowała wpływać na życie pozwanej, sposób wychowywania wnuczki zaś opór ze strony dorosłej córki, matka odbierała jako wyraz niechęci i złego zachowania, szykanowanie i lekceważący stosunek do matki. Powódka skarżyła się natomiast do rodziny, że pozwana jest osobą niezorganizowaną i nieodpowiedzialną.
Według Sądu charakter i podłoże sprzeczek miedzy stronami procesu nie wykraczał poza zakres utarczek jakie mogły mieć miejsce w związku z zajmowaniem wspólnej przestrzeni przez rodzica i dorosłe dziecko. Zdaniem Sądu, występujące w powyższym okresie między matką a córką kłótnie dotyczyły bieżących spraw życia codziennego, bądź też miały podłoże wynikające z kwestionowania przez matkę sposobu życia córki. Zdaniem Sądu, stosunek moralnej wdzięczności oczekiwanej od osoby obdarowywanej względem darczyńcy, nie może przybierać postawy służalczej, pełnego podporządkowania w każdym aspekcie życia codziennego, zwłaszcza w przypadku osób dorosłych. Jednocześnie postępowanie dowodowe nie wykazało, aby poza kłótniami stron na tle sposobu życia pozwanej i wychowywania wnuczki, pozwana dopuszczała się względem powódki przejawów rażącej niewdzięczności, szykanowała matkę, wszczynała bez powodu awantury.
W związku z powyższym Sąd nie znajduje podstaw do potwierdzenia zarzutów powódki formułowanych w pkt 4 i 5 oświadczenia o odwołaniu darowizny.
