Nowe kompetencje PIP od 2026 r.

Nowe kompetencje PIP wynikają z Projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw. Najwięcej kontrowersji budzi możliwość zamian umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę przez okręgowego inspektora pracy. W obecnym stanie prawnym inspektor kieruje w tym celu sprawę do sądu. Projektowana ustawa wprowadza szereg innych zmian, co sprawia, że nazywana jest reformą Państwowej Inspekcji Pracy. Zdaniem przedsiębiorców dzięki niej PIP uzyska siłę, jakiej nie ma w Polsce żaden inny urząd.

Z czego wynikają obawy przedsiębiorców? Chodzi tu o "nadgorliwość" urzędników. Jak tłumaczy Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej – Przedsiębiorcy nie boją się rzetelnych kontroli, ale mają obawy, że nadgorliwość urzędników będzie generować problemy. Nie każda relacja z pracownikiem powinna mieć charakter etatu. Elastyczność zatrudnienia jest ceniona przez np. pracowników sezonowych czy osoby pracujące w kilku miejscach jednocześnie. Co jeżeli urzędnicy będą z automatu wszystkich przenosić na etaty?Ta ustawa nie została wystarczająco skonsultowana z przedsiębiorcami i pod wieloma względami jest zaprzeczeniem idei deregulacyjnych.

Inspekcja pracy super-urzędem od 2026 r.

Polscy przedsiębiorcy podkreślają, że dzięki nowym uprawnieniom Inspekcja Pracy od 2026 roku stanie się „super-urzędem”. Teraz jest czas na to, by zrobić porządek w firmach. Ci, którzy naginają prawo, powinni uregulować formalności ze swoimi pracownikami i współpracownikami. Najwięcej czasu należy poświęcić na umowy cywilnoprawne i B2B. Czy nie wypełniają znamion stosunku pracy? Jeżeli tak, należy podpisać umowę o pracę albo zmienić warunki współpracy. Zgodnie z Kodeksem pracy umowa o pracę powinna być zawarta wówczas, gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Jest to stosunek pracy niezależnie od tego, jak nazwana została umowa pomiędzy stronami. Co więcej, zastępowanie umowy o pracę umową cywilnoprawną z zachowaniem niniejszych warunków jest niedopuszczalne.

Art. 22. [Stosunek pracy]

§ 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

§ 11. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

§ 12. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.

7 dni na odwołanie od decyzji dla pracodawców

Decyzja inspektora PIP zmieniająca umowę cywilnoprawną w umowę o pracę będzie natychmiastowo wykonalna. Ustawodawca przewiduje 7-dniowy termin na ewentualne odwołanie się pracodawcy do sądu pracy. Prawnicy po pierwsze mają wątpliwości co do tak krótkiego terminu, a po drugie zadają pytanie, kto zostanie obciążony kosztami w razie nieważnienia decyzji PIP przez sąd po wielu miesiącach czy nawet latach postępowania. Mecenas Marek Jarosiewicz zwraca także uwagę na problem kosztów ulg podatkowych i poniesionych kosztów inwestycyjnych w sytuacji przywrócenia do pracy na etacie pracownika B2B.