Według Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka - jak poinformowało Biuro RPO - nowelizacja przepisów dotycząca tej kwestii oznacza "pozbawienie ministra szkolnictwa wyższego i nauki wpływu na realizację polityki naukowej państwa".
Według RPO zmiana nie została powiązana z pozbawieniem ministra od szkolnictwa wyższego i nauki kompetencji do przekazywania środków finansowych przeznaczonych na zadania finansowane z udziałem środków pochodzących z zagranicy, w tym z budżetu UE. "Jednocześnie minister szkolnictwa wyższego i nauki będzie zobligowany do przekazywania tychże środków NCBR, nie mając żadnego wpływu na zakres badań, skoro to minister rozwoju regionalnego będzie zatwierdzał projekt rocznego planu finansowego Centrum" - wywodzi Wiącek.
Ponadto - w ocenie RPO - przeprowadzona zmiana ministra nadzorującego Centrum wymagała nowelizacji ustawy o działach administracji rządowej, ale takiej zmiany przepisów nie przeprowadzono, zmieniono tylko ustawę o NCBR i Prawo o szkolnictwie wyższym. Rzecznik wskazał zaś, że obecnie "obowiązująca ustawa o działach administracji rządowej nie przewiduje właściwości ministra ds. rozwoju regionalnego w sprawach dotyczących rozwoju nauki".
Wniosek Wiącka dotyczy uchwalonej w lutym br. nowelizacji szeregu ustaw, w tym przede wszystkim Kodeksu spółek handlowych. Sposób prac legislacyjnych nad tą nowelizacją, to kolejny z zarzutów Rzecznika, podniesiony we wniosku do TK.
Jak przypomniał RPO, głównym celem nowelizacji było m.in. wprowadzenie do polskiego prawa regulacji prawnej prawa holdingowego odnoszącej się do relacji między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi, w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników spółki zależnej, jak również wyposażenie rad nadzorczych w narzędzia umożliwiające prowadzenie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego.
Rzecznik zrelacjonował, że poprawki obejmujące nowelizację ustawy o NCBR oraz Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zostały zgłoszone dopiero podczas drugiego czytania. "Z uwagi na moment zgłoszenia poprawek - będących w rzeczywistości nową inicjatywą ustawodawczą - nie przeszły one całej procedury legislacyjnej, która ma służyć przyjmowaniu poprawnych i spójnych regulacji prawnych" - podkreślił RPO. Zresztą - jak dodał - między tymi poprawkami, a resztą projektu był "całkowity brak powiązania tematycznego".
Wniosek RPO został zarejestrowany w TK w tym tygodniu, stanowiska do niego powinny teraz przygotować - Prokurator Generalny i Sejm. Większość przepisów nowelizacji, w tym te zaskarżone przez RPO, mają wejść w życie 13 października br.
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest agencją wykonawczą powołaną do realizacji zadań z zakresu polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa. Działa też na rzecz szkolnictwa wyższego i nauki. Jego zadania polegają przede wszystkim na zarządzaniu strategicznymi programami badań naukowych i prac finansowych, a także zarządzaniem realizacją badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa oraz ich finansowaniem lub współfinansowaniem. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński