Możesz pochować bliskiego pod jego ulubionym drzewem. Bez księdza, bez pomnika i bez wydawania tysięcy. Taki ekologiczny pogrzeb kosztuje dwukrotnie mniej niż najtańszy tradycyjny. Czy Polska jest na to gotowa?

Czy można pochować zmarłego na własnej działce w Polsce?

To pytanie zadaje sobie coraz więcej osób. Zasady pochówków w Polsce określa ustawa z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pochówek musi odbywać się na cmentarzu – komunalnym lub wyznaniowym.

Ustawa przewiduje pięć form pochówku:

• w grobach ziemnych,
• w grobach murowanych,
• w katakumbach,
• przez zatopienie w morzu,
• w kolumbarium.

Zatopienie w morzu, zgodnie ze zwyczajami morskimi, jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku śmierci na statku znajdującym się na pełnym morzu, który nie ma możliwości zawinięcia do portu w ciągu 24 godzin.

W kwestii pochówku na własnej nieruchomości – polskie prawo dopuszcza go wyłącznie w formie katakumb, spełniających bardzo restrykcyjne wymagania techniczne i sanitarne. Przepisy wprost zakazują chowania zmarłych w grobach ziemnych, murowanych czy w kolumbarium na prywatnym terenie. W praktyce oznacza to, że pochówek poza cmentarzem jest niemal niewykonalny.

Ile kosztuje pogrzeb w Polsce?

Śmierć bliskiej osoby to ogromne przeżycie – a dla wielu rodzin również znaczne obciążenie finansowe. Zorganizowanie pogrzebu w Polsce wiąże się z kosztami, które mogą być trudne do udźwignięcia.

Przykładowe wydatki (2025 r.):

Łączny koszt pogrzebu wynosi zatem od 5000–15 000 zł. W związku z takimi kosztami, państwo musi zapewnić odpowiednie wsparcie. Formą takiego wsparcia jest właśnie zasiłek pogrzebowy.

Wsparcie finansowe: zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pochówku osoby uprawnionej (np. emeryta, rencisty, osoby ubezpieczonej). Świadczenie może otrzymać również osoba niespokrewniona lub instytucja, jeżeli to ona zapłaciła za pogrzeb.

Obecna wysokość zasiłku wynosi 4000 zł. Jednak od 1 stycznia 2026 r. wzrośnie ona do 7000 zł (z waloryzacją przy inflacji powyżej 5%). Dodatkowo ma zostać wprowadzone świadczenie celowe dla osób, które poniosły nadzwyczajne koszty pogrzebu albo nie mogą otrzymać zasiłku.

Oddanie ciała nauce – koszty pogrzebu pokryje Uniwersytet

Możliwa jest również donacja ciała po śmierci na cele naukowe i dydaktyczne, na rzecz uczelni medycznej. Jest to dobrowolny i bezpłatny akt, chociaż niektórzy seniorzy decydują się na sporządzenie go w formie aktu notarialnego. Po zakończeniu badań ciało jest kremowane i pochowane na koszt uczelni. Chętne osoby powinny skontaktować się z odpowiednią uczelnią – warto jednak sprawdzić, czy dany program donacji jest aktualnie prowadzony.

Ekologiczny oraz ekonomiczny pochówek w Niemczech

W Niemczech coraz popularniejsze stają się pochówki pod drzewami, przy użyciu biodegradowalnych urn. Można wykupić własne drzewo lub zdecydować się na miejsce pod tzw. drzewem wspólnym, gdzie może zostać złożonych nawet kilkadziesiąt urn.

Z badań instytutu Forsa dla organizacji Aeternitas wynika, że już co czwarty Niemiec chciałby spocząć w takim miejscu. Pierwszy tego typu cmentarz powstał w 2001 r. w Kassel. Obecnie działa ich wiele, choć formalnie teren musi nadal posiadać status cmentarza.

Koszt takiego pochówku zaczyna się od ok. 500 euro, co stanowi ponad dwukrotnie mniej niż najtańszy pogrzeb w Polsce.

nagrobki-pg.pl

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Zakład Anatomii Prawidłowej

DW.com

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. 2024 poz. 576)

Ustawa z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2025 poz. 718

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)

Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe z dnia 27 maja 2025 r.