Rozporządzenie Rady Ministrów dotyczące szczegółowych zasad ewakuacji ludności oraz zabezpieczenia mienia w czasie wojny weszło w życie. Nowe przepisy nakładają istotne obowiązki na wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów i wojewodów, którzy w sytuacji zagrożenia będą odpowiedzialni za kluczowe decyzje. Dokument wskazuje, jak w praktyce ma wyglądać masowa ewakuacja ludności w razie wojny albo klęski żywiołowej.

Plany masowej ewakuacji ludności w razie wojny. Co przewiduje rozporządzenie?

Rozporządzenie, wynikające z ustawy z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej, szczegółowo określa procedury ewakuacji ludności z obszarów zagrożonych działaniami zbrojnymi lub klęskami żywiołowymi. Wprowadza także nowe obowiązki dla jednostek samorządu terytorialnego.

W przypadku wystąpienia zagrożenia na obszarze danej gminy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest zobowiązany niezwłocznie rozpocząć działania przygotowawcze do ewakuacji ludności, wykorzystując zapisy zawarte w wojewódzkim planie ewakuacji – wskazano w rozporządzeniu.

Kto, kiedy i jak? Rola samorządów w razie masowej ewakuacji w Polsce

W razie zarządzenia ewakuacji lokalne władze mają obowiązek niezwłocznie poinformować mieszkańców, korzystając z systemów ostrzegania i alarmowania oraz dostępnych środków masowego przekazu. Samorządy są również zobowiązane do przeciwdziałania dezinformacji poprzez weryfikację komunikatów i ostrzeżeń publikowanych przez inne instytucje i organy.

O wszystkich decyzjach i ustaleniach związanych z ewakuacją wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast muszą niezwłocznie informować właściwego starostę. Z kolei starosta, na którego terenie wystąpiło zagrożenie, odpowiada za koordynację działań oraz wsparcie organów gminnych w realizacji procesu ewakuacji, również w oparciu o wojewódzki plan ewakuacji ludności.

Ewakuacja ludności w Polsce w razie wojny. Jak będzie przebiegać krok po kroku?

W przypadku wojny lub klęski żywiołowej ewakuacja ludności w Polsce będzie przebiegać według ustalonych procedur. Wojewódzkie organy obrony cywilnej natychmiast określą liczbę dostępnych miejsc noclegowych, w tym w szpitalach i domach opieki, a także przygotują środki transportu potrzebne do przewozu ludności. Zostaną także wyznaczone drogi i linie kolejowe możliwe do wykorzystania – z uwzględnieniem ich aktualnego stanu i ewentualnych zniszczeń.

Wojewodowie i starostowie będą koordynować działania ewakuacyjne, przekazując informacje między poszczególnymi szczeblami administracji. Mieszkańcy zagrożonych terenów otrzymają komunikaty o ewakuacji poprzez systemy alarmowe, media, ulotki i wiadomości elektroniczne. Ich celem będzie zapewnienie spokoju i zapobieganie dezinformacji.

Priorytety podczas masowej ewakuacji ludności. Te osoby mają pierwszeństwo

Podczas ewakuacji organy obrony cywilnej zadbają o bezpieczeństwo i porządek, wyznaczając miejsca zbiórki oraz zapewniając sprzęt ratunkowy i pomoc medyczną. W pierwszej kolejności ewakuowane będą dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze, chore i z niepełnosprawnościami, w tym przebywające w szpitalach i domach opieki. Transport tych osób zostanie zorganizowany przy pomocy zespołów ratownictwa medycznego i organizacji humanitarnych.

Ewakuacja będzie prowadzona tak, aby umożliwić rodzinom wspólne przemieszczanie się. Każdej osobie zostaną zapewnione podstawowe środki — żywność, woda, ubrania, środki higieniczne i leki. Jednocześnie rozporządzenie przewiduje ograniczenie w zakresie mienia, które można zabrać ze sobą. Każdy powinien ograniczyć się do tego, co wystarczy na przeżycie przez 72 godziny.