Miliardy euro na obronność przez dwa lata. Europa zbroi się po zęby

Komisja Europejska ogłosiła z zadowoleniem porozumienie polityczne między Parlamentem Europejskim a Radą UE w sprawie programu na rzecz europejskiego przemysłu obronnego (EDIP). To przełomowy projekt, który ma wzmocnić wspólne zamówienia zbrojeniowe, pobudzić europejski przemysł i wdrożyć plan gotowości obronnej Unii do 2030 roku.

Budżet programu EDIP na lata 2025–2027 wyniesie 1,5 miliarda euro. Środki zostaną przeznaczone na industrializację produktów obronnych, zwiększenie zdolności produkcyjnych, wzmocnienie europejskich łańcuchów dostaw oraz wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw. Istotnym elementem jest także rozwój technologicznej i przemysłowej bazy obronnej Ukrainy, co ma przyspieszyć jej integrację z europejskim rynkiem obronnym (EDTIB).

Bruksela dzieli pieniądze na zbrojenia. Do Polski popłyną miliony euro

Jednym z najbardziej dyskutowanych elementów negocjacji była zasada dotycząca pochodzenia komponentów w projektach finansowanych z EDIP. Ostatecznie przyjęto, że co najmniej 65 procent elementów musi pochodzić z krajów Unii Europejskiej lub państw stowarzyszonych.

To rozwiązanie okazało się kluczowe dla Polski. Parlament Europejski postulował wcześniej 70-procentowy próg, co mogłoby wykluczyć niektóre polskie projekty z możliwości uzyskania wsparcia. Przykładem jest armatohaubica Krab, której ponad 30 procent komponentów pochodzi spoza UE.

Europa w trybie wojennym. UE tworzy nowe mechanizmy obronne

W ramach porozumienia zatwierdzono także utworzenie Instrumentu Wsparcia Ukrainy, którego celem jest modernizacja ukraińskiego przemysłu obronnego, wspieranie współpracy między firmami ukraińskimi i unijnymi oraz przyspieszenie integracji Ukrainy z europejską bazą przemysłową obrony.

EDIP wprowadza również szereg nowych mechanizmów, w tym:

  • europejskie projekty obronne będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, które stworzą ramy dla współpracy w ramach inicjatyw dotyczących gotowości obronnej;
  • dobrowolny program SEAP (Structure for European Armament Programme), który umożliwi wspólne projekty zbrojeniowe między państwami członkowskimi i przewiduje zwolnienia z VAT na sprzęt będący ich wspólną własnością;
  • pierwszy unijny system bezpieczeństwa dostaw, który ma zapewnić dostęp do kluczowych produktów obronnych i wzmocnić odporność Europy na przyszłe kryzysy w łańcuchach dostaw.

Po wejściu programu EDIP w życie Komisja Europejska rozpocznie realizację planu finansowania priorytetów określonych w dokumencie "Defence Readiness" do 2030 r. Celem jest stworzenie trwałej i samowystarczalnej bazy przemysłowej zdolnej do reagowania na kryzysy i zagrożenia.

EDIP jest pierwszym kompleksowym narzędziem UE mającym wzmocnić europejski przemysł obronny i uzupełnić wcześniejsze inicjatywy, takie jak ASAP, EDIRPA oraz Europejski Fundusz Obronny. Program wpisuje się w szerszy pakiet działań "ReArm Europe / Gotowość do 2030 r.", który ma zapewnić państwom członkowskim większe możliwości inwestowania w obronność poprzez elastyczne mechanizmy finansowe i specjalne instrumenty pożyczkowe (SAFE).