W związku z zagrożeniem epidemicznym w wielu uczelniach inauguracje roku akademickiego odbywają się w zmienionej formule. Zgodnie z rekomendacjami resortu nauki uczelnie decydują się zapraszać na uroczystość mniejszą liczbę gości. Same uroczystości często są transmitowane online, aby mogli w nich wziąć udział wszyscy zainteresowani.
W Polsce funkcjonuje 379 uczelni, z czego 232 to uczelnie niepubliczne (jest również 58 uczelni niepublicznych w trakcie likwidacji) - wynika z przekazanych PAP informacji z resortu nauki. W ramach uczelni i instytutów badawczych funkcjonują też w Polsce 134 szkoły doktorskie.
Resort nauki nie ma jeszcze pełnych danych na temat liczby studentów rozpoczynających studia w 2020 r. "Czas epidemii spowodował przesunięcie terminu egzaminu maturalnego, a tym samym - wydłużenie w wielu uczelniach terminu rekrutacji na studia" - przypominają przedstawiciele resortu.
Wyniki matury poprawkowej miały być opublikowane do 30 września, dlatego niektóre uczelnie zdecydowały, iż rekrutację zakończą dopiero w październiku. Wiele uczelni zajęcia dla studentów pierwszych lat studiów zacznie dopiero w kolejnych tygodniach października.
Zdecydowana większość uczelni publicznych zdecydowała się na mieszany tryb nauczania w I semestrze roku akademickiego, zwykle z przewagą nauczania zdalnego - wynika z ustaleń PAP. Oznacza to, że jedynie niektóre zajęcia będą prowadzone stacjonarnie. Wyjątek, czyli więcej zajęć stacjonarnych - nawet tych, które można byłoby zorganizować online - uczelnie często robią dla studentów pierwszego roku.
To, że nauczanie hybrydowe będzie przeważającym modelem dydaktyki podczas studiów w nowym roku akademickim, potwierdzają również wyniki ankiety, przeprowadzonej wśród uczelni przez Centrum Edukacji EFEKTY. W ramach ankiety odpowiedziało 135 przedstawicieli władz akademickich (82 proc. respondentów z uczelni publicznych i 18 proc. z uczelni niepublicznych).
Nauczanie hybrydowe (mieszane) oznacza, że część zajęć - np. wykłady ogólnodostępne, lektoraty odbywać się będzie zdalnie. W murach uczelni odbędą się niektóre zajęcia, np. laboratoria, zajęcia praktyczne czy niektóre zajęcia wprowadzające studentów I roku w działanie uczelni.
Tryb mieszany zajęć zaleca uczelniom resort nauki. Ministerstwo nie dało co prawda odgórnych wytycznych, jak mają działać uczelnie - przygotowało jednak rekomendacje. Zaleca uczelniom prowadzenie części zajęć zdalnie (model mieszany), zmniejszenie liczebności grup i ustalenie planu zajęć tak, by w jednym miejscu nie gromadziło się wiele osób. Jeśli chodzi o praktyki, to uczelnia może zaproponować, w jaki sposób mogą być one odbywane i kiedy.
O formie prowadzenia zajęć ostatecznie decydują władze uczelni.
W nowym roku akademickim planowane są też obostrzenia w funkcjonowaniu akademików. Studenci mogą spodziewać się zmniejszenia limitu osób kwaterowanych w pokojach, zakazu organizowania zgromadzeń i przyjmowania wizyt osób z zewnątrz, przeznaczenia części pokojów na izolatoria czy nakazu noszenia maseczek we wspólnych przestrzeniach.
Ograniczenia w funkcjonowaniu akademików pojawiły się już od początku marca br., w odpowiedzi na rozszerzanie się epidemii COVID-19 w Polsce. Uczelnie wstrzymywały wówczas zakwaterowania do domów studenckich, zakazywały wizyt osób nie mieszkających w DS., a z czasem – wraz z przejściem na zdalny tryb nauczania – wielu studentów otrzymało nakaz opuszczenia akademików.
Według aktualnych zaleceń MNiSW sposób działania domów studenckich powinien być dostosowany do sytuacji, w jakiej znajduje się dana uczelnia oraz do sytuacji epidemiologicznej regionu.
Aby zapewnić bezpieczeństwo i zminimalizować możliwość zarażenia studentów, a także pracowników domów studenckich, MNiSW rekomenduje m.in. ograniczenie kontaktu między osobami korzystającymi z domów studenckich; w miarę możliwości zakwaterowanie studentów w osobnych pokojach z dostępem do węzła sanitarnego; wprowadzenie zakazu przebywania w domach studenckich osób z zewnątrz; zapewnienie środków do dezynfekcji; wyznaczenie pomieszczenia, w którym będzie można odizolować osobę w przypadku stwierdzenia objawów chorobowych; zapewnienie pracownikom domów studenckich dostęp do środków ochrony indywidualnej (maseczki ochronne, rękawice jednorazowe) i preparatów do dezynfekcji rąk.
Prezydent: uczelnie mają pozostać przestrzenią pluralizmu i dialogu
Uczelnie mają pozostać przestrzenią pluralizmu i dialogu - podkreślił prezydent Andrzej Duda w przesłaniu do ludzi nauki i studentów. Dodał, że badacze mogą się przyczynić do "podnoszenia poziomu debaty, dając przykład merytorycznej i konstruktywnej rozmowy między reprezentantami różnych opinii".
W przesłaniu z okazji inauguracji roku akademickiego, opublikowanym w czwartek na swojej stronie internetowej, prezydent Andrzej Duda zwrócił uwagę, że rok akademicki rozpoczyna się w okolicznościach wyjątkowych ze względu na pandemię i rocznice historyczne, np. stulecie wojny z bolszewikami.
"Dzięki zwycięstwu, w którym udział mieli liczni studenci i uczeni – żołnierze Wojska Polskiego, przez kolejne dwie dekady nauka polska mogła rozwijać się w warunkach wolności. Niepodległa znacznie upowszechniła dostęp do edukacji i studiów wyższych, rozbudowując zasłużone uczelnie i tworząc szereg nowych, jak Katolicki Uniwersytet Lubelski i Akademia Górniczo-Hutnicza. Ówczesny dorobek badawczy był podstawą dla dalszego rozwoju nowoczesnej nauki polskiej. Nade wszystko ukształtował się wtedy patriotyczny etos akademików polskich, dzięki któremu później – w okresie II wojny światowej i komunizmu – środowiska studenckie i naukowe były ostoją wolnej myśli i dążeń niepodległościowych" - napisał.
W swoim piśmie do rektorów, profesorów i studentów Andrzej Duda podkreślił, że z tej tradycji 40 lat temu wyrosło Niezależne Zrzeszenie Studentów. Przypomniał, że z szeregów NZS wyszło "wielu ludzi głęboko zaangażowanych w sprawy publiczne, a w wolnej Polsce - zasłużonych dla odbudowy suwerennego państwa".
"Cieszę się, że również dzisiaj młodzież akademicka pozostaje aktywna w sferze społecznej i politycznej, wyłaniając liderów środowisk zawodowych, tworząc przyszłe elity państwowe i liczne organizacje pozarządowe" - zaznaczył.
Andrzej Duda nawiązał do sytuacji epidemicznej, która zmusza uczelnie do stosowania środków zabezpieczających przed roznoszeniem się koronawirusa, takich jak kształcenie zdalne lub hybrydowe. "Podejmujemy te wyzwania i godzimy się na utrudnienia wynikające z wymogów sanitarnych motywowani wzajemną troską o zdrowie" - czytamy w przesłaniu.
Zarazem prezydent zastrzegł, że istotę uczelnianego modelu przekazywania wiedzy stanowi relacja mistrz-uczeń, "oparta nie tyle na transferze informacji, co raczej na osobistym kontakcie i przekazywaniu wzorców dociekliwości i solidności w pracy intelektualnej. Stąd na dłuższą metę nie wydaje się możliwe utrzymanie życia uniwersyteckiego na odległość, bez bezpośrednich spotkań nauczycieli akademickich ze studentami".
Podkreślił, że nowy rok akademicki zaczyna się w czasie, gdy w Polsce toczą się gorące spory polityczne. "Ostatnie lata przyniosły znaczny wzrost zainteresowania sprawami publicznymi w naszym społeczeństwie, czego świadectwem kolejne rekordy frekwencyjne w wyborach. Dyskusje, którymi żyją Polacy, naturalnie nie omijają też środowiska uniwersyteckiego. Uczeni biorą w nich udział, wnosząc cenny wkład wiedzy eksperckiej w swoich dziedzinach" - napisał.
"Przed uczelniami stoi bardzo ważne zadanie, aby pozostać przestrzenią pluralizmu i dialogu, toczonego rzeczowo, zgodnie z najwyższymi standardami. Świat akademicki ma do odegrania istotną rolę w poszukiwaniu rozwiązań, godzących różnorodne oczekiwania i interesy społeczne. Badacze w znacznym stopniu mogą przyczynić się do obniżania niekiedy nadmiernej temperatury, a za to – do podnoszenia poziomu debaty, dając przykład merytorycznej i konstruktywnej rozmowy między reprezentantami różnych opinii. Celem nadrzędnym winno być wypracowywanie koncepcji i projektów najlepszych dla rozwoju gospodarki, bezpieczeństwa i pomyślności całego państwa" - napisał w przesłaniu, życząc akademikom kreatywności, śmiałości i wielu sukcesów w mierzeniu się z tymi wyzwaniami naszych czasów.