Jak bardzo powinniśmy być podekscytowani LaKe, substancją odkrytą przez naukowców z duńskiego Uniwersytetu Aarhus? – zastanawia się redakcja The Guardian. Naukowcy z Uniwersytetu Aarhus w Danii ogłosili, że lek o nazwie LaKe „wprowadza organizm w stan metaboliczny odpowiadający przebiegnięciu 10 km z dużą prędkością na czczo”. Nawet jeśli pigułka może robić to, co robią dla nas ćwiczenia, to jak bardzo jest to przydatne?

Leki spalające tłuszcz

Terminem odpowiednim dla leków takich jak LaKe jest „mimetyk”, ponieważ naśladują one biologiczne efekty ćwiczeń bez konieczności faktycznego pocenia się. Pomysł ten istnieje już od jakiegoś czasu: w 2008 roku Salk Institute w San Diego przedstawił światu lek o nazwie GW501516 (w skrócie 516), który sygnalizuje kluczowym genom spalanie tłuszczu zamiast cukru, pomagając badanym gryzoniom biegać dłużej.

Leki mimetyki dla myszy na dopingu

W późniejszych testach, para gryzoni o pseudonimach Couch Potato Mouse (Kanapowa Mysz) i Lance Armstrong Mouse (mysz z nazwiskiem kolarza przyłapanego na dopingu), obie hodowane na tej samej diecie składającej się z tłustych, słodkich granulek, wykonywały taką samą ilość codziennej aktywności fizycznej, ale Lance Armstrong Mouse otrzymał dawkę 516 – i znacznie zwiększył swoją wytrzymałość, pozostając znacznie szczuplejszym niż jego kontrolny odpowiednik. Wariant 516 szybko trafił na czarny rynek jako zakazany środek dopingujący znany jako Endurabol, a Światowa Agencja Antydopingowa wydała ostrzeżenia dla sportowców, że jest on niebezpieczny – ale wiele innych mimetyków było już w fazie rozwoju.

Leki na masę mięśniową i metabolizm

Z kolei tzw. związek 14 może obniżyć poziom glukozy we krwi na czczo, poprawić tolerancję glukozy i promować utratę wagi u otyłych myszy. Od tego czasu prowadzono również badania nad Lac-Phe, substancją chemiczną zwykle wytwarzaną w organizmie podczas treningu oporowego, oraz nową cząsteczką znaną jako SLU-PP-332, która zwiększa metabolizm i wytrzymałość, pomagając gryzoniom biegać o 50% dalej niż wcześniej. Ta ostatnia, jak twierdzi jej główny badacz, poleca mięśniom szkieletowym, aby dokonywały zmian typowych dla treningu wytrzymałościowego. Może to pomóc utrzymać masę mięśniową podczas odchudzania lub osobom starszym uniknąć sarkopenii.

Efekt „biegania na czczo”

LaKe wciąż znajduje się na etapie badań na szczurach, więc nie ma pewności, czy wyniki przeniosą się na ludzi. Wydaje się jednak, że najpierw powoduje szybki wzrost mleczanu w organizmie (naśladując rodzaj efektu zakwasów, który zwykle obserwuje się po intensywnych ćwiczeniach), a następnie stopniowy wzrost substancji chemicznej zwanej beta-hydroksymaślanem (BHB). BHB to substancja chemiczna syntetyzowana w wątrobie z kwasów tłuszczowych w celu dostarczenia organizmowi energii, gdy nie ma wystarczającej ilości glukozy – stąd pochodzi pojęcie „biegania na czczo”.

Te dwie zmiany wydają się obniżać poziom wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, a także hamować apetyt. Są to efekty, których można oczekiwać od ćwiczeń na czczo i mogą pomóc zmniejszyć ryzyko chorób, takich jak choroby serca, udar mózgu i cukrzyca typu 2 w dłuższej perspektywie.

Tabletka nie zastąpi ćwiczeń na zdrowie

Ćwiczenia wpływają na prawie wszystkie układy organizmu, w często skomplikowany sposób, którego jeszcze długo nie zrozumiemy. Wiele z wymienionych powyżej leków może być w stanie naśladować dowolną liczbę z nich – być może działając w połączeniu z już zatwierdzonymi przez rząd interwencjami, takimi jak Ozempic, aby zachęcić do wielu korzyści. Jednak każdy suplement ma swoje ograniczenia: ćwiczenia to doświadczenie dla całego ciała, z efektami ubocznymi, które obejmują wszystko – od poprawy gęstości kości po lepszy sen. Poprawiają nastrój i samoocenę, jednocześnie zmniejszając stres, i wydają się mieć właściwości chroniące przed demencją.

Wszystkie te efekty wynikają ze złożonych interakcji między dowolną liczbą efektów biologicznych. Nawet gdyby nauka mogła naśladować je wszystkie za pomocą tabletek, znacznie trudniej byłoby odtworzyć psychologiczne korzyści płynące z przebiegnięcia 5 km z przyjaciółmi lub osiągnięcia nowego osobistego rekordu w przysiadzie.

oprac. Marta Mitek