Zmiany ważne dla cukrzyków. Zainterweniował Rzecznik Praw Obywatelskich. Czy to będzie koniec nierówności?

RPO interweniuje w sprawie refundacji pomp insulinowych i systemu CGM

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływa wiele skarg dotyczących refundacji pomp insulinowych oraz kryteriów systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGM) dla osób po 26. roku życia chorujących na cukrzycę typu 1. Na ich podstawie Rzecznik zwrócił się w dniu 12 marca 2025 roku do Izabeli Leszczyny (nr sprawy V.7013.25.2025.ETP) z prośbą o informację, czy Ministerstwo Zdrowia planuje zmiany legislacyjne dotyczące tej problematyki.

Na czym polega problem? Jak wskazał w swoim piśmie Rzecznik, po przekroczeniu 26. roku życia pacjenci muszą we własnym zakresie ponosić koszty zakupu pompy insulinowej sięgające nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. To sprawia, że niektórzy z nich nie będąc w stanie pokryć takiego wydatku, są zmuszeni do rezygnacji z tej formy terapii, co stanowi zagrożenie dla ich zdrowia i życia.

Refundacja pomp insulinowych i systemu CGM

Zgodnie z obowiązującymi przepisami refundacja pomp insulinowych obejmuje obecnie dzieci i dorosłych do 26. roku życia. Po przekroczeniu tego wieku pacjenci tracą prawo do refundacji i w wielu przypadkach są zmuszeni do zrezygnowania z podawanie insuliny przy użyciu pompy, mimo że to właśnie taka forma terapii zapewnia im bardzo dobre efekty i poprzez wyrównanie glikemii zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych takich, jak np.: retinopatia, stopa cukrzycowa, dysfunkcja nerek i układu krążenia czy neuropatia.
Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku systemu CGM. Co prawda w tym przypadku refundację rozszerzono na osoby powyżej 26. roku życia z cukrzycą typu 1 lub 3, jednak tylko na te wymagające intensywnej insulinoterapii, z nieświadomością hipoglikemii. Oznacza to, że wielu pacjentów, którzy nie spełniają tych kryteriów, musi samodzielnie finansować zakup urządzeń.

Zdaniem skarżących, których pisma trafiają do Rzecznika Praw Obywatelskich, taka sytuacja prowadzi do nierówności w dostępie do nowoczesnych metod leczenia, a skutkiem tego może być pogorszenie stanu zdrowia i zwiększone ryzyko powikłań u pacjentów pozbawionych refundacji. Ich zdaniem niezbędne jest wydłużenie okresu refundacji pomp insulinowych oraz systemów CGM oraz objęcie nią również dorosłych pacjentów, co zapewni im ciągłość leczenia na najwyższym poziomie.

RPO pyta, co się zmieni?

W piśmie skierowanym do resortu zdrowia RPO zwrócił uwagę na to, że niezależnie od opinii skarżących leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej oraz systemów CGM jest świadczeniem gwarantowanym finansowanym ze środków publicznych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Jednak znajdujące się w nim zapisy nie korespondują z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie w zakresie grup osób, którym przysługują produkty wspomagające kontrolę glikemii.

Rzecznik zwrócił uwagę na to, że zgodnie z lp. 23 załącznika nr 5 do rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, system CMG jest skierowany do dzieci i młodzieży do 26. roku życia z cukrzycą typu 1, leczonych za pomocą pompy insulinowej. W tej regulacji nie ma jednak odniesienia do innej grupy osób, tj. chorych powyżej 26. roku życia z cukrzycą typu 1 lub 3, wymagających intensywnej insulinoterapii, którym zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie przysługuje system CMG. W związku z tym RPO zwrócił się do MZ z prośbą o zajęcia stanowiska w sprawie, a zwłaszcza o wskazanie, czy planuje zmiany legislacyjne w tej materii.