W prowadzenie własnej firmy zwykle angażuje się cała rodzina. Częstą praktyką jest, że mąż lub żona zatrudnia się w firmie współmałżonka bądź wspomaga rodzinny biznes jako osoba współpracująca. Praca zatrudnionego małżonka nie może być jednak uwzględniana w kosztach uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.
Obowiązująca regulacja art. 23 ust. 1 pkt 10 wyklucza możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodu wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników. Decydującą przesłanką powodującą niemożność uznania wartości pracy małżonka za wydatek mający wpływ na wysokość kosztów uzyskania przychodów podatnika jest fakt istnienia małżeństwa. Bez znaczenia jest natomiast rodzaj istniejącego między małżonkami ustroju majątkowego.
Praca własna
Reklama
W opinii organów podatkowych praca własna jest rozumiana bardzo szeroko.
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że wartością pracy jest także ustalone wynagrodzenie (brutto) za pracę wraz ze wszystkimi jego składnikami, tj. składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne opłacane przez pracownika, zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz fizycznie wypłacone wynagrodzenie. Nieistotne jest przy tym, czy małżonek przedsiębiorcy wykonuje swoją pracę na podstawie określonej umowy czy też bezumownie. Kosztami uzyskania przychodu są jednak inne wydatki związane z zatrudnieniem małżonka, tj. składka na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez małżonka-pracodawcę, ekwiwalent za pranie odzieży, szkolenia bhp czy też koszty wstępnych i profilaktycznych badań lekarskich.
Zakaz zaliczania wartości pracy małżonka do kosztów uzyskania przychodów dotyczy pracy w jednej firmie. Nie znajdzie ona zatem zastosowania np. w sytuacji, gdy małżonkowie prowadzą osobne firmy. W takiej sytuacji wartość usługi świadczonej przez firmę jednego małżonka na rzecz firmy drugiego małżonka będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu.
Ważne!
Dla małżonka zatrudnionego w firmie męża lub żony otrzymywane wynagrodzenie stanowi przychód ze stosunku pracy, który podlega opodatkowaniu PIT. Małżonek pracodawca jest zobowiązany, jako płatnik, obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku podatkowego wystawić informację imienną PIT-11
Osoba współpracująca
Mąż lub żona, która nie jest zatrudniona w firmie małżonka, natomiast pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z małżonkiem prowadzącym działalność gospodarczą, może spełniać kryteria osoby współpracującej. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą są: małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Również w tym przypadku zastosowanie znajdzie zakaz zaliczania do kosztów własnej pracy małżonka.
W przypadku gdy małżonek pomaga w prowadzeniu firmy bez otrzymywania wynagrodzenia, po stronie przedsiębiorcy zasadniczo powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia podlegający opodatkowaniu. Będzie on jednak zwolniony z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z podatku wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymywanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków darowizn, a zatem m.in. małżonka, rodziców i dzieci.
Podstawa prawna
● Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
● Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
