Instalacje biogazowni należą do najbardziej wydajnych. Biogazownie to szansa na poprawę ochrony środowiska i dodatkowe źródło czystej energii. Ich budowa zwiększa bezpieczeństwo energetyczne - rozmawiamy z radcą prawnym ROBERTEM MIKULSKIM.
● Do 2010 roku udział energii ze źródeł odnawialnych ma stanowić w bilansie energetyki kraju 7,5 proc, a od 2020 roku – 14 proc. Czy oznacza to otwarcie energetycznych drzwi dla biogazowni w Polsce?
– Miejmy nadzieję, że tak. Energetyka biogazowa, z uwagi na wymogi Unii Europejskiej związane z koniecznością ograniczenia zanieczyszczeń, oszczędnością energii i zwiększeniem udziału źródeł odnawialnych w łącznej produkcji energii powinna znaleźć się w centrum naszego zainteresowania. Nie bez znaczenia jest, że stale rośnie zapotrzebowanie na energię. Inwestycje biogazowe mogą być jednym z łatwiejszych sposobów pomnożenia w Polsce źródeł energii. Biogazownie należą do najbardziej wydajnych instalacji – przy generatorach o tej samej mocy produkują czterokrotnie więcej energii niż ferma wiatrowa.
● Czym jest biogazownia. Z jakich elementów się składa?
– Biogazownia to kompleks urządzeń skonstruowanych w celu przetwarzania biomasy roślinnej, odpadów zwierzęcych, odpadów organicznych lub osadów ze ścieków w biogaz. Jej konstrukcja jest uzależniona od rodzaju substratu, jaki ma być stosowany do produkcji biogazu. Typowa biogazownia składa się urządzeń i obiektów do przechowywania, przygotowania oraz dozowania substratów. W urządzeniach magazynujących – silosach, zbiornikach, halach – przechowywane są substraty charakteryzujące się emisją nieprzyjemnych zapachów. Substraty w formie stałej wprowadza się do komór fermentacyjnych za pomocą specjalnych stacji, natomiast materiały płynne mogą być dozowane techniką pompową. Elementem niektórych biogazowni są również ciągi technologiczne przeznaczone do rozdrabniania, higienizacji lub pasteryzacji substratów. Niezbędnym elementem biogazowni jest komora fermentacyjna. Pozostałości pofermentacyjne są gromadzone w zbiorniku magazynowym. Poza systemem zbiorników w ramach biogazowni funkcjonują trzy istotne jej elementy – pompownia obsługująca transport substratów oraz pozostałości pofermentacyjne pomiędzy poszczególnymi zbiornikami, sterownia oraz urządzenie przetwarzające energię biogazu na energię cieplną lub elektryczną. Elementem biogazowni mogą być systemy wykorzystujące energię cieplną i pozwalające na uzyskanie dodatkowych dochodów z suszenia zboża, drewna.
Reklama
● Ile kosztuje budowa biogazowni?
– Zależy to od jej rodzaju, wielkości i lokalizacji. Wyższe zaawansowanie techniczne biogazowni oznacza większe koszty. W Niemczech koszt budowy biogazowni to 3,5 tys. euro na 1 kW mocy. Funkcjonująca dziś w Polsce biogazownia firmy Poldanor kosztowała 4,3 mln zł, natomiast biogazownia na oczyszczalni ścieków w Inowrocławiu 2,4 mln zł. Większych nakładów wymagają inwestycje dużych inwestorów – budowa biogazowni firmy Agrogaz o mocy 2,1 MW pochłonie 28 mln zł.
● Dlaczego biogazownie mogą być szansą inwestycyjną dla Polski?
– Budowa biogazowni to nie tylko szansa na lepszą ochronę środowiska, ale dodatkowe źródło czystej energii, która zwiększa stabilność jej podaży. Ich budowa zwiększa bezpieczeństwo energetyczne. Powoduje rozwój infrastruktury, powstanie nowych miejsc pracy. Biogazownie tworzą rynek zbytu dla produkcji rolnej. Są one opłacalne, gdyż firmy energetyczne są zobowiązane do zakupu energii z odnawialnych źródeł. Zysk przynosi też obrót świadectwami pochodzenia, których zakupem interesują się firmy emitujące CO2.
● Jakie problemy prawne może rodzić budowa biogazowni?
– W początkowej fazie konieczne jest dokonanie wyboru technologii wytwarzania biogazu – wiąże się z tym zakup licencji na użytkowanie technologii przetwarzania substratu. Potem konieczne jest uzyskanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Budowa biogazowni to także problemy z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego – musi być ona uwzględniona w planie miejscowym. Niezbędne jest także sięgnięcie do przepisów dotyczących porządku w gminach, ustawy o odpadach, regulacji dotyczących ich przetwarzania, ustawy o nawozach i nawożeniu, przepisów o emisji gazów i zanieczyszczeń. Inwestycja biogazowa wymaga przygotowania umów: partnerskich, dostaw substratów i sprzedaży energii oraz znajomości prawa energetycznego, budowlanego i korporacyjnego.
● Jak zaplanować przygotowanie platformy prawno-organizacyjnej do realizacji biogazowni?
– Podstawą jest studium wykonalności – czyli wstępna analiza inwestycji w danym miejscu i w oparciu o istniejące substraty organiczne. Studium musi odpowiedzieć na pytanie, czy inwestycja będzie opłacalna. Ważny jest wybór technologii do produkcji biogazu oraz zapewnienie dostaw substratów organicznych. Dalsze czynności to już proces budowlany i związana z nim konieczność uzyskania pozwoleń i uzgodnień.
● Po powstaniu biogazowni konieczne jest zawarcie umów na odbiór energii. Czy powinny to być standardowe umowy, takie jak z odbiorcami energii elektrycznej?
– Umowy na odbiór energii to jeden z punktów krytycznych inwestycji. Powinny być podpisane przed uruchomieniem biogazowni. Inwestor, planując inwestycję, musi zapewnić sobie stały odbiór energii. W warunkach polskich energia z biogazowi z reguły dostarczana jest do zakładów energetycznych. Przy odpisywaniu umów mamy więc do czynienia z systemami sieciowymi, które narzucają swoje warunku odbioru.
● Ile biogazowni działa w Polsce?
– Jest ich około 150. Większość to instalacje na wysypiskach śmieci oraz oczyszczalniach ścieków, natomiast nie wykorzystujemy biogazowni rolniczych. Obecnie istnieje kilka takich biogazowni wybudowanych przez firmę Poldanor – duńskiego producenta trzody. W końcowej fazie jest budowa biogazowni rolniczej w Studziance, której inwestorem jest właściciel fermy drobiowej. Powstają też spółki w celu budowy biogazowni, jak Agrogaz, której udziałowcami są należąca do Jana Kulczyka Polenergia oraz niemiecki potentat biogazowy – firma Schmack.
● Biogazownia to potencjalne problemy dla lokalnych społeczności. Obawiają się one odoru przemysłowego. Czy stosowane technologie pozwalają na uniknięcie takiego zagrożenia?
– Oddziaływanie inwestycji biogazowej na najbliższe otoczenie jest jednym z podstawowych tematów, jakie poruszane są w związku z planowanymi inwestycjami biogazowymi. Powszechne jest przekonanie, iż biogazownia oznacza nieprzyjemny zapach w okolicy. Jednak są już na rynku technologie pozwalające na zminimalizowanie negatywnego oddziaływania biogazowni na otoczenie. Potrzebna jest kampania informacyjna pokazująca, że biogazownia to inwestycja, która poza wkładem w ochronę środowiska oraz zapewnienie alternatywnego źródła energii jest szansą na rozwój infrastruktury oraz rynku zbytu dla lokalnej produkcji rolnej, przy jedynie nieznacznym negatywnym jej wpływie na otoczenie.
ROBERT MIKULSKI
partner zarządzający Kancelarii Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski