Programy systematycznego oszczędzania (w skrócie PSO) oferowane są przez większość TFI nastawionych na tzw. klienta detalicznego. Konstrukcja programów jest podobna we wszystkich towarzystwach – w zamian za zobowiązanie klienta do regularnych wpłat TFI obniża opłaty w stosunku do tych, jakie obowiązują przy pojedynczych wpłatach do funduszy, a także obniża progi minimalnych wpłat. Oferty poszczególnych TFI różnią się jednak w szczegółach.
Ponad 20 funduszy i subfunduszy albo … jeden
Oferta PSO bardzo różni się w zakresie liczby funduszy i subfunduszy dostępnych dla uczestników. Rekordzistą jest Pioneer Pekao TFI, które w programach „Pro” i „Junior” udostępnia ponad 20 funduszy i subfunduszy o różnych strategiach inwestycyjnych. Na drugim biegunie mamy program „Pewny Start Dziecka” oferowany przez BZ WBK AIB TFI, który ogranicza się do jednego funduszu – Arka Ochrony Kapitału. Niektóre TFI dają klientom wybór co prawda spośród wielu funduszy, ale tylko jednego. Przykładowo w BPH TFI do wyboru jest 11 subfunduszy, ale umowę PSO można podpisać tylko z jednym (aby wpłacać pieniądze do większej liczby funduszy trzeba podpisać więcej niż jedną umowę PSO).
Oznacza to jednocześnie, że w trakcie oszczędzania nie można zmienić funduszu, do którego trafiają składki. Podobnie jest w Aviva TFI, aczkolwiek tu uczestnicy np. „Indywidualnego Programu Inwestycyjnego” mają nieco więcej możliwości. Co prawda do wyboru jest tylko jeden z 10 subfunduszy lub fundusz aktywnej alokacji, ale umowy nie podpisuje się z konkretnym funduszem, dlatego można go zmieniać w trakcie okresu oszczędzania. Uczestnicy „Celowego Planu Oszczędnościowego” Legg Mason TFI mogą wybrać jeden z czterech funduszy i podobnie, jak w Aviva Investors - zmieniać alokację. Dużą liczbę, bo ponad 20 funduszy udostępnia uczestnikom „Inwestycyjnego Systemu Oszczędnościowego” DWS TFI. Składka może jednak trafiać maksymalnie do trzech. W UniAktywnym Planie Oszczędzania, oferowanym przez Union Investment TFI, składka może trafiać do jednego lub maksymalnie czterech z 17 subfunduszy.
Mniejsza kwota minimalnej inwestycji
W ramach PSO towarzystwa zwykle obniżają wysokość minimalnej kwoty, jaka jest wymagana przy jednorazowej wpłacie do funduszu. Przykładowo dokonując pojedynczej inwestycji w fundusze Aviva Investors TFI trzeba wpłacić minimum 1000 zł przy otwarciu rejestru w danym funduszu, a przy każdej kolejne wpłacie – minimum 100 zł. Tymczasem jednorazowa wpłata w ramach PSO to 100 zł lub 50 zł w zależności od programu. Podobnie wygląda sytuacja jeśli chodzi o pojedyncze wpłaty do funduszy BPH TFI. Jednorazowo do PSO wystarczy wpłacić 50 zł. Analogiczną politykę stosują KBC TFI, BZ WBK AIB TFI, Millennium TFI, Superfund TFI czy Pioneer TFI, aczkolwiek same kwoty różnią się. Korzystanie z PSO oferowanych przez ING TFI oraz PKO TFI nie wiąże się natomiast z obniżeniem minimalnych kwot w stosunku do pojedynczych wpłat do funduszy, gdyż w obu wariantach minimalne kwoty to 50 zł. Podobnie jest w Union Investment TFI, gdzie zarówno dla programów, jak i pojedynczych wpłat, minimalna wpłata to 100 zł.
Są jednak na rynku oferty programów oszczędnościowych, których uczestnicy muszą dokonywać większych wpłat niż osoby jednorazowo inwestujące w fundusze. Przykładowo w Legg Mason TFI minimalna składka to 300 lub 200 zł (w zależności od tego iloletni jest program), jednak pierwsza wpłata musi stanowić trzykrotność zadeklarowanej składki miesięcznej. Jednorazowa wpłata do funduszy (dla osób niebędących uczestnikami PSO) wynosi natomiast minimum 100 zł. W PZU TFI uczestnicy PSO wpłacają co miesiąc przynajmniej 500 zł, a pierwsza składka to minimum 1500 zł. W przypadku wpłat pojedynczych jest to natomiast 100 zł. Podobna zasadę stosuje DWS TFI w programie „Inwestycyjny System Oszczędnościowy”. Miesięczna składka wynosi 100 zł, ale pierwsza musi być minimum czterokrotnością zadeklarowanej miesięcznej. Wpłacając jednorazowo do funduszy wystarczy mieć 100 zł przy otwarciu rejestru, a przy kolejnej wpłacie – 50 zł.
Zniżki w opłatach
Uczestnicy PSO mogą korzystać ze zniżek w opłatach dystrybucyjnych. Jednak w przypadku, gdyby zerwali umowę przed terminem muszą zazwyczaj zapłacić opłatę wyrównawczą, stanowiącą równowartość całości lub części otrzymanych zniżek. Zniżki oferują m.in. BPH TFI (maksymalnie 40 proc.), KBC TFI (od 25 proc. do 100 proc., zależnie od długości okresu oszczędzania), PKO TFI (do 100 proc. dla 3-letniego okresu oszczędzania), Union Investment TFI (od 30 proc. do 70 proc. w zależności od programu), a także ING TFI czy Pioneer Pekao TFI.
PZU TFI w ogóle nie pobiera opłat dystrybucyjnych (jest opłata za „wyjście” przed upływem 5-letniego okresu oszczędzania, wynosząca od 4,5% w pierwszym roku do 1% w piątym). W BZ WBK AIB TFI w „Programie Inwestycyjnym Moja Przyszłość” pierwsza składka zwolniona jest z opłaty manipulacyjnej, dla pozostałych wpłat są zniżki uzależnione od wysokości zadeklarowanej wpłaty oraz stażu w programie. Aviva Investors TFI nie pobiera od uczestników PSO opłaty manipulacyjnej, wymaga jednak uiszczenia opłaty początkowej, której wysokość zależy od zadeklarowanej kwoty składki (maksymalnie jest to wysokość pierwszej składki – w przypadku, gdy wynosi ona 50 zł lub 100 zł). Uczestnicy „Celowego Programu Inwestycyjnego” oferowanego przez Millennium TFI też są zwolnieni z opłat manipulacyjnych, ponoszą jednak koszt opłaty początkowej, której wysokość zależy od zadeklarowanej składki i długości okresu oszczędzania (od 65 zł dla składki 100 zł i 2-letniego programu do 1720 zł dla składki 1000 zł i 10-letniego okresu).
Uczestnicy „Celowego Planu Oszczędnościowego” Legg Mason TFI ponoszą koszty zarówno opłaty dystrybucyjnej, jak i początkowej. Pierwsza z nich może być obniżona prawie o połowę, a wysokość drugiej zależy od wybranego funduszy i docelowej wartości inwestycji. Przykładowo dla docelowej kwoty 25 tys. zł opłata wyniesie 0,4%, 1,6 proc. lub 2,4 proc. Opłata początkowa obowiązuje też w „UniPlanie na Przyszłość” (Union Investment TFI).
Zmiana alokacji
TFI różnie regulują kwestie związane ze zmianą funduszu/funduszy, do których trafiają składki. Przykładowo uczestnicy „Celowego Programu Inwestycyjnego” Millennium TFI mogą dowolnie zmieniać alokację, a także umarzać jednostki w trakcie okresu oszczędzania, pod warunkiem, że wartość zgromadzonych środków nie spadnie poniżej 3 tys. zł. Nieograniczone możliwości zmian daje też uczestnikom KBC TFI. W Aviva Investors TFI uczestnik może trzy razy do roku zmienić alokację dla nowych składek i dokonać wymiany zgromadzonych jednostek uczestnictwa danego subfunduszu na inny. Legg Mason TFI zezwala na wymianę wszystkich zgromadzonych jednostek raz na pół roku.
Może się zdarzyć, że dyspozycja zmiany alokacji dla nowych składek spowoduje automatycznie zmiany portfelu już zgromadzonych jednostek. Tak jest np. w „Inwestycyjnym Systemie Oszczędnościowym” oferowanym przez DWS TFI.
Specjalny typ jednostek
Większość TFI nie przydziela uczestnikom programów systematycznego oszczędzania specjalnych typów jednostek. Otrzymują je jednak uczestnicy programów oferowanych przez Superfund TFI (Program Systematycznego Inwestowania), ING TFI czy PZU TFI.
/>