Definicja ryzyka
W rozumieniu potocznym: niebezpieczeństwo poniesienia straty.
W terminologii finansowej: pozytywne bądź negatywne odchylenie od oczekiwanego poziomu.
W ujęciu matematycznym: odchylenie standardowe od wartości oczekiwanej.
Każdy uczestnik rynku walutowego oraz pieniężnego ma do czynienia z czterema rodzajami ryzyka:
1. ryzykiem walutowym,
2. ryzykiem stopy procentowej,
3. ryzykiem płynności,
4. ryzykiem strony przeciwnej.
Ryzyko walutowe
Ryzyko pojawia się w momencie ,,zajęcia pozycji" przez uczestnika rynku. Dla dealera walutowego jest to kupno lub sprzedaż określonej kwoty waluty zagranicznej w celu spekulacji, dla eksportera - podpisanie kontraktu handlowego na dostawę produktu za granice, dla kredytobiorcy - wzięcie kredytu w walucie zagranicznej z myślą o wykorzystaniu go na terenie kraju.
Pozycja walutowa jest zestawieniem wierzytelności (aktywów) i zobowiązań (pasywów) uczestnika rynku w walutach obcych bez względu na termin ich realizacji.
Jeśli wierzytelności są równe zobowiązaniom - podmiot ma zamkniętą pozycje walutową. Jeśli takiej równowagi nie ma - pozycja walutowa jest otwarta.
Otwarta pozycja walutowa może być: długa - gdy wierzytelności przeważają zobowiązania, krótka - gdy występuje przewaga zobowiązań nad wierzytelnościami.
Uczestnik rynku walutowego ma tyle pozycji walutowych, w ilu walutach ma wierzytelności i zobowiązania (np. pewien bank ma zobowiązania tylko w markach, wierzytelności tylko w jenach oraz przewagę zobowiązań nad wierzytelnościami w dolarach - w takiej sytuacji zajmuje pozycje walutowe w trzech walutach: krótką w markach, długą w jenach i krótką w dolarach).
Eksporterzy oraz importerzy zdają sobie sprawę z możliwości spadku lub wzrostu wartości zagranicznej waluty przed wpływem należności pochodzących z eksportu lub przed wywiązaniem się z zobowiązań importowych. Często nie wykonują żadnego ruchu w kierunku ograniczenia ryzyka walutowego, w którego obliczu stoją. Stają się ,,spekulantami mimo woli".
Ryzyko stopy procentowej
Pozostawało długo na drugim planie w stosunku do ryzyka walutowego. Wynikało to głównie z niskiej zmienności stóp procentowych. W sytuacji zmniejszania się marż zysku instytucje finansowe oraz inne firmy będące uczestnikami rynku pieniężnego zaczęły interesować się również zabezpieczaniem ryzyka stopy procentowej. Począwszy od 1992 - 1993 ten typ ryzyka jest uwzględniany przez dyrektorów finansowych przedsiębiorstw:
Rozwinięte rynki finansowe posiadają w swojej ofercie takie instrumenty zabezpieczające jak: FRA's, Interest Rate SWAP's, CAP's, FLOOR's, opcje na stopy procentowe.
W Polsce obecnie kilka banków posiada możliwość zaoferowania kontraktu FRA (umowy o przyszłą stopę procentową). Kredytobiorcy posiadający kredyty oparte o stawki zmienne mogą więc zabezpieczać się przed wzrostem stóp przez np. kupowanie kontraktów FRA (Forward Rate Agreement). Osoby zainteresowane spadkiem stóp mogą FRA sprzedać.
Ryzyko płynności
Ten rodzaj ryzyka polega na prawdopodobieństwie zajścia takiej sytuacji, w której nie będzie możliwe dokonanie transakcji na skutek braku uczestników rynku lub istnienia bardzo dużej różnicy pomiędzy ceną kupna i ceną sprzedaży.
Dobra płynność jest warunkiem rozwoju rynku, którego uczestnicy mogą nabyć lub zbyć dany aktyw w dowolnym momencie. Rynek walutowy spot jest najbardziej płynnym spośród rynków finansowych.
Ryzyko strony
Ryzyko strony wynika z możliwości nie wywiązania się jednej ze stron ze swych zobowiązań. Może pochodzić:
ze strony klienta
ze strony banku
ze strony kraju
Ryzyko Klienta: Dotyczy sytuacji, w której importer nie reguluje swoich płatności lub gdy eksporter nie dostarczy towaru w dniu wymagalności.
Ryzyko banku:Ten rodzaj ryzyka stron jest znany przez sektor bankowy. Polega na możliwości niewywiązania się banku ze swoich zobowiązań na rzecz klienta lub innego banku. Określane jest na podstawie dość złożonej analizy pozycji banku na rynku. Dokonują takiej oceny zarówno banki w odniesieniu do swoich kontrahentów (innych banków) oraz firmy "ratingowe" klasyfikujące bank w odpowiedniej grupie ryzyka.
Ryzyko kraju: Związane silnie z ryzykiem politycznym, prawnym i gospodarczym. Możliwość nieoczekiwanego wprowadzenia barier dla przepływu dóbr i usług albo kapitału.
