Komisja rozpoczęła w środę wdrażanie planu działań na wypadek braku umowy z Londynem ze względu na utrzymującą się w Wielkiej Brytanii niepewność związaną z ratyfikacją umowy rozwodowej oraz apel unijnych przywódców w tej kwestii na zeszłotygodniowym unijnym szczycie w Brukseli.
Ten plan to szereg propozycji legislacyjnych, które mają ograniczyć szkodliwe skutki Brexitu, w tym zakłócenia m.in. usług finansowych, ruchu lotniczego, kontroli granicznych i celnych czy handlu, w przypadku gdyby Zjednoczone Królestwo opuściło w marcu Wspólnotę bez umowy rozwodowej.
KE uważa, że środki te muszą być gotowe już teraz, by w razie "twardego" Brexitu mogły wejść w życie 30 marca 2019 r. Ma to możliwie maksymalnie ograniczyć szkody w UE spowodowane brakiem umowy i chronić interesy Wspólnoty. Będą one miały charakter tymczasowy i ograniczony zakres oraz będą przyjmowane przez UE jednostronnie.
Komisja zaprezentowała m.in. dwie propozycje, które pozwolą uniknąć całkowitego przerwania ruchu lotniczego między UE a Zjednoczonym Królestwem. Mają zapewnić jedynie podstawowe zasady dotyczące połączeń lotniczych i - jak podkreśla KE - w żadnym wypadku nie będą lustrzanym odbiciem znaczących korzyści wynikających z członkostwa w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. Jest to uzależnione od przyznania przez Zjednoczone Królestwo równoważnych praw unijnym przewoźnikom lotniczym, a także od zapewnienia przez Wielką Brytanię warunków uczciwej konkurencji.
Chodzi w tym wypadku o czasowe zapewnienie, przez 12 miesięcy, świadczenia niektórych usług lotniczych między Zjednoczonym Królestwem a UE oraz przedłużenia na okres dziewięciu miesięcy ważności niektórych licencji w zakresie bezpieczeństwa lotniczego.
Komisja przyjęła również propozycję rozporządzenia w sprawie zezwolenia podmiotom ze Zjednoczonego Królestwa na tymczasowy (9 miesięcy) przewóz towarów do UE, pod warunkiem, że Wielka Brytania przyzna unijnym drogowym przewoźnikom towarów równoważne prawa, i z zastrzeżeniem zapewnienia warunków uczciwej konkurencji.
KE proponuje również uwzględnienie mórz otaczających Zjednoczone Królestwo w przepisach określających terminy, w których należy składać deklaracje przywozowe oraz deklaracje przed opuszczeniem obszaru celnego Unii. Inna propozycja to dodanie Zjednoczonego Królestwa do wykazu państw, w odniesieniu do których zezwolenie na wywóz produktów podwójnego zastosowania jest ważne w całej UE.
Istotne jest jednak w tym obszarze przede wszystkim to - jak podkreśla KE - aby państwa członkowskie podjęły wszelkie niezbędne kroki, by móc stosować unijny kodeks celny i odpowiednie przepisy dotyczące podatków pośrednich w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa.
W kwestii unijnej polityki klimatycznej KE chce, aby ewentualny "twardy" Brexit nie wpłynął na funkcjonowanie systemu handlu emisjami. Dlatego zaproponowała tymczasowe zawieszenie dla Zjednoczonego Królestwa przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji, sprzedaży na aukcji oraz wymiany międzynarodowych jednostek emisji ze skutkiem od 1 stycznia 2019 r.
W sektorze finansowym Komisja stwierdziła, że do zapewnienia stabilności finansowej w państwach unijnej "27" niezbędna jest jedynie ograniczona liczba środków awaryjnych. Dotyczą one m.in. rozliczenia instrumentów pochodnych i kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.
Komisja potwierdziła też w środę swoje zobowiązanie do zapewnienia kontynuacji obecnych programów w przygranicznych hrabstwach Irlandii i Irlandii Północnej bez względu na to, który scenariusz Brexitu będzie realizowany. Przedstawiła propozycję kontynuowania programu PEACE w Irlandii Północnej do końca 2020 r. w przypadku scenariusza braku porozumienia. W odniesieniu do okresu po 2020 r. Komisja zaproponowała już, w ramach propozycji przyszłego budżetu unijnego na lata 2021-2027, kontynuowanie i wzmocnienie transgranicznego wsparcia na rzecz pokoju i pojednania w tym rejonie.
KE poinformowała też w środę, że zachęca państwa członkowskie do przyjęcia przychylnego podejścia do praw brytyjskich obywateli w UE z zastrzeżeniem odwzajemnienia takiego podejścia przez Zjednoczone Królestwo.
Jej zdaniem państwa członkowskie powinny przyjąć środki w celu zapewnienia, by obywatele Wielkiej Brytanii legalnie przebywający w UE w dniu wystąpienia ze Wspólnoty byli nadal uznawani za legalnych rezydentów. Państwa członkowskie powinny przyjąć pragmatyczne podejście do przyznawania statusu miejsca pobytu czasowego. Komisja przyjęła już wniosek dotyczący rozporządzenia, zgodnie z którym obywatele Zjednoczonego Królestwa są zwolnieni z obowiązku wizowego, pod warunkiem, że wszyscy obywatele UE są zwolnieni z obowiązku wizowego w Zjednoczonym Królestwie.
W odniesieniu do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Komisja uważa za konieczne, aby państwa członkowskie podjęły wszelkie możliwe kroki w celu zagwarantowania pewności prawa i ochrony praw nabytych przez obywateli "27" i obywateli Zjednoczonego Królestwa, którzy skorzystali z prawa do swobodnego przemieszczania się przed 30 marca 2019 r.
Środki zaproponowane przez Komisję będą musiały zostać zaakceptowane przez Parlament Europejski i 27 krajów pozostających w UE, tak by weszły w życie do 29 marca 2019 r.
>>> Czytaj też: Niemcy przyjęły projekt ustawy ułatwiającej imigrację zarobkową spoza UE
