/>
Czwarta rewolucja przemysłowa to zmiany związane z cyfryzacją produkcji i wzrostem znaczenia przetwarzania danych. Te zmiany już zachodzą w skali globalnej. Do kluczowych technologii związanych z Przemysłem 4.0 należą m.in. Internet Rzeczy, Big Data i sztuczna inteligencja. Na zmiany związane z Industry 4.0 musimy w pierwszej kolejności przygotować kadry. Według przeprowadzonych przez Siemensa i Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii w kwietniu tego roku badań Smart Industry 2019 najczęściej wskazywaną barierą rozwoju strategii Przemysłu 4.0 w polskich firmach była konieczność zatrudniania wykwalifikowanych specjalistów. Wraz z Industry 4.0 pojawia się potrzeba posiadania umiejętności interdyscyplinarnych. Większą rolę odgrywać będą umiejętności miękkie związane m.in. z koniecznością efektywnego komunikowania się w zespole specjalistów. Konieczność rozszerzania kompetencji jest zatem niejako narzucona przez cyfryzację produkcji i potrzebę wdrażania nowych technologii. Już obecnie od inżynierów oczekuje się umiejętności w wielu dziedzinach jednocześnie.
Co zatem decyduje o sukcesie przedsiębiorstw w przemyśle? Na sukces pracuje cały zespół, a nie pojedynczy menedżerowie czy inżynierowie. Liczy się przede wszystkim umiejętność pracy w zespole i kreatywność. Już obecnie w zawód inżyniera wpisane są oczekiwania kreatywnego podchodzenia do zagadnień i zdolności do znajdowania nowych rozwiązań. W badaniu Smart Industry 2019 70% inżynierów deklaruje, że w firmach, w których pracują oczekuje się od nich zgłaszania nowych pomysłów dotyczących technologii produkcji lub wykorzystywania rozwiązań cyfrowych oraz przedstawiania propozycji innowacji produktowych. Okazuje się też, że wychodzenie z nowymi pomysłami spotyka się relatywnie często z dobrym przyjęciem organizacji, bo pomysły są brane pod uwagę i wdrażane. Dotyczy to najczęściej innowacji produktowych czy technologicznych, w tym w zakresie cyfryzacji.
– Od specjalistów Przemysłu 4.0 oczekuje się umiejętności z obszaru zarządzania procesami produkcyjnymi, ale także zespołami ludzkimi, do tego sprawnego skutecznego komunikowania się, elastyczności. Duże znaczenie w zawodach związanych z Industry 4.0 ma łatwość współpracy z przedstawicielami różnych działów. Zdaniem inżynierów biorących udział w badaniu takie cechy są także coraz powszechniej oczekiwane przez pracodawców. Można spodziewać się, że w przyszłości inżynier Przemysłu 4.0 korzystać będzie zarówno z umiejętności technicznych jak i umiejętności miękkich – mówi Dominika Bettman, prezeska zarządu (CEO) spółki Siemens Polska.
Jakie działania powinny podejmować przedsiębiorstwa, aby zwiększyć konkurencyjność w przemyśle? W gospodarce opartej na wiedzy kluczem jest dbałość o gromadzenie wiedzy i jej kumulowanie m.in. poprzez szkolenia pracowników oraz tworzenie dokumentacji. Z informacji pozyskanych z badania Smart Industry 2019 wynika, że szkolenia w przedsiębiorstwach częściej mają charakter nieformalny, niż zinstytucjonalizowany. Polega to na tym, że bardziej doświadczeni pracownicy przekazują wiedzę młodszym. Bywa jednak też, że wiedza w niektórych obszarach przekazywana jest przez młodszych pracowników pracownikom starszym.
– Nieformalne sposoby przekazywania wiedzy są popularniejsze od metod usankcjonowanych przez pracodawcę. Jest to obserwacja szczególnie istotna w kontekście konieczności kumulowania wiedzy w organizacji i minimalizacji ryzyka odpływu z firmy starszych stażem pracowników, co powodowałoby utratę części zasobów kompetencyjnych. Dla pracodawców oznacza to również konieczność dbania o komfort pracowników, ich poczucie przynależności do organizacji, bo tylko z takim nastawieniem będą skłonni do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem. Warto także zwrócić uwagę, że przepływ informacji odbywa się w obydwu kierunkach, nie tylko od starszych stażem pracowników, ale także od młodszych, którzy opanowali nowe, w tym np. cyfrowe kompetencje – mówi Dominika Bettman.
Na jakie obszary wiedzy należy zwrócić szczególną uwagę, by utrzymać się w nurcie zmian technologicznych związanych z Industry 4.0? Nie ulega wątpliwości, że przełomowe będą zmiany związane z Internetem Rzeczy (Internet of Things). Większość urządzeń takich jak lodówki, ekspresy do kawy, pralki wyposażonych będzie w IoT. Internet Rzeczy znajdzie swoje zastosowanie praktycznie we wszystkich branżach od transportu po medycynę i inteligentne miasta. Już obecnie stosuje się wiele rozwiązań Internetu Rzeczy: od rozpoznawania twarzy w systemach bezpieczeństwa po inteligentne sygnalizatory świetlne, zoptymalizowane sieci energetyczne, inteligentne zarządzanie zużyciem wody, liczniki parkowania i tysiące innych, jeszcze nie odkrytych możliwości. IoT wymusi transformację biznesu. Z wykorzystaniem IoT firmy zmieniają swoje modele biznesowe i optymalizują procesy, wynajdują nowe produkty i usługi online. Internet Rzeczy w połączeniu z Big Data stanowić będzie o przewadze konkurencyjnej przedsiębiorstw. Wspierać je będzie sztuczna inteligencja (AI) oparta na systemach komputerowych, których algorytmy po przejściu przez proces uczenia w pewnych aspektach dorównują ludzkiej inteligencji lub nawet ją przewyższają. Dzięki technologiom wykorzystującym rozwiązania z zakresu AI miejsce tradycyjnej prewencyjnej konserwacji maszyn i linii produkcyjnych zaczyna zajmować predykcja (Predictive Maintenance). Jej zastosowanie pozwala ustawicznie monitorować pracę maszyn i reagować na problemy natychmiast po otrzymaniu komunikatu alarmowego. Wskaźniki diagnostyczne umożliwiają ciągle śledzenie anomalii i diagnozowanie sytuacji awaryjnych. Duży wpływ na rozwój technologii w przemyśle będzie miała też rozszerzona rzeczywistość. Pracownik zyskuje wgląd w proces produkcji dzięki specjalnym okularom. Kierując wzrok na maszynę będzie widział oprócz niej także jej parametry pracy. Obracając głowę zobaczy sąsiednią maszynę oraz wyświetlą mu się jej parametry. Taki sposób prezentacji danych ułatwia ich zrozumienie i orientację w sytuacji.