Najczęściej stosuje się metody majątkowe, dochodowe oraz porównawcze. Pierwsze bazują na wartości majątku przedsiębiorstwa wykazywanego w bilansie. Wartość przedsiębiorstwa odpowiada wartości kapitału własnego. Zaletą takiego podejścia jest jego prostota i szybkość wykonania wyceny.

Dochody i porównania

Druga grupa metod, tzw. dochodowych, zakłada, iż wartość przedsiębiorstwa odpowiada sumie przyszłych przepływów pieniężnych, jakie dany biznes jest w stanie wygenerować. Uwzględnia się wartość pieniądza w czasie – za pomocą tzw. dyskontowania sprowadza się przyszłe przepływy pieniężne do wartości bieżącej. Jednostka pieniądza w danym momencie w przyszłości jest warta mniej niż w dniu dzisiejszym (wartość bieżąca przyszłego przepływu pieniężnego jest tym mniejsza, im wyższy jest koszt kapitału oraz im bardziej oddalony jest w czasie moment uzyskania danego przepływu). Te cechy dochodowych metod wyceny są niewątpliwie zaletami, lecz jednocześnie sprawiają, iż ustalanie wartości przedsiębiorstwa przy ich użyciu jest skomplikowane i czasochłonne, ponieważ wymagają sporządzenia rzetelnych prognoz finansowych. Dużym wyzwaniem jest także oszacowanie kosztu kapitału, który posłuży do ustalenia bieżącej wartości przyszłych przepływów pieniężnych.
Metody porównawcze wykorzystuje dane rynkowe zaczerpnięte z rzeczywistych transakcji kupna-sprzedaży porównywalnych przedsiębiorstw. Najczęściej bazę do porównania stanowią spółki publiczne, gdyż w ich przypadku znana jest wartość rynkowa i możliwe jest łatwe oszacowanie tzw. mnożników, takich jak cena/zysk czy cena/wartość księgowa.

Kłopot ze start-upem

Wycenę młodego przedsiębiorstwa rozpatrzymy w aspekcie procesu inwestycyjnego zachodzącego pomiędzy przedsiębiorcą a potencjalnym inwestorem. Jest to niezwykle ważne, ponieważ wybór metody wyceny podyktowany jest jej celem – w tym przypadku są to przesłanki czysto biznesowe, czyli wprowadzenie do przedsiębiorstwa nowego wspólnika.
Metody majątkowe sprawdzają się w przypadku przedsiębiorstw, których wartość wynika wprost z posiadanych aktywów. Są to np. przedsiębiorstwa produkcyjne działające w tradycyjnych branżach, których działalność wymaga zaangażowania majątku (najczęściej rzeczowego) o znacznej wartości. Natomiast w przypadku młodych, w szczególności innowacyjnych firm metody te nie są odpowiednie ze względu na konieczność uwzględnienia w szacowanej wartości składników pozabilansowych, takich jak unikalna, innowacyjna technologia, know-how czy kapitał ludzki w postaci pomysłodawców przedsięwzięcia.
Innowacyjny charakter przedsięwzięcia powoduje wiele komplikacji. Tak jest również w przypadku metod porównawczych, które bez wątpienia nadają się do ustalania wartości spółek o już ugruntowanej pozycji na rynku, działających w branżach, w których funkcjonuje wiele innych przedsiębiorstw, a część z nich notowana jest także na giełdzie papierów wartościowych. Dla firm o innowacyjnym charakterze działalności ciężko jest znaleźć odpowiedni benchmark.

Spojrzenie w przyszłość

Wycenę utrudnia również to, iż młode firmy, przed którymi stoi wizja dynamicznego rozwoju, wykazują bardzo niestabilne wyniki finansowe, stąd też użycie takich parametrów w wycenie może być obarczone poważnym błędem. Na tle tych komplikacji jedynymi właściwymi metodami do wyceny innowacyjnych start-upów wydają się metody dochodowe, które nie wymagają ani wyników historycznych, ani podmiotów do porównania (co eliminuje problem ze znalezieniem benchmarku).
Najważniejsza jest przyszła działalność przedsiębiorstwa i jego zdolność do generowania przepływów pieniężnych, czyli przyszły potencjał rozwoju firmy. Ważne jest jednak dobre przygotowanie materiału, który zastosujemy w procedurze wyceny, tj. wiarygodnych prognoz finansowych sporządzanych na kilkuletni okres, oraz kosztu kapitału wraz z ustalonym poziomem ryzyka danego przedsięwzięcia.
Oczekiwania stron procesu inwestycyjnego co do wyceny przedmiotu inwestycji często różnią się diametralnie, dlatego warto skorzystać z profesjonalnych metod ustalania wartości przedsiębiorstwa. I choć rekomendowane w przypadku młodych, innowacyjnych firm dochodowe metody wyceny są najbardziej skomplikowane i czasochłonne, są one jednak w stanie oddać wartość przedsiębiorstwa najbliższą rzeczywistości.