Prokuratura Europejska miałaby prowadzić dochodzenia w sprawie przestępstw godzących w unijny budżet i wnosić, w razie potrzeby, do sądów państw członkowskich sprawy związane z takimi przestępstwami. Nowa struktura unijnego "nadzoru budżetowego" miałaby się opierać się na istniejących zasobach i w związku z tym nie pociąga za sobą żadnych znacznych dodatkowych kosztów - zapewnia Komisja.
O propozycji Komisji Europejskiej poinformował dziś oficjalnie José Manuel Barroso. Szef Komisji oświadczył, że tym samym spełnienia swoją obietnicę wygłoszoną w orędziu o stanie UE w 2012 roku.
– Komisja zrealizowała też podjęte wcześniej zobowiązania w zakresie udoskonalenia i wzmocnienia stosowanych przez OLAF procedur związanych z gwarancjami procesowymi, tak aby odpowiadały one gwarancjom, które będą stosowane przez Prokuraturę Europejską – poinformował Barroso. Według niego inicjatywa potwierdza determinację Komisji w odniesieniu do realizacji zasady praworządności.
– Wniosek, który został dziś przedstawiony przez Komisję Europejską, stanowi spełnienie obietnicy wprowadzenia polityki zerowej tolerancji dla nadużyć finansowych godzących w unijny budżet – powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. – Gdy chodzi o pieniądze podatników, liczy się każde euro – zwłaszcza w obecnej sytuacji gospodarczej – dodała.
Reding zwróciła również uwagę, że obecnie UE nie ma odpowiednich narzędzi, aby pociągnąć do odpowiedzialności „przestępców”, którzy wykorzystują luki prawne, by „przywłaszczyć sobie pieniądze podatników.
Prokuratura Europejska miałby być wsparciem dla OLAF, czyli Europejskiego Urzędu ds. zwalczania Nadużyć Finansowych. Instytucja ta jest obecnie odpowiedzialna za prowadzenie dochodzeń w sprawie nadużyć na szkodę budżetu UE, korupcji oraz poważnych uchybień wewnątrz instytucji europejskich. Opracowuje też politykę zwalczania nadużyć finansowych na potrzeby Komisji Europejskiej.
>>> Czytaj też: Wielka Brytania oddala się od UE i dyktuje Brukseli warunki
Koniec z bezkarną defraudacją
– Nowa, niezależna instytucja miałby być elementem łączącym prawa karne każdego z państw członkowskich – tłumaczy Algirdas Šemeta, unijny komisarz ds. zwalczania nadużyć finansowych.
Zadaniem Prokuratury Europejskiej będzie dopilnowanie, aby każdy przypadek, w którym zachodzi podejrzenie nadużyć finansowych na szkodę budżetu UE, prowadził do wszczęcia i zakończenia odpowiedniego postępowania, tak aby przestępcy mieli świadomość, że będą ścigani i postawieni przed wymiarem sprawiedliwości. "Wywoła to silny efekt odstraszający" - pisze Komisja w komunikacie prasowym.
Przeorganizowana struktura
Nowy unijny organ ma zapewnić zdecentralizowaną i oszczędną strukturę w walce z defraudacją unijnych pieniędzy - wyjaśnia Komisja. Prokuratura Europejska będzie zintegrowana bowiem z krajowymi systemami sądownictwa.
Prowadzenie czynności dochodzeniowych oraz ściganie w państwach członkowskich będzie należało do kompetencji delegowanych prokuratorów europejskich, przy wykorzystaniu krajowego personelu i stosowaniu przepisów prawa krajowego.
Prokurator Europejski będzie jedynie koordynował podejmowane przez nich czynności w celu zapewnienia jednolitego podejścia w całej UE, które ma kluczowe znaczenie zwłaszcza w sprawach transgranicznych.
Obecnie poziom ochrony i egzekwowania prawa w kwestii nadużyć finansowych w UE jest bardzo nierówny. Odsetek skutecznych postępowań w sprawie przestępstw wymierzonych przeciwko budżetowi UE znacznie się różni pomiędzy państwami członkowskimi, przy średniej unijnej wynoszącej zaledwie 42,3 proc. Wiele przestępstw nich nie jest w ogóle ściganych.
Jeśli projekt uzyska poparcie państw członkowskich, Parlament Europejski mógłby rozpocząć działalność już 1 stycznia 2015 r. Zgodnie z traktatami na pewno nie będzie w nim uczestniczyć Dania. Również Zjednoczone Królestwo i Irlandia nie przystąpią do systemu, chyba że wyraźnie i z własnej woli podejmą taką decyzję (klauzula „opt in”).
Równolegle do utworzenia Prokuratury Europejskiej Komisja proponuje reformę unijnej europejska jednostka ds. współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych (Eurojust) oraz przedstawia komunikat w sprawie zarządzania unijnym Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).
