rozwiń >

Rekordowe wzrosty globalnych temperatur w 2024 roku

Globalne temperatury w roku 2024 były o 1,28 st. Celsjusza wyższe od bazowego poziomu z XX wieku (lata 1951–1980), co przewyższa rekord ustanowiony w 2023 r. Nowy rekord został ustanowiony po 15 kolejnych miesiącach (od czerwca 2023 r. do sierpnia 2024 r.) bezprecedensowej serii upałów i miesięcznych rekordów temperatur.

Znaczenie zmian klimatycznych według NASA

„Po raz kolejny rekord temperatur został pobity — 2024 r. był najgorętszym rokiem od rozpoczęcia prowadzenia rejestrów w 1880 r.” — powiedział administrator NASA Bill Nelson. „Wobec rekordowych temperatur i pożarów lasów, które obecnie zagrażają naszym ośrodkom i pracownikom w Kalifornii, zrozumienie naszej zmieniającej się planety nigdy nie było ważniejsze” - zaznaczył.

Porozumienie paryskie a aktualne zmiany klimatyczne

Naukowcy NASA szacują ponadto, że Ziemia w 2024 r. była o około 1,47 st. Celsjusza cieplejsza niż średnia z połowy XIX wieku (1850–1900). Przez ponad połowę 2024 r. średnie temperatury były o ponad 1,5 st. Celsjusza wyższe od poziomu bazowego, a średnia roczna, z matematycznymi niepewnościami, mogła przekroczyć ten poziom po raz pierwszy.

„Porozumienie paryskie w sprawie zmian klimatu określa wysiłki mające na celu utrzymanie wzrostu temperatury poniżej 1,5 st. Celsjusza w dłuższej perspektywie. Dla porównania, temperatury w ciepłych okresach na Ziemi trzy miliony lat temu — kiedy poziom mórz był o ponad 20 metrów wyższy niż obecnie — były tylko o około 3 st. Celsjusza wyższe od poziomów sprzed epoki przemysłowej” — powiedział Gavin Schmidt, dyrektor Goddard Institute for Space Studies (GISS) NASA w Nowym Jorku. „Jesteśmy w połowie drogi do temperatur na poziomie pliocenu w ciągu zaledwie 150 lat” - zwrócił uwagę.

Wpływ gazów cieplarnianych na trend ocieplenia

Naukowcy doszli do wniosku, że trend ocieplenia obserwowany w ostatnich dekadach jest napędzany przez zatrzymujące ciepło gazy cieplarniane, takie jak dwutlenek węgla czy metan. Według niedawnej międzynarodowej analizy w latach 2022 i 2023 Ziemia odnotowała rekordowy wzrost emisji dwutlenku węgla z paliw kopalnych. Stężenie dwutlenku węgla w atmosferze wzrosło z poziomu sprzed epoki przemysłowej w XVIII wieku, wynoszącego około 278 części na milion, do około 420 części na milion obecnie.

Rola NASA i agencji federalnych w monitorowaniu klimatu

NASA i inne agencje federalne regularnie gromadzą dane na temat stężeń i emisji gazów cieplarnianych. Dane te są dostępne w U.S. Greenhouse Gas Center, wielodyscyplinarnym przedsięwzięciu, które konsoliduje informacje z obserwacji i modeli, mając na celu zapewnienie decydentom jednego miejsca do gromadzenia danych i analiz.

Naturalne wahania klimatu i ich wpływ na globalne temperatury

Temperatury poszczególnych lat mogą być pod wpływem naturalnych wahań klimatu, takich jak El Niño i La Niña, które naprzemiennie ogrzewają i ochładzają tropikalny Ocean Spokojny. Silne El Niño, które rozpoczęło się jesienią 2023 r., wpłynęło na podniesienie globalnych temperatur powyżej poprzednich rekordów.

Jak wskazał Schmidt, fala upałów, która rozpoczęła się w roku 2023, w roku 2024 nadal przekraczała oczekiwania, mimo że El Niño osłabło. Naukowcy pracują nad identyfikacją czynników, które się do tego przyczyniły, w tym możliwych skutków klimatycznych wybuchu wulkanu Tonga w styczniu 2022 r. i redukcji zanieczyszczeń, które mogą zmienić pokrywę chmur i sposób, w jaki energia słoneczna odbija się z powrotem w przestrzeń kosmiczną.

Długoterminowe skutki zmian klimatycznych

„Nie każdy rok będzie bił rekordy, ale długoterminowy trend jest jasny" — zaznaczył Schmidt. "Już widzimy wpływ w postaci ekstremalnych opadów deszczu, fal upałów i zwiększonego ryzyka powodzi, zjawisk, które będą się nasilać, dopóki emisje będą kontynuowane” - ostrzegł.

Metodologia NASA w analizie temperatury powierzchni Ziemi

NASA prowadzi analizy, korzystając z danych dotyczących temperatury powietrza przy powierzchni Ziemi, zebranych z dziesiątek tysięcy stacji meteorologicznych, a także danych na temat temperatury powierzchni morza uzyskanych za pomocą instrumentów na statkach i bojach. Dane te są analizowane przy użyciu metod, które uwzględniają zróżnicowaną odległość między stacjami pomiaru temperatury na całym świecie i oraz efekty „miejskich wysp ciepła”, które mogą zaburzyć obliczenia.

„Kiedy zachodzą zmiany w klimacie, widać je najpierw w średniej globalnej, potem w skali kontynentalnej, a potem w skali regionalnej. Teraz widzimy je na poziomie lokalnym” — zaznaczył Schmidt. „Zmiany zachodzące w codziennych doświadczeniach pogodowych ludzi stały się aż nadto jasne” - dodał.

Potwierdzenie trendu ocieplenia przez niezależne analizy

Niezależne analizy przeprowadzone przez amerykańską agencję NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration), Berkeley Earth, Hadley Centre (część brytyjskiego Met Office zajmującego się prognozowaniem pogody) oraz Copernicus Climate Services w Europie również wykazały, że globalne temperatury powierzchni w 2024 r. były najwyższe od czasu rozpoczęcia prowadzenia współczesnych rejestrów. Naukowcy ci wykorzystują w swoich analizach wiele tych samych danych dotyczących temperatury, ale stosują różne metodologie i modele. Każdy z nich pokazuje ten sam trwający trend ocieplenia.

Dostępność danych NASA dotyczących globalnych temperatur

Pełny zestaw danych NASA dotyczących globalnych temperatur powierzchni, a także szczegóły dotyczące sposobu, w jaki naukowcy NASA przeprowadzili analizę, są publicznie dostępne w GISS, laboratorium NASA zarządzanym przez agencję Goddard Space Flight Center w Greenbelt w stanie Maryland.(PAP)

Paweł Wernicki