Od 16 lat wielu seniorów w Polsce otrzymuje niższe emerytury tylko dlatego, że zdecydowali się przejść na świadczenie w czerwcu. Dotyczy to około 100 tysięcy osób, które w latach 2009–2019 złożyły wniosek o emeryturę właśnie w tym miesiącu. Niestety, z powodu luki w przepisach ich świadczenia były obliczane mniej korzystnie. Problem udało się rozwiązać dopiero po 2019 roku, ale ci, którzy zostali wcześniej poszkodowani, wciąż czekają na sprawiedliwość.

Co to są emerytury czerwcowe?

Emerytury czerwcowe to potoczna nazwa świadczeń emerytalnych przyznawanych przez ZUS osobom, które składają wniosek o przejście na emeryturę właśnie w czerwcu danego roku. Choć teoretycznie miesiąc złożenia wniosku nie powinien mieć wpływu na wysokość świadczenia, w rzeczywistości osoby, które w latach 2009-2019 decydowały się przejść na emeryturę w czerwcu, otrzymywały niższe przelewy niż gdyby składały wniosek w innych miesiącach.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej tłumaczy, że różnica ta wynikała z faktu, iż osoby przechodzące na emeryturę w kwietniu lub maju miały składki i kapitał początkowy waloryzowane kwartalnie – a suma tych wskaźników zazwyczaj przewyższała roczną waloryzację, która była stosowana w przypadku emerytur przyznawanych w czerwcu.

Tymczasowe rozwiązanie problemu tzw. emerytur czerwcowych zostało wprowadzone ustawą z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 875, z późn. zm.). Zgodnie z art. 53 tej ustawy, osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu 2020 roku, miały możliwość obliczenia świadczenia na zasadach obowiązujących w maju – jeśli dawało to korzystniejszy wynik finansowy.

Problem nowych emerytur przyznawanych w czerwcu został rozwiązany poprzez przepisy zawarte w ustawie z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621). Nowe regulacje, obowiązujące od 18 września 2021 r., obejmują emerytury oraz renty rodzinne przyznawane w czerwcu 2021 roku i w kolejnych latach.

Obecnie trwają prace nad projektem ustawy, która ma wyrównać emerytury seniorów pominiętych przez powyższe przepisy, czyli tych, którzy zdecydowali się przejść na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019.

Emerytury czerwcowe będą przeliczane w 2026 roku

Nowe przepisy, według obecnej wersji projektu, mają wejść w życie 1 lipca 2025 roku, a emerytury po przeliczeniu mają być wypłacane od kwietnia 2026 z wyrównaniem od lipca 2025 roku. Przeliczenie będzie miało charakter automatyczny i obejmie ponowne zastosowanie wskaźników waloryzacyjnych, które w czerwcu nie były brane pod uwagę przy pierwszym naliczaniu świadczenia. Dzięki temu emerytura może wzrosnąć nawet o kilkaset złotych miesięcznie.

Komu należy się wyrównanie emerytury?

Na wyrównanie mogą liczyć:

  • osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019;
  • osoby pobierające renty rodzinne po zmarłych seniorach, którym świadczenie przyznano w czerwcu w latach 2009–2019;
  • osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłych seniorach, którzy osiągnęli ustawowy wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), zmarli w czerwcu w latach 2009–2019 i nie mieli przyznanego prawa do emerytury.

Ile wyniesie wyrównanie czerwcowej emerytury?

Osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019 będą miały przeliczoną na nowo według wskaźników waloryzacyjnych obowiązujących w maju danego roku. Według obecnej wersji projektu ustawy emerytury czerwcowych emerytów w nowej wysokości mają być wypłacane od kwietnia 2026 roku. Jak podaje fakt.pl, mogą być one wyższe nawet o 230 złotych miesięcznie. Co więcej, planowane jest wypłacenie wyrównania od 1 lipca 2025 roku. Oznacza to, że w kwietniu 2026 czerwcowi emeryci z lat 2009-2019 mogą otrzymać z ZUS przelew nawet o 2300 zł większy niż zazwyczaj.

Kiedy ZUS wypłaci wyrównanie czerwcowych emerytur?

Zgodnie z zapowiedziami rządu, proces przeliczania emerytur przyznanych w latach 2009-2019 w czerwcu ma rozpocząć się 1 stycznia 2026 roku. To właśnie od tego momentu ZUS ma rozpocząć działania mające na celu korektę niesprawiedliwie naliczonych świadczeń. Natomiast pierwsze wypłaty wyrównanych emerytur przewidziane są na kwiecień 2026 roku.

Czy trzeba składać wniosek o wyrównanie czerwcowych emerytur?

Jest jeszcze jedna dobra wiadomość dla emerytów czerwcowych z lat 2009-2019 – zgodnie z obecną wersją projektu ustawy, przeliczenia i wypłaty wyrównań mają być realizowane z urzędu, bez konieczności składania osobnych wniosków. Dane potrzebne do ustalenia uprawnień ZUS posiada już w systemie, co umożliwi automatyczną analizę.