Prezes NBP ogłosił w wystąpieniu skierowanym do uczestników Kongresu Obsługi Gotówki 2020, że NBP rozpoczyna prace nad narodową strategią bezpieczeństwa gotówki.

Prof. Glapiński powiedział, że decyzje podejmowane w ostatnim czasie przez bank centralny pomogły sektorowi bankowemu. „Poluzowanie polityki pieniężnej, zwiększenie płynności oraz obniżenie wymogów kapitałowych wspiera także sektor bankowy, albowiem mniejsza skala recesji, a także mniejsze bezrobocie i mniejsza skala upadłości firm to mniejsze straty kredytowe w sektorze”.

NBP pomaga gospodarce dzięki polskiemu złotemu

Zdaniem Prezesa Glapińskiego właściwa reakcja banku centralnego na obecną sytuację gospodarczą nie byłaby możliwa, gdyby Polska obecnie znajdowała się w strefie euro. W strefie euro „reakcja polityki pieniężnej nie byłaby dostosowana do krajowych procesów makroekonomicznych. Z tego punktu widzenia bardzo ważne jest, że mamy własnego złotego, a NBP prowadzi niezależną politykę pieniężną dostosowaną do polskich uwarunkowań” – podkreślił prezes.

Reklama

„Posiadanie złotego wpływa także pozytywnie na zapewnienie sprawnego obiegu gotówkowego. Szczególnie biorąc pod uwagę to, że dostępność gotówki jest fundamentem bezpiecznego funkcjonowania infrastruktury naszego państwa” – dodał.

Ze statystyki NBP wynika, że od marca tego roku wartość pieniądza gotówkowego w gospodarce wzrosła o 80 mld zł, czyli o ok. jedną trzecią, osiągając kwotę 320 mld zł. Dla NBP wysoki poziom wypłat klientów w tym czasie był testem sprawności całego systemu płatniczego. Ważne było przede wszystkim, czy każdy klient będzie miał dostęp do gotówki. „Był to czas bardzo trudny” – uznał prezes NBP.

„Dzisiaj możemy stwierdzić, że obrót gotówkowy w Polsce zdał ten egzamin. Jest to oczywiście powód do dumy dla NBP i całego sektora obsługi gotówki” – powiedział szef banku centralnego.

Gotówka zapewnia bezpieczne funkcjonowanie gospodarki

Prezes NBP zapewnił, że bank centralny jako emitent narodowej waluty zawsze będzie obrońcą gotówki, polskich banknotów i monet, ponieważ zwłaszcza w trudnych sytuacjach zapewnia ona bezpieczne i nieprzerwane funkcjonowanie gospodarki, pozbawione zewnętrznych wpływów i ryzyka przerwania realizacji zobowiązań. Zauważył również, że „eliminacja gotówki (…) nie sprzyja poszerzaniu i wzmacnianiu wolności jednostek”.

„NBP wspiera cyfrowe sposoby płatności, jednak nie zapomina przy tym o podstawie dającej nam wolność – o gotówce” – zadeklarował prezes NBP.

Dodał, że gotówka w czasach pandemii przestała już być po prostu instrumentem płatniczym, a stała się istotnym elementem stabilizacji infrastruktury całego państwa. „Banknoty i monety są znakami pieniężnymi powszechnego obiegu. Dla Narodowego Banku Polskiego oznacza to powszechną dostępność i powszechną akceptację, a także powszechne zrozumienie całego sektora bankowego, że gotówka musi podlegać specjalnej ochronie i nie może być wyłącznie wdziana poprzez pryzmat kosztów i zysków” – powiedział prof. Glapiński.

Gotówka bezpieczna dla Polaków w czasie pandemii

Prezes banku centralnego poinformował, że NBP uzgodnił z Krajowym Konsultantem do spraw epidemiologii zasady bezpiecznego postępowania z banknotami i monetami. W NBP wdrożone zostały procedury neutralizacji ryzyka ewentualnej transmisji wirusa dzięki m.in. kilkudniowej kwarantannie banknotów.

Z badań przeprowadzonych na zlecenie NBP wynika, że 9 proc. respondentów doświadczyło odmowy dokonania płatności gotówką, a zdarzyło się to najczęściej w takich miejscach jak: supermarkety, restauracje, a nawet urzędy samorządu lokalnego. Wśród odpowiedzi wymieniano także apteki, księgarnie i piekarnie. „Pamiętajmy jednak, że nadal około 10 proc. obywateli nie posiada konta bankowego, a kolejne 10 proc. wypłaca natychmiast wszystkie swoje środki w celu opłacenia bieżących potrzeb. To bardzo duża grupa osób, która nie może być dyskryminowana w żaden sposób. Obywatele ci potrzebują wsparcia i naszej ochrony, tak aby państwo gwarantowało im możliwość posługiwania się gotówką” – mówił prof. Glapiński.

Banknoty i monety emitowane jako prawny środek płatniczy co do zasady powinny być akceptowane we wszystkich transakcjach.

Dodał, że „NBP stoi na stanowisku, że banknoty i monety emitowane jako prawny środek płatniczy co do zasady powinny być akceptowane we wszystkich transakcjach”. Zdaniem NBP przedsiębiorca nie może uzależniać zawarcia z konsumentem umowy o świadczenie usługi lub sprzedaży towaru od dokonania zapłaty w formie bezgotówkowej oraz odmówić przyjęcia zapłaty od konsumenta znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP.

Prezes NBP poinformował, że bank centralny ponowi swój postulat wprowadzenia stosownego przepisu w ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych, który wzmocni prawa konsumentów, rozstrzygając jednoznacznie, że mają oni prawo dokonywać płatności w formie gotówkowej zawsze i wszędzie.

„NBP stoi na stanowisku, że wszystkie instrumenty płatnicze powinny być wspierane w równym stopniu, a ich wybór jest wyłącznym prawem konsumentów i obywateli.” – podkreślił prof. Glapiński.

Dodał, że naturalne jest, że w okresach niepewności klienci banków wypłacają część swoich oszczędności, aby mieć je w domu na tak zwany wszelki wypadek. „Ja osobiście również uważam, że roztropnie jest przechowywać w domu pewną kwotę w gotówce. Myślę tu o kwotach umożliwiających zapłatę np. za kilkudniowe zakupy. Pamiętajmy jednak, że oszczędności zgromadzone na kontach bankowych są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do kwoty 100 tysięcy euro. Trzeba pamiętać, że przechowywanie w domu dużych kwot pieniędzy naraża nas na ich uratę w wyniku kradzieży. Jak wszędzie i w tym wypadku potrzebna jest roztropność” – powiedział prezes NBP.

Zaapelował do banków, żeby umożliwiły klientom bankomatów dokonywanie wypłat w wysokich nominałach 200 i 500 zł, w związku z ograniczaniem obsługi gotówkowej w bankach. Prezes uznał, że trudna do utrzymania jest sytuacja, że z jednej strony wypłaty nie można zrealizować w kasie banku, a z drugiej – w bankomatach królują niższe nominały. „Stawia to klientów banków w bardzo trudnej sytuacji”.

NBP zapowiada narodową strategię bezpieczeństwa gotówki

„NBP stoi na stanowisku wspierania obrotu gotówkowego tak, by klient miał zapewniony dostęp do gotówki w racjonalnym czasie i miejscu” – zadeklarował prezes NBP.

„Dlatego z tego miejsca ogłaszam rozpoczęcie prac pod przewodnictwem NBP nad narodową strategią bezpieczeństwa gotówki” – podsumował wystąpienie prezes Glapiński, zapraszając do włączenia się w działania NBP w tej sprawie.

Maciej Danielewicz, Redaktor Naczelny Obserwatora Finansowego