W czwartek ruszyła kampania społeczno-edukacyjna "TAK dla zdrowia rodziny", której celem jest propagowanie profilaktyki onkologicznej obejmującej edukację na temat znaczenia testów i badań przesiewowych, szczepień przeciwko wirusom onkogennym i przeciwdziałania otyłości będącej czynnikiem ryzyka zachorowania na nowotwory.
Organizatorem kampanii są Medyczna Racja Stanu i Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych. Zainicjowała ją konferencja naukowa w Warszawie z udziałem specjalistów.
"Ta kampania decyduje nie tylko o dobrostanie rodzin, ale także bezpieczeństwa całej wspólnoty" - powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg podczas debaty ekspercko-systemowej, która zainaugurowała w czwartek kampanię. Jak zaznaczyła szefowa MRiPS, "należy zachęcać do badań profilaktycznych, do konsultacji ze specjalistami, ponieważ dzięki nim udaje się wiele chorób wykryć w pierwszych stadiach unikając długotrwałego, a niekiedy nieskutecznego leczenia".
Minister Maląg zwróciła uwagę, że w porównaniu z rokiem 2015, kiedy "nakłady na służbę zdrowia wynosiły 77 mld zł, to obecnie jest to już ponad 170 mld zł". "W kolejnym roku będzie to ponad 190 mld zł" - powiedziała szefowa MRiPS. Zwróciła uwagę, że zdecydowanie wzrosły wydatki na onkologię". Jak zaznaczyła, "promowanie profilaktyki, Narodowej Strategii Onkologicznej, to wszystko jest niezwykle ważne".
"Mówiąc o profilaktyce i leczeniu musimy też powiedzieć o kosztach" - zwróciła uwagę prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Gertruda Uścińska.
W pierwszym półroczu 2023 r. na ochronę zdrowia wydano 206 mld zł, co stanowi 6,7 proc. PKB. Z czego 154 mld zł to wydatki publiczne. Natomiast 52 mld zł to są wydatki prywatne.
Wskazała także na koszty pośrednie, które są po stronie pracodawców i wynikają z absencji spowodowanej chorobami, takie jak zastępstwo, mniejszą wydajność czy finansowanie wynagrodzenia chorobowego do 33 dni.
"W Polsce na leczenie szpitalne przeznacza się ponad 50 proc. kosztów, na leczenie ambulatoryjne 10 proc., a na edukację prozdrowotną tylko 1,5 proc." - wskazała prezes ZUS. Jak zaznaczyła, "potrzeba bardzo jasno określić, na czym polega profilaktyka od przedszkola poprzez wszystkie fazy ludzkiego życia i wyjaśniać to ludziom, ponieważ nie jest to dla wszystkich takie oczywiste" - powiedziała prof. Uścińska.
Główne przyczyny niezdolności do pracy
Mówiąc o przyczynach niezdolności do pracy, prezes ZUS zwróciła uwagę, że największe wydatki idą na orzeczenia z tytułu zaburzeń psychicznych i zachowań.
Na świadczenie z tytułu niezdolności do pracy, jeśli chodzi o grupy chorobowe najwyższe wydatki z półroczna b.r., czyli 16,3 proc. - poszło na zaburzenia psychiczne i zachowania. Na choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej - 14,7 proc.; zatrucia i inne działania czynników zew. - 13 proc.; choroby związane z okresem ciąży i porodu - 12,1 proc.; układu oddechowego - 9,2 proc., układu nerwowego - 7,2 proc. a ok. 5 proc. z tytułu chorób nowotworowych - wskazała prezes ZUS.
Prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM, zwrócił uwagę, że "otyłość prowadzi do 200 różnych chorób, w tym m.in. nadciśnienia, cukrzycy, choroby wieńcowej, całej gamy zaburzeń psychicznych, w tym np. depresji". "Otyłość jest także podłożem wielu nowotworów. Zwiększa o 30 proc. zachorowanie na raki gruczołowe. Prowadzi także do zwyrodnienia stawów biodrowych i kolanowych" - wskazał prof. Czupryniak.
Przyznał, że choć "otyłość bierze się z głowy", to jednak dużo zależy od "zdrowych nawyków żywieniowych, których człowiek uczy się w rodzinie". "W związku z tym - jak zaznaczył - należy zacząć tego uczyć jak najwcześniej, a wiec na poziomie domu i przedszkola".
"Dwie trzecie Narodowej Strategii Onkologicznej opiera się na profilaktyce pierwotnej i wtórnej" - powiedział przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego prof. Piotr Rutkowski.
"Mamy obecnie 105 tys. dzieci zaszczepionych przeciwko wirusowi HPV, ale naszą ambicją jest ok. 400-500 tys. Mamy na to jeszcze cztery miesiące" - powiedział prof. Rutkowski. Ocenił, że dzięki szczepieniom przeciw HPV, być może uda nam się w ogóle wyeliminować problem zachorowań". Zaapelował, aby MRiPS oraz MEiN aktywnie włączyły się w promocję szczepień przeciw HPV.
Zwrócił także uwagę, że kobiety mają trudności w znalezieniu informacji, gdzie mogą szybko wykonać badania cytologiczne. Jako wyjście z sytuacji wskazał nowoczesne badania HPV DNA.
Innym problemem, który podejmuje kampania społeczno-edukacyjna "TAK dla zdrowia rodziny" jest zdrowie psychiczne. Konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii osób dorosłych, prof. Piotr Gałecki powiedział, że bardzo często zdrowie psychiczne dzieci wiązane jest z kondycją rodziny, w której się wychowują. Kiedy dochodzi do zaburzenia kanałów komunikacji między rodzicami a dziećmi, wówczas pojawiają się kryzysy wieku dziecięcego i młodzieńczego (adolescencji).
Zwrócił uwagę, że "nakłady na psychiatrię dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich dwóch lat wzrosły w Polsce czterokrotnie". Rośnie także kadra specjalistów. "Specjalizacja z zakresu psychiatrii dzieci i młodzieży jest w pierwszej dziesiątce najczęściej wybieranych" - powiedział prof. Gałecki.
Przyznał, że "70-80 proc. problemów udaje się rozwiązać już na pierwszym poziomie referencyjnym, a dziś takie poradnie, do których można się zgłaszać, są w każdej gminie w Polsce. Zastrzegł, że w przypadku trzeciego poziomu referencyjnego, a więc psychiatrii w szpitalu, to "w kraju jest obecnie wystarczająca liczba łóżek psychiatrycznych".
Mówiąc o psychiatrii dorosłych, zaznaczył, że 129 Centrów Zdrowia Psychicznego pokrywa jedynie ponad 52 proc. dorosłej populacji". "Czekamy więc na zmianę w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego".
Kampanię patronatem honorowym objęła Pierwsza Dama, Agata Kornhauser-Duda. W liście odczytanym w czasie konferencji zaznaczyła, że "Amazonki dowiodły już nieraz, że kobiety potrafią troszczyć się wytrwale o dobrostan swój i swoich rodzin". "To głównie na ich barkach, dzięki kobiecym cechom takim jak opiekuńczość, sumienność i poczucie odpowiedzialności, spoczywa codzienna troska o zdrowe życie najbliższych im osób” – napisała Pierwsza Dama.
Zapewniła, że "zawsze jest gotowa wspierać wspólnotę polskich Amazonek w ich dążeniach i wysiłkach, by utrzymać społeczeństwo w dobrej kondycji i zdrowiu, co świadczy o naszym poziomie cywilizacyjnym". Jak zaznaczyła, „każda inicjatywa informacyjna, która służy rozpowszechnianiu wiedzy o nowotworach, odgrywa kluczową rolę w polityce prozdrowotnej". Ambasadorkami przesłania "o koniecznej współodpowiedzialności za własną kondycję" zostały - tegoroczna Miss Polonia, Ewa Jakubiec, dyplomowana pielęgniarka, studentka Wydziału Zdrowia Publicznego na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Laura Breszka, aktorka telewizyjna, teatralna i dubbingowa. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek