Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Nieefektywny system i masowe skargi. Dlaczego RPO pisze do premiera?
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) od lat sygnalizuje, że obowiązujący system opłat abonamentowych jest niesprawiedliwy i wymaga pilnych zmian. Zasadniczy problem polega na tym, że opłaty uiszcza jedynie niewielka część osób, które faktycznie korzystają z odbiorników. To narusza konstytucyjną zasadę powszechności ponoszenia ciężarów publicznych, sprawiając, że system postrzegany jest jako niesprawiedliwy.
Co więcej, obecna ustawa nie uwzględnia realiów XXI wieku. Trudno uznać, że obowiązek płacenia abonamentu dotyczy każdego w rozumieniu Konstytucji, skoro oglądanie telewizji i słuchanie radia jest dzisiaj możliwe na telefonach, tabletach i komputerach, a ustawa tego wprost nie uwzględnia.
Dlatego w trosce o ochronę praw obywateli RPO pisze do premiera, wskazując na konieczność systemowych działań i kompleksowej zmiany przestarzałych przepisów.
Błędy Poczty. Długi, kary i chaos w dokumentach
Z Biura RPO cały czas masowo napływają skargi, które dotyczą nieprawidłowości w procedurach egzekwowania opłat przez Pocztę Polską. Chodzi przede wszystkim o:
Automatyczne i masowe egzekucje
Poczta Polska masowo kieruje sprawy do egzekucji zaległego abonamentu, często nie zważając na to, że dotyczy to osób starszych, chorych, czy w trudnej sytuacji materialnej.
Wymaganie "wiecznego" przechowywania dokumentów
Wiele osób, które przestały używać odbiornika, jest wzywanych do okazania dowodów wyrejestrowania sprzed kilkunastu lat. Poczta Polska twierdzi, że obywatel musi bezterminowo przechowywać taki dokument, choć zaległości przedawniają się po 5 latach. Niektóre sądy nie zgadzają się z tym stanowiskiem, uznając je za naruszenie zasady równości stron.
Błędy w systemach teleinformatycznych
Zdarzały się przypadki wysyłania upomnień na zły adres, do błędnych osób lub do abonentów, którzy z mocy ustawy są zwolnieni z opłat (np. po ukończeniu 75. roku życia). Poczta Polska wystosowała nawet żądanie zapłaty do osoby, która nigdy nie zarejestrowała odbiornika.
Egzekucja mimo wpłaty
Zgłaszano sytuacje, w których Poczta Polska wszczęła egzekucję, mimo że opłata została już uiszczona, a także zajmowała rachunki bankowe, choć postępowanie egzekucyjne było zawieszone.
Długie postępowania i błędne decyzje KRRiT
Wiele problemów dotyczy również postępowań przed Krajową Radą Radiofonii i Telewizji (KRRiT) w sprawach o umorzenie lub rozłożenie na raty zaległości.
Przewlekłość postępowań
Wnioski obywateli są często rozpatrywane z wieloletnim opóźnieniem. W jednej ze spraw, która trafiła do RPO, osoba otrzymała wezwanie do uzupełnienia braków formalnych po ponad 5 latach od złożenia wniosku.
Umorzenia jako bezprzedmiotowe
KRRiT często umarza postępowania, twierdząc, że skoro dług został już wyegzekwowany przez Pocztę Polską, to sprawa jest bezprzedmiotowa.
Interwencja sądów
Sądy administracyjne nie zgadzają się z takim stanowiskiem i uchylają błędne decyzje KRRiT. W jednym z przypadków, po interwencji RPO, doszło do zwrotu wcześniej wyegzekwowanych kwot na rzecz schorowanego seniora. Niestety, wiele osób w podobnej sytuacji nie wie, gdzie szukać pomocy.
Reakcja rządu. Co odpowiadają ministrowie?
W odpowiedzi na pismo RPO do premiera, otrzymano wyjaśnienia od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) oraz Ministerstwa Aktywów Państwowych (MAP). Odpowiedź MKiDN: Minister Piotr Gliński przyznał, że "dostrzegane są różnego rodzaju mankamenty" systemu i konieczna jest "szczegółowa i spokojna debata publiczna". Jednak w kwestii błędnych decyzji KRRiT, minister stwierdził, że KRRiT jest organem niezależnym i wszelkie jej działania podlegają kontroli sądowej, a nie rządu.
Odpowiedź MAP: Sekretarz stanu w MAP, Jan Kanthak, wyjaśnił, że Poczta Polska ma obowiązek egzekwowania zaległości wobec wszystkich dłużników, niezależnie od ich statusu czy sytuacji materialnej. Stwierdził też, że obowiązek przechowywania dowodów wyrejestrowania odbiornika spoczywa na obywatelu, a jego brak dowodzi istnienia zaległości. Co ciekawe, na potwierdzenie tej tezy powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Konkluzja. System wymaga zmian a tymczasem nic się nie zienia
Wnioski są jednoznaczne: system opłat abonamentowych jest nieskuteczny i archaiczny, a jego egzekwowanie przez Pocztę Polską i rozpatrywanie odwołań przez KRRiT pełne jest błędów. Mimo deklaracji rządu o potrzebie zmian, nie ma wyraźnych perspektyw na szybkie rozwiązanie tych problemów. Rzecznik Praw Obywatelskich wprawdzie zwraca się ze sprawą do premiera ale nie wiadomo, kiedy i jakie będą tego efekty. Tymczasem obywatele pozostają w zawieszeniu, narażeni na kolejne, często niesprawiedliwe kary. Wiadomo - konieczne są kompleksowe działania, które doprowadzą do stworzenia nowego, przejrzystego i sprawiedliwego systemu, tylko kto się tym wreszcie zajmie?!
