Polacy uzbrojeni w broń palną. Szykuje się rewolucja w ustawie o broni i amunicji. Liberalizacja prawa do jej posiadania już wkrótce tematem sejmowych debat

Kto może legalnie posiadać broń w Polsce?

Zgodnie z ustawą, broń palną oraz amunicję można posiadać wyłącznie na podstawie pozwolenia wydanego przez właściwego komendanta wojewódzkiego Policji – odpowiednio do miejsca stałego pobytu osoby zainteresowanej lub siedziby danego podmiotu. W przypadku żołnierzy zawodowych pozwolenie wydaje komendant odpowiedniego oddziału Żandarmerii Wojskowej.

Kiedy pozwolenie na broń nie jest wymagane?

Pozwolenie nie jest konieczne w przypadku:

• gromadzenia broni w zbiorach muzealnych,
• używania jej na strzelnicach w celach sportowych, szkoleniowych lub rekreacyjnych,
• stosowania broni sygnałowej i alarmowej w celach ratowniczych lub sportowych,
• prowadzenia działalności gospodarczej związanej z obrotem bronią lub usługami rusznikarskimi,
• dysponowania bronią przekazaną w celu pozbawienia jej cech użytkowych,
• posiadania broni pozbawionej cech użytkowych,
• posiadania paralizatorów o określonych parametrach technicznych,
• posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego,
• posiadania broni pneumatycznej,
• posiadania broni rozdzielnego ładowania wytworzonej przed 1885 r. oraz jej replik,
• posiadania broni alarmowej o kalibrze do 6 mm.

Jak uzyskać zezwolenie na broń? Procedura krok po kroku

Broń może być wydana w szczególności w celach:

• ochrony osobistej,
• ochrony osób i mienia,
• łowieckich,
• sportowych,
• rekonstrukcji historycznych,
• kolekcjonerskich,
• pamiątkowych,
• szkoleniowych.

Za ważną przyczynę uznaje się m.in. realne zagrożenie życia lub mienia, posiadanie uprawnień łowieckich, członkostwo w organizacjach strzeleckich lub rekonstrukcyjnych, nabycie broni w drodze spadku lub darowizny, a także prowadzenie szkoleń strzeleckich.

Pozwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej, w której określa się jego cel, rodzaj oraz liczbę egzemplarzy broni. Na wniosek posiadacza pozwolenia wydaje się zaświadczenie uprawniające do zakupu broni i amunicji zgodnej z zakresem pozwolenia. Za wydanie zaświadczenia pobierana jest opłata skarbowa określona w odrębnych przepisach.

Kto nie otrzyma pozwolenia na broń? Lista ustawowych wykluczeń

Pozwolenie nie przysługuje osobom:

• które nie ukończyły 21 lat,
• z zaburzeniami psychicznymi lub ograniczoną sprawnością psychofizyczną,
• wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego,
• uzależnionym od alkoholu lub środków psychoaktywnych,
• niemającym stałego miejsca pobytu w Polsce,
• stanowiącym zagrożenie dla siebie lub dla bezpieczeństwa publicznego – w szczególności osobom skazanym za przestępstwa umyślne lub określone przestępstwa nieumyślne, w tym popełnione w stanie nietrzeźwości.

Badania lekarskie i psychologiczne – wymagania i koszty

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń, a także zgłaszająca broń pneumatyczną do rejestru, musi przedstawić aktualne orzeczenia lekarskie i psychologiczne potwierdzające brak przeciwwskazań do posiadania broni. Dokumenty te muszą być wydane nie wcześniej niż trzy miesiące przed złożeniem wniosku przez upoważnionego lekarza i psychologa.

Badanie lekarskie obejmuje ocenę ogólnego stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego, wzroku, słuchu, równowagi i sprawności ruchowej. Lekarz kieruje również na badania psychiatryczne i okulistyczne, a w razie potrzeby – na dodatkowe konsultacje specjalistyczne.

Badanie psychologiczne dotyczy natomiast m.in. poziomu inteligencji, cech osobowości, odporności na stres i dojrzałości społecznej. Może zostać rozszerzone, jeśli psycholog uzna to za konieczne.

Badania przeprowadza lekarz z co najmniej pięcioletnim stażem, posiadający odpowiednią specjalizację i wpis do rejestru upoważnionych. Koszty badań ponosi osoba ubiegająca się o pozwolenie. Maksymalna opłata za każde z badań nie może przekroczyć 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, które w sierpniu 2025 r. wyniosło 8769,08 zł.

Od orzeczenia lekarskiego lub psychologicznego przysługuje odwołanie w terminie 30 dni od doręczenia decyzji – za pośrednictwem osoby, która je wydała.

Egzamin na pozwolenie na broń – jak wygląda i kto jest z niego zwolniony?

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń musi zdać egzamin przed komisją Policji. Egzamin obejmuje zarówno część teoretyczną – dotyczącą przepisów o posiadaniu i używaniu broni – jak i część praktyczną, polegającą na wykazaniu się umiejętnością jej bezpiecznej obsługi.

Z egzaminu zwolnieni są m.in. funkcjonariusze służb mundurowych, żołnierze zawodowi, członkowie Polskiego Związku Łowieckiego (w zakresie broni myśliwskiej) oraz licencjonowani sportowcy zrzeszeni w Polskim Związku Strzelectwa Sportowego – o ile wcześniej zdali egzamin na podstawie odrębnych przepisów.

Nowelizacja ustawy o broni i amunicji – co proponuje Konfederacja?

Projekt Konfederacji dotyczy funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy zawodowych posiadających przydzieloną broń służbową, a także osób pełniących terytorialną służbę wojskową przez co najmniej dwa lata.

Obecne przepisy – zwłaszcza art. 18 ust. 4 ustawy o broni i amunicji – pozwalają na cofnięcie pozwolenia po ustaniu przesłanek, które uzasadniały jego wydanie. W praktyce oznacza to, że po zakończeniu służby byli funkcjonariusze i żołnierze tracą pozwolenie, mimo że nowelizacja z 2023 r. miała wspierać rozwój potencjału obronnego kraju.

Projekt Konfederacji zakłada, że zakończenie służby nie będzie automatycznie skutkować cofnięciem pozwolenia. Dzięki temu przeszkoleni byli funkcjonariusze i żołnierze mogliby nadal wspierać system obrony narodowej.

Wzmocnienie obronności państwa – uzasadnienie projektu zmian

Zgodnie z art. 10 ust. 3a ustawy o broni i amunicji, pozwolenie na broń w celach ochrony osobistej, osób i mienia może być wydane osobom pełniącym służbę w określonych formacjach mundurowych, które złożyły deklarację chęci wzmocnienia potencjału obronnego Polski.

Obecnie jednak, po zakończeniu służby, Policja lub Żandarmeria Wojskowa często wszczyna postępowania o cofnięcie pozwolenia, uznając, że ustały przesłanki jego wydania. Zdaniem projektodawców, taka praktyka nie tylko ogranicza potencjał obronny kraju, ale również stoi w sprzeczności z intencją ustawodawcy. Byli żołnierze i funkcjonariusze, mimo zakończenia służby, mogliby nadal aktywnie wspierać obronność Polski – np. w ramach organizacji proobronnych czy działań kryzysowych.

Skutki społeczne nowelizacji – jak zmiany wpłyną na bezpieczeństwo i administrację państwa?

Wnioskodawcy wskazują, że projekt ustawy ma przynieść pozytywne skutki w kilku obszarach.

Po pierwsze – zwiększy gotowość obronną kraju, pozwalając byłym funkcjonariuszom i żołnierzom na dalsze wspieranie systemu bezpieczeństwa państwa. Zachowanie dotychczasowych wymogów zdrowotnych i prawnych nadal gwarantować będzie bezpieczeństwo publiczne.

Po drugie – zmniejszy obciążenie administracyjne Policji i Żandarmerii Wojskowej, eliminując konieczność prowadzenia postępowań o cofnięcie pozwoleń po zakończeniu służby. Ograniczy to liczbę sporów administracyjnych i sądowych, usprawniając funkcjonowanie organów państwa.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. 2024 poz. 485)