ChatGPT vs Bielik

Bielik to pierwszy duży polski model językowy (LLM), zaprojektowany z myślą o przetwarzaniu i generowaniu tekstów w języku polskim, co czyni go wyjątkowym. Bielik stanowi polską odpowiedź na globalne modele AI, takie jak słynny amerykański ChatGPT od OpenAI. Czy taki lokalny model lepiej poradzi sobie z lokalnym tradycyjnym przepisem kulinarnym od globalnej Sztucznej inteligencji?

Obu SI wydałem to samo pytanie (prompt): Podaj przepis na pączki. Takie najbardziej polskie, godne Tłustego czwartku.

Przepis I: Bielik (chat.bielik.ai)

Oto przepis na tradycyjne polskie pączki, idealne na Tłusty Czwartek:

Składniki:

  • 500 g mąki pszennej
  • 25 g świeżych drożdży
  • 100 g cukru
  • 100 g masła
  • 2 jajka
  • 2 żółtka
  • 250 ml mleka
  • 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii
  • Szczypta soli
  • Olej do smażenia
  • Nadzienie (np. konfitura różana, marmolada, budyń)
  • Cukier puder do posypania

Przygotowanie:

1. Rozpocznij od zrobienia rozczynu:

  • Rozpuść drożdże w ciepłym mleku z 1 łyżką cukru i 1 łyżką mąki.
  • Odstaw w ciepłe miejsce na 15 minut, aż drożdże się spienią.

2. W dużej misce wymieszaj mąkę z resztą cukru i solą.

3. Dodaj rozczyn, jajka, żółtka, ekstrakt waniliowy i roztopione masło.

4. Wyrabiaj ciasto przez około 10-15 minut, aż będzie gładkie i elastyczne.

5. Przykryj miskę ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na 1-1,5 godziny, aż ciasto podwoi swoją objętość.

6. Po wyrośnięciu, ponownie wyrób ciasto i podziel je na mniejsze kawałki.

7. Uformuj z każdego kawałka kulkę i odstaw na 15 minut, aby ciasto lekko wyrosło.

8. Rozwałkuj każdą kulkę na grubość około 1 cm.

9. Na połowie krążków umieść niewielką ilość nadzienia (np. konfiturę), a następnie przykryj drugim krążkiem.

10. Dokładnie zlep brzegi, aby nadzienie nie wypłynęło podczas smażenia.

11. Uformuj pączki i odstaw na 15 minut, aby lekko wyrosły.

12. W dużym garnku rozgrzej olej do temperatury około 175°C.

13. Smaż pączki partiami, po 3-4 sztuki, przez około 2-3 minuty z każdej strony, aż będą złociste.

14. Wyjmij pączki i odsącz na ręczniku papierowym.

15. Gdy pączki przestygną, posyp cukrem pudrem lub polej lukrem.

Smacznego! Te pączki są idealne na Tłusty Czwartek i z pewnością zachwycą Twoją rodzinę i gości.

Przepis II: ChatGPT (4o) chatgpt.com

Tradycyjne polskie pączki na Tłusty Czwartek

To klasyczny przepis na puszyste, drożdżowe pączki, smażone na smalcu i nadziewane różą.

Składniki (ok. 20 pączków):

✅ Ciasto:

• 500 g mąki pszennej

• 50 g świeżych drożdży (lub 14 g suchych)

• 100 g cukru

• 250 ml mleka (ciepłego, ale nie gorącego)

• 5 żółtek

• 1 całe jajko

• 80 g masła (rozpuszczonego i ostudzonego)

• 1 łyżka spirytusu (lub octu, żeby pączki nie chłonęły tłuszczu)

• Szczypta soli

• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego lub cukru waniliowego

✅ Nadzienie:

• Konfitura różana (tradycyjnie) lub inna (np. powidła śliwkowe)

✅ Do smażenia:

• Smalec (ok. 1 kg) lub olej rzepakowy

✅ Do dekoracji:

• Cukier puder lub lukier (cukier puder + sok z cytryny)

• Skórka pomarańczowa (opcjonalnie)

Sposób przygotowania:

1. Przygotowanie zaczynu

  • Drożdże rozpuścić w ciepłym mleku z 1 łyżką cukru i 2 łyżkami mąki.
  • Odstawić na 10–15 minut, aż zacznie się pienić.

2. Wyrabianie ciasta

  • Do miski przesiać mąkę, dodać sól, cukier, żółtka, jajko, wanilię, zaczyn i spirytus.
  • Wyrabiać ręcznie lub mikserem z hakiem do ciasta drożdżowego (ok. 10–15 minut).
  • Na koniec dodać rozpuszczone masło i wyrabiać jeszcze kilka minut.

3. Pierwsze wyrastanie

  • Przykryć ciasto ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na 1,5 godziny (aż podwoi objętość).

4. Formowanie pączków

  • Wyłożyć ciasto na stolnicę, rozwałkować na ok. 1,5 cm grubości.
  • Wykrawać krążki (np. szklanką), na środek nakładać nadzienie i dokładnie sklejać.
  • Uformowane kule układać na posypanej mąką stolnicy, przykryć ściereczką i zostawić na 30–40 minut.

5. Smażenie

  • Rozgrzać smalec/olej do 175°C (można sprawdzić wrzucając kawałek ciasta – powinno skwierczeć, ale nie palić się).
  • Smażyć pączki partiami, po ok. 2 minuty z każdej strony, aż będą złociste.
  • Odsączać na papierowym ręczniku.

6. Dekoracja

  • Posypać cukrem pudrem lub polać lukrem i udekorować skórką pomarańczową.

Porady:

💡 Ciasto dobrze napowietrzyć – dłuższe wyrabianie sprawia, że pączki będą lekkie i puszyste.

💡 Spirytus do ciasta – zapobiega wchłanianiu tłuszczu.

💡 Odpowiednia temperatura oleju – za niska spowoduje, że pączki będą tłuste, za wysoka – spalą się na zewnątrz, a w środku będą surowe.

💡 Nadziewanie po smażeniu? – jeśli boisz się, że nadzienie wypłynie, możesz nadziewać pączki po usmażeniu za pomocą szprycy.

Smacznego! 🍩

Zwycięzcę wybrał GROK i … moja żona

W tym sporze sztucznych inteligencji, zwycięzcę wybrać może tylko kolejna SI. Zadanie powierzyłem Grokowi. Grok to chatbot SI opracowany przez xAI. Został uruchomiony w 2023 roku jako inicjatywa Elona Muska. Chatbot jest reklamowany jako posiadający „poczucie humoru” oraz bezpośredni dostęp do X, wcześniej znanego jako Twitter. Oto co Grok powiedział po porównaniu obu przepisów.

1. Przepis od ChatGPT (50 g drożdży, spirytus, smalec):

  • Zalety: Tradycyjny, szczegółowy, puszyste pączki dzięki drożdżom i żółtkom.
  • Wady: Czasochłonny, trudniejszy w nadzieniu przed smażeniem.

2. Przepis od Bielika (25 g drożdży, bez spirytusu):

  • Zalety: Prostszy, więcej masła, elastyczność w nadzieniu.
  • Wady: Mniej autentyczny, mniej szczegółowy, potencjalnie mniej puszysty.

Który lepszy )? Grok wybrałby przepis z 50 g drożdży, spirytusem i smalcem (przepis od ChatGPT) jako lepszy, bo:

• jest bardziej tradycyjny i szczegółowy.

• gwarantuje lepszą teksturę i smak dzięki spirytusowi i dłuższemu wyrastaniu.

• przepis od Bielika ustępuje pod względem autentyczności i precyzji.

Pokazałem także przepisy małżonce. Nie znając wyboru Groku, także przyznała zwycięstwo przepisowi od ChatGPT jako bardziej tradycyjnemu. Zadecydowało użycie w przepisie spirytusu i smalcu. Oczywiście ostatecznym testem byłaby realizacja tych przepisów i testy smakowe pączków, do czego zainteresowanych dziś namawiam.

Podsumowując, tym razem globalne SI wygrało w tym małym konkursie nad naszym, polskim, lokalnym i to na gościnnym występie. Oba przepisy mają jednak swoje zalety i mogą być inspiracją do przygotowania czegoś pysznego. Co ważne w tym doświadczeniu, to to że zadając to samo pytanie dostaliśmy jednak różniące się odpowiedzi od obu SI. Pamiętajmy przy tym, że SI nie mają zmysłu smaku i naprawdę dobry, sprawdzony przepis na tradycyjne paczki, prędzej pewnie dostaniemy od naszych mam i babć. Ale jeśli nie mamy się jak spytać, zawsze można skorzystać z chatbota…

Sławomir Biliński