rozwiń >

Wzrost agresji słownej w środowisku szkolnym

Dane instytucji państwowych wskazują, że przemoc słowna i hejt to zjawiska dynamicznie rosnące – zarówno w przestrzeni publicznej, internecie, jak i w relacjach rówieśniczych. Wiele sytuacji dotyczy szkolnych korytarzy, klas oraz mediów społecznościowych, w których funkcjonują uczniowie.

W coraz liczniejszych materiałach społecznych osoby pokrzywdzone opisują, jak słowne ataki odbierają poczucie bezpieczeństwa, utrudniają koncentrację, pogarszają samoocenę i prowadzą do wycofania z życia szkolnego. Wypowiedzi te podkreślają, że przemoc słowna nie jest błahą wymianą zdań, lecz formą przemocy o poważnych konsekwencjach.

Szkoła a reakcja na hejt: dlaczego problem jest wciąż bagatelizowany?

Mimo rosnącej świadomości społecznej wiele szkół nadal nie traktuje hejtu jako realnego zagrożenia. Uczeń, który zgłasza agresję słowną, często spotyka się z reakcją minimalizującą problem — „to tylko żart”, „nie przejmuj się”, „takie są dzieci”.

Takie podejście utrwala poczucie bezkarności i prowadzi do eskalacji przemocy. W praktyce oznacza to, że sprawca nie otrzymuje jasnego komunikatu, iż jego zachowanie jest niedopuszczalne, a uczeń pokrzywdzony zostaje z problemem sam.

Eksperci wskazują, że brak adekwatnych reakcji to efekt niedostatków szkolnych procedur, braku wiedzy o konsekwencjach hejtu oraz niewystarczającej edukacji dotyczącej mowy nienawiści.

Przemoc słowna wobec ucznia – skutki psychiczne, społeczne i edukacyjne

Hejt w szkole przekłada się na konkretne straty w funkcjonowaniu ucznia. Należą do nich m.in.:

  • spadek motywacji do nauki - agresja słowna utrudnia koncentrację i buduje negatywne skojarzenia z lekcjami. Uczeń zamiast rozwoju skupia się na unikaniu sytuacji wywołujących stres.
  • obniżone poczucie własnej wartości - powtarzane wyzwiska i wyśmiewanie wpływają na sposób, w jaki uczeń postrzega siebie. Może to prowadzić do wycofania społecznego lub zaburzeń lękowych.
  • problemy w relacjach rówieśniczych - uczeń doświadczający hejtu częściej izoluje się, unika kontaktów, traci zaufanie do grupy i dorosłych.
  • ryzyko długofalowych konsekwencji - nierozwiązany problem przemocy słownej może utrwalić destrukcyjne schematy reagowania – zarówno u ofiar, jak i sprawców.

Szkoła jako miejsce bezpieczeństwa – konieczność zmian systemowych

Eksperci od edukacji podkreślają, że szkoła ma obowiązek tworzyć środowisko wolne od przemocy. Coraz częściej zwraca się uwagę na potrzebę:

  • aktualizacji szkolnych statutów,
  • jednoznacznych procedur dotyczących hejtu,
  • jasnych zasad interwencji nauczycieli,
  • edukacji kadry w zakresie przemocy słownej i mowy nienawiści.

Przypomina się również, że agresja słowna może mieć charakter nie tylko obyczajowy, lecz także prawny — w wielu przypadkach stanowi czyn zabroniony.

Edukacja przeciw przemocy: dlaczego świadkowie są kluczowi?

Działania społeczne pokazują, że samo wsparcie ofiary to za mało. Niezwykle ważną rolę odgrywają świadkowie: nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy, a także inni uczniowie. Gdy osoby postronne reagują, hejt rzadziej eskaluje. Gdy milczą — stają się biernymi uczestnikami przemocy.

Specjaliści podkreślają, że interwencja nie musi być konfrontacyjna. Wystarczy:

  • przerwać sytuację,
  • zgłosić ją odpowiednim osobom,
  • wesprzeć ucznia pokrzywdzonego,
  • pokazać sprawcy, że jego zachowanie nie jest akceptowane.

Hejt wobec ucznia nie jest opinią — to realna forma przemocy

Rosnące zainteresowanie tematyką agresji słownej oraz państwowe wsparcie inicjatyw edukacyjnych dowodzą, że problem został dostrzeżony na poziomie ogólnospołecznym. Podkreśla się, że hejt nie jest zwykłą opinią, ani „mocniejszą wypowiedzią”, lecz czynem, który może wyrządzać poważne szkody.

Środowisko szkolne, jako jedno z najważniejszych miejsc rozwoju dziecka i nastolatka, ma obowiązek chronić ucznia przed przemocą w każdej formie — również tej słownej.

Szkoła i uczeń w centrum działań przeciw przemocy

Aby skutecznie przeciwdziałać hejtowi, szkoła musi stać się przestrzenią, w której uczeń czuje się bezpiecznie, ma pewność wsparcia i wie, że agresja słowna nie jest tolerowana. Tylko kompleksowe, konsekwentne podejście – obejmujące edukację, reagowanie, aktualizację procedur i wzmocnienie świadomości – może realnie ograniczyć przemoc słowną w środowisku szkolnym.