Ponad 600 złotych dodatku do wynagrodzenia. Może go dostać więcej pracowników, niż dotychczas. Jak się ubiegać?

Wynagrodzenie nauczyciela to nie tylko podstawa

Wynagrodzenie przysługujące nauczycielom nie jest świadczeniem jednolitym. Obok wynagrodzenia zasadniczego składa się na nie również szereg różnych dodatków o zróżnicowanym charakterze. Prawo do wypłaty części z nich budzi jednak pewne wątpliwości. Tak jest np. z dodatkiem wiejskim. Przysługuje on nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców, a podstawą do jego przyznania jest art. 54 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela. Jego wysokość może być zróżnicowana i została określona jako 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego, z zastrzeżeniem, że na terenach wiejskich, na których występuje deficyt kadr, organ prowadzący szkołę może go dodatkowo podwyższyć. O jakich kwotach mowa? Bazując na obowiązującym w 2025 r. minimalnym wynagrodzeniu zasadniczym nauczycieli dodatek ten może wynosić od 515 złotych do 621 złotych.

Ustawodawca postanowił jednak, że do nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć nie stosuje się m.in. przepisu art. 54 ust. 5, czyli dotyczącego dodatku wiejskiego (art. 91b ust. 1 Karty Nauczyciela). Oznacza to, że nauczyciel zatrudniony w takim wymiarze traci prawo do dodatku, nawet jeśli jest zatrudniony na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców.
Jednak co z nauczycielami, którzy są zatrudnieni w kilku szkołach na terenie wsi lub miastach liczących do 5 tys. mieszkańców i łącznie wymiar stanowi co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć? W takiej sprawie wypowiedziała się Regionalna Izba Obrachunkowa w Lublinie, która w piśmie z 15 kwietnia 2025 r. (nr RIO.V.070.14.2025) potwierdziła, że w takim przypadku nauczycielowi przysługuje dodatek wiejski. Jest tak, bo z art. 22 ust. 3 Karty Nauczyciela jasno wynika, że do nauczyciela zatrudnionego w kilku szkołach, który w żadnej z tych szkół nie jest zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie jednak wymiar jego zajęć stanowi co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć dla danego stanowiska, nie ma zastosowania przepis art. 91b ust. 1. W konsekwencji nie dochodzi do wyłączenia stosowania art. 54 ust. 5 Karty Nauczyciela określającego prawo do dodatku wiejskiego.

Liczba mieszkańców a prawo do dodatku do wynagrodzenia

Warto przypomnieć, że w 2024 roku Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach (pismo z 31 lipca 2024 r., nr WI.54.34.2024) również wypowiedziała się w sprawie dodatku wiejskiego. Wówczas wątpliwość dotyczyła tego, jak realizować prawo do przedmiotowego dodatku w przypadku nauczycieli zatrudnionych w małych miastach, jeśli liczba ich mieszkańców się zmienia? RIO wskazała wówczas, że w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego pojęcie liczby mieszkańców rozumie się jako liczbę mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub obszarze kraju, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustaloną przez Prezesa GUS do dnia 31 maja roku bazowego, przy czym rokiem bazowym jest rok poprzedzający rok budżetowy. Przy ustalaniu liczby mieszkańców warunkującej przyznanie dodatku wiejskiego prawidłowe wydaje się oparcie na danych ustalonych przez GUS. Jednocześnie za okres, w którym zgodnie z tymi danymi miasto liczyło mniej niż 5000 mieszkańców, nauczycielom przysługuje dodatek wiejski i należy wypłacić go za te miesiące (czyli z wyrównaniem). Innymi słowy, nauczyciele z miast, w których zgodnie z danymi statystycznymi GUS liczba ludności spadał poniżej 5000, powinni otrzymać wyrównanie dodatku za okres, w którym liczba ta przekroczyła wyznaczoną przez ustawodawcę granicę.