Wejście Polski do strefy euro będzie wymagało zmiany artykułu 227 Konstytucji RP. Konsekwencją tych działań będzie także zmiana statusu Narodowego Banku Polskiego oraz Rady Polityki Pieniężnej.
Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem państwa, któremu na zasadzie wyłączności przysługuje prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. NBP odpowiada również za wartość naszej waluty (art. 227 ust. 1). Tymczasem w strefie euro bankiem centralnym jest Europejski Bank Centralny (European Central Bank), jest on również bankiem emisyjnym w odniesieniu do waluty euro. W strefie euro organem uprawnionym na zasadzie wyłączności do kształtowania polityki pieniężnej jest Rada Prezesów EBC. Natomiast, jak wynika z przyjętej wczoraj przez rząd mapy drogowej, polski złoty w kilkuletniej perspektywie może zostać zastąpiony przez euro. W świetle przedstawionego zestawienia konstytucyjnych zadań NBP z traktatowymi zadaniami wykonywanymi przez EBC utrzymanie art. 227 ust. 1 w dotychczasowym kształcie wydaje się niemożliwe.
Również status i kompetencje Rady Polityki Pieniężnej mogą ulec zasadniczej zmianie (art. 227 ust. 2 i ust. 6). Kompetencje RPP dotyczące sprawowania polityki monetarnej zostaną przekazane Radzie Prezesów EBC. Nie musi to oznaczać likwidacji Rady. Mogłaby ona na przykład pełnić rolę organu doradczego prezesa NBP. Można oczywiście dyskutować, czy jej doradczy status powinien implikować zmianę trybu wyłaniania jej członków. Prawdopodobnie wskazana byłaby rezygnacja z rozwiązania, w myśl którego prezes NBP jest przewodniczącym RPP (art. 227 ust. 5).
Zmiana postanowień artykułu 227 konstytucji wywoła ten skutek, że konieczne będą również zmiany w ustawie o Narodowym Banku Polskim z 1997 roku. Sądzę, że po opracowaniu założeń zmiany konstytucji, prace nad zmianą obu aktów powinny przebiegać równolegle i powinny być synchronizowane. Czas najwyższy, aby w Sejmie wszczęto dyskusję o zmianach w obu tych aktach normatywnych. Nasi politycy powinni zmierzać do określenia terminu przystąpienia do strefy euro. Moment ten powinien zostać poprzedzony wejściem w życie odpowiednich zmian w artykule 227 konstytucji. Do zmieniania konstytucji zawsze należy podchodzić z ostrożnością. Dlatego krokiem w dobrym kierunku byłoby powołanie zespołu ekspertów, który określiłby zakres zmian w Konstytucji RP niezbędnych w związku z wejściem Polski do strefy euro.
Reklama
Zmiany te będą ustrojowo doniosłe także z tego punktu widzenia, że obecnie Narodowy Bank Polski korzysta z dużej niezależności. Jako jeden z nielicznych banków centralnych w Europie posiada on konstytucyjną podstawę działania. Ponadto jego silna pozycja względem Sejmu RP została potwierdzona orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2006 r. w sprawie tzw. bankowej komisji śledczej.
