Rozporządzenie dotyczące przedłużenia działania funduszu ma wejść w życie 1 stycznia 2018 r. Pierwotnie fundusz miał działać do połowy 2018 r., wtorkowa decyzja PE przedłuża ten okres do końca roku 2020. Jednocześnie zwiększono poziom inwestycji funduszu z 315 mld euro do co najmniej 500 mld euro; do jego struktury dodano także kilka nowych elementów.
Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) to główny element tzw. planu Junckera (od nazwiska szefa Komisji Europejskiej), czyli planu inwestycyjnego dla Europy. Jego zadaniem jest pobudzanie inwestycji sprzyjających tworzeniu miejsc pracy oraz napędzanie wzrostu gospodarczego poprzez inteligentne wykorzystanie nowych i istniejących zasobów finansowych, usuwanie przeszkód dla inwestycji oraz zapewnianie pomocy technicznej projektom inwestycyjnym. Fundusz ten zapewnia gwarancję z tytułu pierwszej straty, dzięki czemu wspierający go finansowo Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) może inwestować w większą liczbę często bardziej ryzykownych projektów.
Nowa wersja planu, opatrzona nazwą EFIS 2.0, ma się odznaczać większą niż dotychczas przejrzystością. Komitet inwestycyjny będzie publikował swoje decyzje w internecie, podając powody, dla których zdecydował, że dany projekt otrzyma wsparcie z gwarancji budżetowej UE. Każdorazowo po podpisaniu projektu EFIS publikowana będzie również tabela odpowiednich wskaźników. Ponadto w nowym rozporządzeniu określono, co decyduje o tym, że dany projekt kwalifikuje się do wsparcia z EFIS.
EFIS 2.0 obejmie większą liczbę projektów dotyczących zrównoważonego rozwoju niż jego poprzednia wersja; do działań na rzecz klimatu zgodnie z porozumieniem paryskim będzie się przyczyniać co najmniej 40 proc. projektów infrastrukturalnych i innowacyjnych wspieranych w ramach funduszu. EFIS 2.0 został również wyraźnie ukierunkowany na nowe sektory: zrównoważone rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i akwakulturę.
Nowa wersja funduszu położy większy nacisk na małe projekty. Dotychczasowe działania wspierające objęły do listopada 2017 r. około 528 tys. małych i średnich przedsiębiorstw. W ramach przedłużonego EFIS zwiększony zostanie odsetek gwarancji dla MŚP: z 26 do 40 proc. Dodatkowo nowy EFIS zachęca EBI, aby pomagał krajowym bankom prorozwojowym w tworzeniu platform inwestycyjnych. Dzięki takim platformom będzie można powiązać kilka małych projektów wg kryteriów tematycznych lub geograficznych, co pomogłoby w przyciągnięciu inwestorów.
Zdaniem oceniających dotychczasowe działania funduszu, Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego zarządzane wspólnie przez Komisję i EBI okazało się dla przedsiębiorstw potrzebujących wsparcia technicznego przy wdrażaniu projektów pożytecznym narzędziem. Po uruchomieniu EFIS 2.0 działalność centrum zostanie rozszerzona – będzie ono zapewniać bardziej zindywidualizowaną pomoc w terenie i bliżej współpracować z krajowymi bankami prorozwojowymi.
Jesienna prognoza gospodarcza Komisji oraz sprawozdanie dotyczące inwestycji przygotowane niedawno przez EBI wskazują, że poziom inwestycji w UE stopniowo rośnie. Nadal jest on jednak niższy niż poziom sprzed kryzysu. W swoim programie prac na rok 2018 Komisja zapowiedziała, że przeprowadzi pełną ocenę tego, co zrobiono, aby poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej i zlikwidować bariery inwestycyjne. Analiza ta zostanie przeprowadzona zarówno w odniesieniu do UE, jak i państw członkowskich.
Europejski Bank Inwestycyjny prognozuje, że do 2020 r. dzięki EFIS powstanie 700 tys. nowych miejsc pracy, a unijny PKB wzrośnie o dodatkowe 0,7 proc.
Grzegorz Paluch (PAP)
