Władimir Putin wypije piwo, którego naważył komunistyczny przywódca Leonid Breżniew. Niespłacone obligacje ZSRR są dziś warte tyle, co połowa PKB Rosji.

Posiadacze sowieckich obligacji kupionych jeszcze za Leonida Breżniewa dostali we Francji to, czego nie mogli doprosić się od prezydenta Putina: swoje pieniądze.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Sztrasburgu nakazał Rosji w zeszłym miesiącu wypłacenie Jurijowi Łobanowowi, 70-latkowi z Iwanowa (k. Moskwy), 37 150 euro tytułem rekompensaty za papiery dłużne z 1982 roku lub równowartości 140 jego średnich miesięcznych pensji. Maria Andrejewa, 95-latka, która przeżyła blokadę Leningradu przez Nazistów, wstępnie ma otrzymać 4300 euro. Kwota ta podwoiła się niczym wygrana w loterii.

Te papiery wartościowe są zaledwie częścią puli sowieckich obligacji, które Rosja powinna wykupić od swoich obywateli. Rządowy dług wynosi dokładnie 25 bln rubli (785 mld USD). Odpowiada to prawie połowie wartości PKB kraju. Putin się ociąga, ostatnie rozporządzenie w tej sprawie podpisał w kwietniu, wstrzymując płatności z tytułu odsetek co najmniej do 2015 roku. Teraz do emerytów dołączyli uzbrojeni w sądowe wyroki spekulanci-weterani w nadziei na łatwą gotówkę. Sowieckie obligacje krążą po Internecie i przechodzą z rąk do rąk.

„To wszystko powinno być uregulowane w latach 90.”, powiedział Boris Kheyfets, specjalista od sowieckiego długu z Instytutu Ekonomicznego Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie”. „Jak zaakceptować tak duży dług? Doprowadziłoby to do natychmiastowego załamania”.

Reklama

Sowieckie władze rozpoczęły sprzedaż 20-letnich certyfikatów w 1982 roku za 20,50 lub 100 rubli, częściowo aby umorzyć starsze obligacje a częściowo aby pozyskać „kapitał” z gospodarki planowanej, kiedy na rynku było zaledwie kilka dóbr konsumenckich. Loteria bonów narodowych oferowała papiery z 3-proc. odsetkami oraz szansę na 10 tys. rubli, opowiada Kheyfets. Zwycięzcy nabywali też prawo do „szykownej” Wołgi sedan. Drugą nagrodą była Łada Żyguli.

W przeciwieństwie do byłych republik sowieckich, które poradziły sobie z podobnym problemem wypłacając wierzycielom tylko część należności w latach 90., Rosja zobowiązała się do uregulowania całego długu. Prezydent Borys Jelcyn w 1995 roku podpisał ustawę, która nakłada rząd zobowiązanie do spłaty sowieckich obligacji na podstawie cen, po jakich mogły być skupowane w 1990 roku.

Wypłaty rozpoczęły się podczas pierwszej kadencji Putina, kiedy rosnące ceny ropy pobudziły budżet państwa do wzrostów. Teraz prezydent Rosji, który w marcu wrócił na Kreml po raz trzeci, boryka się z budżetem ledwo wychodzącym na zero.

„Najwyraźniej, wdrażanie planu, który polega na odnowieniu dawnych roszczeń obywateli niesie za sobą wygórowane obciążenie dla federalnego budżetu”, napisał minister finansów w najnowszej strategii zadłużenia, opublikowanej rok temu. „Jeśli to faktycznie będzie miało miejsce, państwo zostanie pozbawione możliwości pokrycia innych wydatków w długiej perspektywie czasu”.