Prawo gazowe jest jedną z trzech ustaw przygotowywanych przez Ministerstwo Gospodarki w ramach tzw. trójpaku energetycznego (w skład tego pakietu wchodzi również nowa ustawa – Prawo energetyczne i ustawa o odnawialnych źródłach energii).
Giełda lub rynek regulowany
– Projekt ustawy – Prawo gazowe to akt prawny kompleksowo regulujący zasady działania branży gazowniczej. Jest to dziedzina gospodarki niezwykle ważna z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Celem projektu jest m.in dostosowanie polskich przepisów do prawa Unii Europejskiej, w tym aktów prawnych składających się na tzw. III pakiet energetyczny przyjęty w lipcu 2009 r. – wyjaśnia Wojciech Bigaj, radca prawny w Kancelarii GWJ Gramza Wawrzynowicz Jenerowicz.
Z punktu widzenia przedsiębiorstw energetycznych, bardzo istotnym rozwiązaniem jest wprowadzenie tzw. obliga giełdowego dla sprzedawców gazu. To rozwiązanie podobne do już funkcjonującego na rynku energii elektrycznej. Polegać ono będzie na obowiązku sprzedaży na giełdzie lub rynku regulowanym, przez spółki zajmujące się obrotem nie mniej niż 70 proc. gazu ziemnego wprowadzonego do sieci przesyłowej (przy czym w okresie 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy obowiązywać będzie limit 30 proc., a w okresie kolejnych 6 miesięcy – 50 proc.).
Reklama
Sporne ceny
– Nowa regulacja ma stworzyć ramy prawne do funkcjonowania hurtowego rynku obrotu gazem. Jednak wątpliwości wywołuje wprowadzenie obowiązku sprzedaży za pośrednictwem giełdy aż 70 proc. gazu, tym bardziej że ustawodawca nie zamierza jednocześnie rezygnować z obowiązku stosowania cen gazu zatwierdzanych przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Projekt ustawy przewiduje bowiem obowiązek stosowania przez sprzedawców gazu taryf podlegających zatwierdzeniu przez regulatora (z wyjątkiem m.in. sprzedaży giełdowej) – mówi Wojciech Bigaj.
Zwraca on uwagę, że biorąc pod uwagę zarzuty Komisji Europejskiej wobec Polski dotyczące stosowania administracyjnie ustalanych cen gazu ziemnego, utrzymanie obowiązku taryfowego dla sprzedawców gazu ziemnego rodzi istotne zastrzeżenia. Brak uwolnienia cen gazu (przynajmniej dla odbiorców przemysłowych) może bowiem skutkować wymierzeniem Polsce wysokich kar finansowych przez Komisję Europejską.
Pewną nowością jest natomiast potwierdzenie w projekcie ustawy, że ceny gazu ustalone w taryfach są cenami maksymalnymi. Z projektu również wynika, że możliwe jest stosowanie cen niższych, jednakże pod warunkiem równego traktowania odbiorców w grupach taryfowych. Zaznaczyć przy tym należy, że przepisy o możliwości stosowania cen niższych niż taryfowe funkcjonują już w taryfach stosowanych obecnie przez sprzedawców gazu.
Jednostki energii
Innym nowym rozwiązaniem jest obowiązek prowadzenia rozliczeń z odbiorcami nie w jednostkach objętości (czyli w metrach sześciennych jak do tej pory), lecz w jednostkach energii (czyli w praktyce w kilowatogodzinach).
– Zatem sprzedawca powinien wskazać odbiorcy na fakturze ilość energii zużytej w danym okresie rozliczeniowym (zawartej pod fizyczną postacią gazu dostarczonego odbiorcy). Z kolei dla dużych odbiorców gazu ziemnego (np. dla dużych odbiorców przemysłowych) istotne może okazać się ustawowe zdefiniowanie tzw. punktu wirtualnego, mające ułatwić rozdzielenie sprzedaży gazu od jego fizycznego dostarczania – wyjaśnia Wojciech Bigaj.
Zmiana sprzedawcy
Inną ważną zmianą dla odbiorców gazu jest wprowadzenie możliwości zmiany sprzedawcy przez odbiorcę w terminie 3 tygodni od dnia wypowiedzenia umowy z dotychczasowym sprzedawcą. Obecnie rozwiązanie umowy następuje dopiero z końcem miesiąca następującego po tym, w którym odbiorca złożył stosowny wniosek.
Podkreślenia wymaga, że ustawodawca zrezygnował z pomysłu wprowadzenia w projekcie ustawy – Prawo gazowe mechanizmu pomocy odbiorcom wrażliwym (osobom ubogim). Mechanizm ten polegać miał na obowiązku pomniejszania takim odbiorcom przez sprzedawców gazu kwot należnych za sprzedany gaz ziemny (co przewidywała poprzednia wersja projektu). Zgodnie z nowym pomysłem ustawodawcy, zasady pomocy odbiorcom wrażliwym uregulowane będą w odrębnej ustawie zawierającej przepisy wprowadzające trójpak energetyczny.
Przepisy projektu dostosowują do norm prawa unijnego regulacje zapewniające rozdzielenie obrotu od działalności w zakresie przesyłu i dystrybucji, w ramach tej samej grupy kapitałowej, a w odniesieniu do operatora systemu przesyłowego przewidują obowiązek uzyskania tzw. certyfikatu niezależności.
Zasady koncesjonowania
Pewne zmiany dotyczą również zasad koncesjonowania. Uzyskania koncesji wymagać będzie wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży, przesyłania, dystrybucji, transportu sieciami gazociągów kopalnianych, transportu gazociągami bezpośrednimi, wywozu, magazynowania gazu ziemnego w instalacjach magazynowych, skraplania gazu ziemnego oraz regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego.
– Z obowiązku uzyskania koncesji zwolniona będzie sprzedaż gazu w przypadku gdy roczna wielkość sprzedaży wynosić będzie nie więcej niż 5500 MWh, a także sprzedaż giełdowa. Obowiązek koncesyjny nie będzie również obejmował dystrybucji gazu ziemnego w sieci o przepustowości poniżej 1 MWh/h – podkreśla Wojciech Bigaj.
